Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Drewniany kościółek w Gliwicach to prawdziwa atrakcja dla wielbicieli architektury. Zobaczcie wyjątkowe fotografie budowli z XV wieku

Danuta Pałęga
Danuta Pałęga
Wzniesiony pierwotnie w Zębowicach koło Olesna, drewniany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny stanowi obecnie część Cmentarza Starokozielskiego w Gliwicach.
Wzniesiony pierwotnie w Zębowicach koło Olesna, drewniany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny stanowi obecnie część Cmentarza Starokozielskiego w Gliwicach. Grzegorz Ożga
Nieopodal rynku, w samym centrum Gliwic, stoi wyjątkowa budowla. Kojarzą ją wszyscy mieszkańcy! Powstała w XV wieku i kryje w sobie tajemniczą historię, którą niekoniecznie gliwiczanie znają... Drewniany kościółek pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wzniesiono w zupełnie innym miasteczku, a dopiero po czasie trafił właśnie na Górny Śląsk! Czy już odwiedziliście to miejsce? Zobaczcie, jakie jest piękne.

Spis treści

Drewniany kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gliwicach

Wzniesiony pierwotnie w Zębowicach koło Olesna, drewniany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny stanowi obecnie część Cmentarza Starokozielskiego w Gliwicach.

Świątynia ta była używana przez miejscowych wiernych od końca XV wieku aż do początku XX wieku, kiedy to została przeniesiona do Gliwic.

Kościół charakteryzuje archaiczna konstrukcja drewniana, do której dobudowano wieżę zwieńczoną hełmem z latarnią. Wnętrze kościoła zachowało styl barokowy i pochodzi z XVIII wieku.

Budowla leży na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. W pobliżu kościoła przebiega także niebieski Szlak Powstańców Śląskich, a nieco dalej - czerwony Szlak Husarii Polskiej.

Ciekawa historia kościoła. Zbudowano go w XV wieku koło Olesna, a dziś stoi w centrum Gliwic

Kościół w Zębowicach koło Olesna został wzniesiony w 1493 roku. Najstarszy zachowany opis świątyni pochodzi z 1679 roku, w którym wspomina się o wolno stojącej dzwonnicy oraz malowidłach we wnętrzu kościoła.

W 1777 roku dobudowano nową wieżę do nawy, a jej budową zajął się cieśla Wojciech Kokot. W XVIII wieku wnętrze zostało wzbogacone, a w 1878 roku Johann Gaida wykonał nowe polichromie.

W trakcie III powstania śląskiego kościół został trafiony pociskiem artyleryjskim, który przebił prezbiterium blisko ołtarza głównego, przeszedł przez balustradę chóru i organy, a następnie utkwił w belce poprzecznej. Niewypał znaleziono podczas prac rozbiórkowych.

Po wybudowaniu w 1911 roku nowego, murowanego kościoła w Zębowicach, drewniana świątynia została zakupiona przez władze miejskie i w 1925 roku przeniesiona do Gliwic, na niedawno utworzony Cmentarz Centralny. Prace rekonstrukcyjne były nadzorowane przez Roberta Josefeka i architekta miejskiego Karla Schabika. Przeniesienie polichromii ścian i stropu przeprowadził Karol Platzek.

Poświęcenie odbyło się 12 września 1925 roku, a rok później kościół został oddany do użytku. Budowla pełniła funkcję kaplicy pogrzebowej i miejsca modlitwy. Niestety, z czasem została zapomniana przez konserwatorów i stopniowo ulegała dewastacji. Pod koniec lat 70. XX wieku kościół został zamknięty dla celebracji liturgicznych.

Od 1960 roku władze parafii Wszystkich Świętych, na terenie której znajdował się kościół, podejmowały starania w celu jego remontu. Jednak dopiero po 1989 roku, gdy kościółek znajdował się już w stanie kompletnej ruiny, nowe samorządowe władze Gliwic podjęły decyzję o ratowaniu tego zabytku.

W 1992 roku kościół został całkowicie rozebrany, a poszczególne elementy poddano konserwacji.

Ze względu na brak odpowiednich funduszy, prace związane z przeniesieniem kościoła na teren nieczynnego Cmentarza Starokozielskiego rozpoczęły się dopiero w 1997 roku. Dzięki staraniom gminy i diecezji, prace zakończono w 2000 roku.

Biskup gliwicki Jan Wieczorek dokonał konsekracji zrekonstruowanego kościoła w uroczystość Wniebowzięcia NMP 15 sierpnia 2000 roku. Od tego momentu pełnił on funkcję kościoła rektorskiego.

Po erygowaniu nowej parafii 1 lipca 2004 roku, kościół został podniesiony do rangi kościoła parafialnego.

Co można zobaczyć we wnętrzach drewnianego kościółka w Gliwicach?

Kościół pierwotnie w stylu gotyckim, został przebudowany w XVII wieku, a następnie ponownie w XVIII wieku, przybierając charakter barokowy. Nawa, szersza od prezbiterium, ma konstrukcję zrębową, wieża opiera się na konstrukcji słupowej.

Przy prezbiterium znajduje się zakrystia z lożą kolatorską, a dachy pokryte są gontem. Nad nawą znajduje się mała wieżyczka z sygnaturką. Na wieży umieszczony jest dzwon "Maksymilian" z 1927 roku.

Ołtarze i ambona zostały przeniesione wraz z kościołem z Zębowic. Ołtarz główny, pochodzący z XVIII wieku ozdobiony jest obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej oraz rzeźbami św. Piotra i św. Pawła.

Ołtarze boczne pochodzą z XIX wieku. W ołtarzu lewym znajduje się obraz przedstawiający św. Brygidę, a w ołtarzu prawym św. Anna nauczająca Marię.

Z Zębowic pochodzą również organy z odrestaurowanym prospektem oraz dwie kropielnice.

Figura Ecce Homo z 1505 roku, również z Zębowic, obecnie znajduje się w Pocysterskim Zespole Klasztorno-Pałacowym w Rudach.

Polichromie na wewnętrznych ścianach i stropach pochodzą z XVIII wieku i zostały odnowione podczas ostatniej renowacji kościoła. Na stropie nad nawą widnieje Oko Opatrzności otoczonego symbolami z Litanii Loretańskiej.

Na stropie prezbiterium namalowano scenę Koronacji Matki Boskiej, a nad lożą znajdują się postacie św. Wiktora i św. Amalii.

Zobaczcie piękne fotografie drewnianego kościółka, które wykonał dla Was lokalny fotograf - Grzegorz Ożga!

Nie przeocz

Zobacz także

od 7 lat
Wideo

Polskie skarby UNESCO: Odkryj 5 wyjątkowych miejsc

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty