Premier Morawiecki w DZ o metropolii: Nie ma dziś na moim biurku projektu nowelizacji tej ustawy. Co na to przewodniczący GZM i poseł PiS?

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia działa od 1 stycznia 2018 roku. Od niespełna dwóch lat jako mieszkańcy obserwujemy wady i zalety funkcjonowania GZM.

- Metropolia została powołana na mocy ustawy, którą przeprowadził rząd Prawa i Sprawiedliwości. Cieszę się z tego faktu, bo byłem orędownikiem ustawy metropolitalnej - mówił w DZ Mateusz Morawiecki.

Faktem jest, że również ze strony niektórych samorządowców, prezydentów miast płyną do mnie głosy sceptyczne w sprawie funkcjonowania ustawy - Mateusz Morawiecki

W kampanii wyborczej przed jesiennymi wyborami parlamentarnymi premier Mateusz Morawiecki zintensyfikował swoje wizyty w województwie śląskim. Prawie codziennie Morawiecki odwiedza miasta wchodzące w skład GZM i obserwuje, jak w praktyce działa metropolia. W rozmowie z Dziennikiem Zachodnim zapytaliśmy premiera, co sądzi o jej funkcjonowaniu.

- Nie ma dziś na moim biurku projektu nowelizacji tej ustawy - stwierdził Morawiecki. - Faktem jest, że również ze strony niektórych samorządowców, prezydentów miast płyną do mnie głosy sceptyczne w sprawie funkcjonowania ustawy. Ale słyszę też, że przy realizacji wspólnych projektów na linii rząd-metropolia, dochodzi czasami do tarć między samymi samorządami i górę czasami biorą egoizmy, a nie chęć współpracy - dodał premier.

Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM, stwierdził, że metropolia stara się jak najlepiej wykorzystać instrumenty, które otrzymała dzięki ustawie przeforsowanej przez rząd PiS.

- Co do założenia, ustawa oddaje istotę kompetencji metropolii i wychodzi naprzeciwko naszym oczekiwaniom - uważa Karolczak. - Czasami powstają problemy z interpretacją przez urzędy innych ustaw, które regulują poszczególne obszary działania naszej Metropolii. Przykładem może być niedawna decyzja Krajowej Administracji Skarbowej o naliczeniu na nas podatku VAT od składek miast na komunikację publiczną. Nie zgadzamy się z fiskusem i zapowiadamy odwołanie się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - mówi przewodniczący GZM.

Jego zdaniem, metropolia musi być lepiej dostrzegalna przez władzę centralną podczas tworzenia ustaw, strategii i planów rozwoju. Jako nowy organizm GZM ma jeszcze problem z dopasowaniem się do dotychczasowych standardów prawnych, stąd występujące gdzieniegdzie problemy, m.in. w interpretacji aktów normatywnych.

Niestety władze metropolii oraz prezydenci niektórych miast jako priorytet stawiają sobie walkę z rządem, który umożliwił im działalność - Wojciech Szarama

O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy również Wojciecha Szaramę. Poseł PiS jest znany z tego, że często ostro krytykował funkcjonowanie metropolii.

- Niestety władze metropolii oraz prezydenci niektórych miast jako priorytet stawiają sobie walkę z rządem, który umożliwił im działalność - uważa Wojciech Szarama, senator PiS. - Prezydent Zygmunt Frankiewicz czy prezydent Chorzowa powinni zając się sprawami swoich mieszkańców, a nie próbować przekształcać Polskę w państwo federacyjne. Prawo i Sprawiedliwość chce, aby samorządy, aby nasza metropolia funkcjonowały jak najlepiej. Tylko współpraca władz metropolii z rządem spowoduje, że będziemy mogli liczyć na jeszcze większe dofinansowanie i zrozumienie dla naszych potrzeb - mówi poseł PiS.

Szarama dodał, że najważniejsze w tym momencie jest pełne wykorzystanie możliwości, które daje samorządom ustawa metropolitalna. Pieniądze, które z tego tytułu wpływają do GZM powinny być wykorzystane na inwestycje drogowe, ochronę środowiska czy poprawę transportu publicznego.

Mateusz Morawiecki, Kazimierz Karolczak i Wojciech Szarama dostrzegają, że ważnym aspektem działalności GZM jest organizacja transportu publicznego. Związek Transportu Metropolitalnego działa w 52 gminach. 40 wchodzi w skład metropolii, 12 bezpośrednio z nią sąsiaduje.

- Kwestia transportu publicznego jest według mnie tym obszarem, w którym metropolia może być bardzo efektywna - mówił dla DZ Mateusz Morawiecki.

Kręgosłupem komunikacji publicznej w aglomeracji powinna być kolej. Przygotowaliśmy Koncepcją Kolei Metropolitalnej - Kazimierz Karolczak

Podczas dwóch lat działalności GZM wiele w tym temacie udało się zrobić. Wprowadzono bezpłatne przejazdy dla dzieci do 16 roku życia oraz Metrobilet, na podstawie którego pasażerowie mogą korzystać z różnych środków transportu publicznego - autobusów, tramwajów, trolejbusów i pociągów Kolei Śląskich. Uruchomiono również specjalne linie autobusowe na lotnisko w Pyrzowicach. Obecnie prowadzone są prace nad wprowadzeniem przyspieszonych linii autobusowych.

Mimo to, miasta metropolii wciąż borykają się z ogromnymi korkami. O poranku wszystkie wjazdy do Katowic są zapchane samochodami, podróż wydłuża się o kilkadziesiąt minut, a co za tym idzie - wzrasta poziom smogu. Nikt nie ma wątpliwości, że trzonem transportu metropolitalnego musi być kolej.

- Kręgosłupem komunikacji publicznej w aglomeracji powinna być kolej - mówi Karolczak. - Przygotowaliśmy Koncepcją Kolei Metropolitalnej. Dokument odpowiada na najważniejsze pytanie: w jaki sposób transport szynowy powinien rozwijać się w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii - wyjaśnia przewodniczący.

Koncepcja zawiera cztery warianty rozwoju kolei. Koszt najbardziej rozbudowanego z nich to 16 miliardów złotych. Projekt nie zostanie zrealizowany wcześniej, niż za 10 lat.

W czerwcu 2019 GZM oraz PKP PLK podpisały list intencyjny w sprawie powstania i rozwoju Kolei Metropolitalnej. Za to innym razem Paweł Jabłoński, doradca premiera zapewniał, że jest to inwestycja bardzo istotna dla rządu i powinny się znaleźć pieniądze na jej sfinansowanie.

Dla mieszkańców metropolii ważnym aspektem jest również stworzenie bezpiecznego i zintegrowanego systemu rowerowego. W jego skład muszą wchodzić drogi rowerowe, ale również rowery miejskie, które dziś funkcjonują w największych miastach GZM. Projekt Roweru Metropolitalnego zakłada, że sieć dróg rowerowych i wypożyczalni obejmie całą metropolię.