Wszyscy budowali "tysiąclatki" dla dzieci [HISTORIA DZ]

"Wszystkich tych, którzy wybudowali dla nas piękną szkołę w Piaskach mocno całujemy - Kazia, Heniek, Jadzia, Jerzyk, Basia i wszystkie, wszystkie dzieci" - taki wpis, zrobiony dziecięcym pismem, widnieje na nietypowej okładce "Dziennika Zachodniego" z 26-27 lipca 1959 roku. Obok były zdjęcia dzieci oraz żołnierzy, którzy pomagali w budowie szkoły na Piaskach w Czeladzi. Choć do rozpoczęcia roku szkolnego było jeszcze sporo czasu, to tematy szkolne często pojawiały się w środku wakacji. Powód? Okazało się, że ówczesne woj. katowickie wysunęło się na czoło w realizacji hasła "Tysiąc szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego". A do tego pierwszą "tysiąclatką" w Polsce była szkoła w Czeladzi. Na jej otwarcie przyjechał sam tow. Władysław Gomułka.

Czeladzka "tysiąclatka" na długo przed oficjalnym otwarciem była bohaterką czołówek gazety. W DZ z 24 lipca 1959 r. zatytułowaliśmy jeden z tekstów: "Już w niedzielę, 26 lipca oddajemy pierwsze z tysiąca szkół". Okazało się, że tę niedzielę, nazwano "szkolną niedzielą". W tym dniu w naszym regionie w 91 miejscowościach zaplanowano zakończenie lub rozpoczęcie budowy szkół-pomników.

"Zacznijmy od uroczystości centralnych - oddania do użytku pierwszej w kraju szkoły Pomnika Tysiąclecia w Czeladzi, na Piaskach. Budowę tej 15-izbowej szkoły podstawowej i domu nauczycielskiego o 32 izbach mieszkalnych rozpoczęto 27 października 1958 r. Szkołę, której wartość wynosi 10,5 mln zł wybudowała jednostka wojskowa z Czeladzi. Pracy zatem wojska i ofiarności czeladzkich górników z kopalń Czeladź oraz Czerwona Gwardia (z ich składek ufundowano budynek-pomnik) zawdzięczamy, że 600 dziewcząt i chłopców od 1 września uczyć się będzie w pięknej, nowoczesnej, doskonale wyposażonej szkole, że kilku pedagogów w nowym domu znajdzie mieszkania" - pisał nasz reporter.

W tym wydaniu informowaliśmy, że w tym samym czasie budowniczowie przekażą władzom szkolnym dalsze 34 obiekty, czyli szkoły podstawowe w: Częstochowie, Sokolim Polu, Zawisnej, Kokawie, Osinach i Blachowni (pow. Częstochowa), Albertowie, Kostrzynie, Pile, Borowie, Kukowie i Ostrowach (pow. Kłobuck), w Kłobucku, w Kamienicy Śląskiej, Boronowie (pow. Lubliniec), Ostrowie i Mzykach (pow. Myszków), w Ożarowicach i Pyrzowicach (pow. Tarnowskie Góry), w Piasecznej i Żelasku (pow. Zawiercie), przedszkola w Bielsku i Rybniku, internat Zasadniczej Szkoły Zawodowej na 200 miejsc w Pszczynie i domy nauczycielskie w Bielsku, Godziszcze w Świętoszówce, Komorowicach i Wilkowicach (pow. Bielsko). Podliczono, że w nowych szkołach będzie się uczyć 7 tys. dzieci, a nauczycielom przypadnie 231 mieszkań.

Społeczeństwo naszego regionu było też najbardziej ofiarne w wielkiej akcji zbiórki pieniędzy na Społeczny Fundusz Budowy Szkół Tysiąclecia. W 1959 r. Fundusz zgromadził 507 mln zł, z czego 126 mln pochodziło z naszego regionu.

Tysiąclatki były obiektem westchnień dziennikarzy, którzy objeżdżali teren, by pisać reportaże z postępów budowy szkół. Antonina Leżeńska w tekście "Chciałabym mieć siedem lat..." pisała: "Za moich czasów były skrzypiące ławki dla pięciorga pocięte pamiątkowymi "esami - floresami", zaplamione atramentem. Jedna dla całej klasy mapa ścienna. Brak zielonego pojęcia, jak wyglądała sala gimnastyczna i mikroskop rysowany na tablicy. A w maleńkiej Kamienicy Śląskiej czy Boronowie już teraz stoi w oszklonych szafach aż pięć mikroskopów" - pisała dziennikarka.
Dyrektorem nowej szkoły w Czeladzi Piaskach był wówczas Edward Zwetler. "Wyposażenie nowej szkoły jest wręcz fantastyczne. Dwa zaopatrzone we wszystkie pomoce naukowe gabinety fizyko-chemiczne z gazem i prądem elektrycznym oraz gabinety biologiczne z osobnym pokojem hodowli roślin. Bardzo duża sala gimnastyczna, nowoczesna kuchnia i jadalnia. Radiowęzeł z piękną radiolą i potężnym wzmacniaczem. Telewizor i kilka aparatów radiowych. Gabinet lekarski z pełnym zestawem narzędzi, lekarstw i lampą kwarcową. Osobny gabinet dentystyczny. Nawet komplet instrumentów dla szkolnej orkiestry dętej" - wyliczał dyrektor.

I nadeszła niedziela, 26 lipca 1959 r. Na ulicach i placu przed szkołą zgromadził się 40-tysięczny tłum. Tow. Gomułka wygłosił przemówienie i powiedział: "Wielki zaszczyt przypada mieszkańcom czeladzi i fundatorom tej pierwszej szkoły Tysiąclecia. Zasłużony powód do dumy mają żołnierze Wojska Polskiego, którzy, w zadziwiającym tempie zbudowali szkołę. Zbudowali ją pięknie. Wypieścili. Zasłużony powód do dumy mają ofiarni górnicy, wszyscy mieszkańcy osiedla, cała Czeladź, cały Śląsk!".

To Władysław Gomułka był autorem pomysłu wybudowania "tysiąclatek".
W 1958 r. rzucił hasło: "Budujemy tysiąc szkół na Tysiąclecie". W ramach akcji powstało w całej Polsce 1417 szkół-pomników, podobnych podwzględem projektów. Część środków na ich budowę przekazywały zakłady pracy, w naszym regionie głównie kopalnie i huty. W budowie szkół uczestniczyli też ochotnicy.

Czeladzka "tysiąclatka" była pierwsza w kraju, ale w latach 1959 - 1960 miały powstać w naszym regionie 34 szkoły, zaś do końca roku 1965 - aż 683. Do końca 1959 r. miały być oddane szkoły-pomniki w Katowicach, Rybniku, Sosnowcu i Klimontowie (pow. Będzin).

*Złoty pociąg odnaleziony! Już rozpala wyobraźnię ZŁOTY POCIĄG MEMY
*Gala BCC Katowice, czyli rewia luksusu i przepychu ZOBACZ ZDJĘCIA
*Tak policja z Katowic zatrzymuje handlarza dopalaczami ZDJĘCIA + WIDEO z zatrzymania
*Tak się bawią Katowice! Koncert na 150-lecie Katowic URODZINY KATOWIC ZDJĘCIA