Historia wizyt Józefa Piłsudskiego w Częstochowie i jego pomników

Pomnik na placu Biegańskiego stanął w miejscu usuniętego monumentu Czerwonoarmisty. To nie pierwszy pomnik Marszałka pod Jasną Górą. Ten pierwszy stanął w 1935 roku. A trzeci ma zostać odsłonięty w 2021 roku.

Rok 2021 to będzie 100. rocznica wizyty Józefa Piłsudskiego w Częstochowie. Już jako Naczelnika Państwa. Ale Piłsudski był tu już wcześniej. Jeszcze jako członek Polskiej Partii Socjalistycznej. Poszukiwany przez carską policję terrorysta.
Najpierw przyjechał w 1902 r. Kiedy przybył do Częstochowy trzy lata później carska Ochrana była bliska aresztowania przyszłego twórcy Legionów. Ukryli go przed policją kolejarze. W wieży ciśnień, przy dworcu. W 1906 roku przyjechał na Raków, do robotników.

Następna wizyta Piłsudskiego w Częstochowie to już było w niepodległej Polsce. W 1921 roku witano Naczelnika Państwa. Marszałek, któremu towarzyszył m.in. jego adiutant ppłk Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Józef Piłsudski uczestniczył w mszy św. w Kaplicy Cudownego Obrazu, wpisał się do klasztornej księgi gości.

Na Jasnej Górze Marszałek miał być rok wcześniej, w 1920 roku, z pielgrzymką, ale rok 1920 to czas dramatycznych walk z bolszewikami. A do pielgrzymki dziękczynnej, za zwycięstwo nad bolszewikami, we wrześniu 1920 roku, nie doszło.

Jeszcze dwukrotnie Józef Piłsudski przejeżdżał przez Częstochowę pociągiem: w 1922 i 1933 roku.

W 1935 roku, kilka dni po śmierci Marszałka Rada Miejska Częstochowy podjęła uchwałę o wystawieniu pomnika Józefa Piłsudskiego.

Monument stanął w 1936 roku na dziedzińcu Towarzystwu Szkoły Społecznej, przy ulicy Sułkowskiego. Nie było to miejsce reprezentacyjne Częstochowy. Toteż pomnik przeniesiono na skwer przy ul. ul. Narutowicza (dzisiaj Krakowska). Na początku II wojny światowej niemieccy okupanci pomnik zniszczyli.

Po wojnie Marszałek był na cenzurowanym. Nie było mowy o odbudowywaniu czy stawianiu jego nowych pomników. W III RP RP Piłsudski wrócił.

W Częstochowie, przed monumentem Marszałka, uroczyście obchodzone są imieniny Józefa Piłsudskiego. Przed II wojną światową imieniny Marszałka Józefa Piłsudskiego były prawie świętem narodowym, obchodzonym bardzo uroczyście w całym kraju.

W przyszłym roku, w październiku, w setną rocznicę wizyty Naczelnika Państwa w Częstochowie ma zostać odsłonięty, przy ul. Krakowskiej, drugi w mieście jego pomnik. Ma to być monument w przedwojennym kształcie, z postacią Marszałka i z oryginalnym, przedwojennym plafonem z pomnika.

Plafon został odnaleziony w 2018 roku, przez podczas prac przy fundamentach dawnego monumentu przed obecnym V Liceum Ogólnokształcącym im. A. Mickiewicza przy ul. Krakowskiej, przez Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Józefa Piłsudskiego.

Na plafonie, o średnicy około metra jest znak I Brygady Legionów Polskich. Na przedwojennym pomniku znajdował się na pierwszym, najniższym z cokole.