Legionelloza: choroba której winne są upały, klimatyzacja i osłabiona odporność organizmu

Co to jest legionella i legionelloza

Legionella to bakteria obecna w naturze dość powszechnie – może pojawić się w każdym wilgotnym środowisku, gdy temperatura wody wynosi od 20 do 55 stopni Celsjusza. Współcześnie, w wysoko rozwiniętych krajach, szczególnie korzystne warunki dla rozwoju tej bakterii występują w klimatyzacjach – hotelowych, biurowych, domowych, czy nawet samochodowych. Wysoka temperatura i skraplająca się powoli woda, to dla legionelli idealne warunki do rozmnażania. Bakterie mogą występować także w instalacjach wodno-kanalizacyjnych, w fontannach, basenach, czy też w zraszaczach ogrodowych.

A legionelloza to choroba wywoływana przez bakterie legionelli.
Nazwa choroby wzięła się od zjazdu amerykańskich weteranów wojennych w 1976 roku. W hotelu w Filadelfii zachorowało wówczas 221 osób, z których 34 zmarły. U chorych stwierdzono ciężkie zapalenie płuc, ale początkowo nie było wiadomo, dlaczego choroba pojawiła się tak nagle i dotknęła tak wiele osób jednocześnie. Dopiero w następnym roku ustalono, że przyczyną zgonów były szczepy bakterii znajdujące się w hotelowej klimatyzacji.

Legionelloza należy do grupy chorób, które nie są groźne dla osób z prawidłową odpornością. Jeśli organizm ma odpowiednią barierę immunologiczną, choroba w ogóle nie wystąpi lub będzie przebiegała łagodniej, np. pojawi się mało groźna gorączka pontiac

– mówi dr med. Andrzej Lasota.

Wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), bakterie legionelli wywołują od 20 do nawet 100 tys. zachorowań rocznie. Trzeba jednak podkreślić, że – również szacunkowo – choroba jest prawidłowo zdiagnozowana jedynie w 1-5% przypadków. W Polsce stwierdzanych jest jedynie 10-30 przypadków choroby legionistów rocznie, prawdopodobnie jednak do zakażenia dochodzi znacznie częściej. Tymczasem niektórzy specjaliści szacują, że nawet 8 proc. wszystkich zachorowań na zapalenie płuc w Polsce może być wywołanych pałeczkami legionelli.

Objawy legionellozy

Legionellozą nie można się zarazić od drugiej osoby, ani nawet pijąc skażoną wodę.
Zakażenie następuje wyłącznie poprzez wdychanie powietrza skażonego bakteriami legionelli.
Bakterie legionelli mogą wywoływać dwie choroby. Łagodniejsza i niegroźna dla ludzkiego życia to
gorączka pontiac.
Choroba ta może się ujawnić już po kilku godzinach od zakażenia, ale okres inkubacji może także trwać kilka dni. Objawy są podobne do grypy – obejmują w szczególności

• gorączkę,
• trudności w oddychaniu,
• suchy kaszel
• bóle mięśniowo-stawowe
• Czasem występują wymioty lub biegunki.

W tym przypadku choroba ustępuje samoistnie po około 2-5 dniach.

Druga, groźniejsza jest choroba legionistów.
Wówczas dochodzi do ciężkiego zapaleniem płuc z rozmaitymi powikłaniami.
Legionelloza atakuje organizm w ciągu 2-10 dni od zakażenia, ale zdarza się, że objawy pojawiają się dopiero po 3 tygodniach.

• Choroba zaczyna się bólami – głowy, mięśni i stawów.
• Potem pojawia się gorączka oraz zaburzenia układu oddechowego, pokarmowego i nerwowego. Suchy kaszel z czasem staje się wilgotny – zdarza się, że chory pluje krwią.
• Typowe dla tej choroby są także duszności i bóle klatki piersiowej, a także wymioty i biegunka.
• Choroba w krótkim czasie powoduje ostrą niewydolność oddechową, może też zaburzać wydolność trzustki, nerek, czy serca.
• Charakterystyczne dla choroby legionistów jest również to, że zmiany osłuchowe nad płucami występują dopiero w późnym stadium choroby.

Niestety, jak wynika z szacunków, od 5 proc. do nawet 20 proc. osób chorujących na legionellozę umiera. Najgorzej rokują sytuacje, kiedy bakteria zaatakuje serce, wątrobę lub nerki.

Kto jest zagrożony legionellozą?

Szacuje się, że nawet u 90% dorosłych osób w krwi znajdują się przeciwciała świadczące o wcześniejszym kontakcie z legionellą. A jednak, większość ludzi przeżywa kontakt z bakterią, nie odczuwając nawet jakichkolwiek konsekwencji spotkania z nią. Jak to możliwe?

- Infekcja spowodowana przez legionellę pneumofilę dotyka przede wszystkim osoby z gorszą odpornością (chociaż nie tylko). Dlatego właśnie spowodowała takie spustoszenie u weteranów, czyli u osób starszych, Poza tym istotna jest tzw. masywna ekspozycja. U wielu osób mających prawidłową odporność, po kontakcie z bakterią pojawiają się w surowicy krwi przeciwciała, które w konsekwencji uodparniają na legionellozę

– wyjaśnia dr med. Andrzej Lasota. -

Największe ryzyko dotyczy

• osób hospitalizowanych,
• mieszkających w domach opieki,
• osób powyżej 40. roku życia o niskiej odporności immunologicznej.
• Narażone na legionellozę są m.in. osoby z chorobami nerek, cukrzycą lub nowotworami, ponieważ są to stany w szczególności obniżające odporność.

Ryzyko zwiększa także palenie papierosów, czy nadużywanie alkoholu.
Ale uwaga – narażone na legionellozę są także osoby aktywne, szczególnie mężczyźni w wieku 40-65 lat, którzy często podróżują, przemieszczając się klimatyzowanymi samochodami pomiędzy klimatyzowanymi hotelami lub biurami.

A za jakie jeszcze choroby odpowiedzialna jest klimatyzacja? Zobacz: