Radiostacja Gliwicka pomnikiem historii. Prezydent Andrzej Duda wpisał ją na Listę Pomników Historii

Uroczystość odbywa się w Pałacu Prezydenckim w Warszawie. Uczestniczył w niej wojewoda śląski, Jarosław Wieczorek.

- To wielka i historyczna chwila i dla mnie,jako gliwiczanina, jak i dla Gliwic, ale myślę, że także dla całego regionu. Radiostacja to pewien symbol, który od dawna zasługiwał na wpisanie na listę Pomników Historii. Myślę, że teraz z jeszcze większą pieczołowitością będzie się o niego dbać. Zapewne Radiostacja przyciągnie też teraz jeszcze więcej turystów" - mówi wojewoda Jarosław Wieczorek.

Przygotowania o wpisanie Radiostacji na listę Pomników Historii zapoczątkował prezydent Gliwic, Zygmunt Frankiewicz. W 2012 r., na zlecenie miasta, zespół Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach opracował wymaganą dokumentację, która pozytywnie zaopiniowana przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, została w 2013 roku złożona w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

- Radiostacja Gliwice to z dwóch względów szczególny punkt na mapie Polski. Tutaj, w 1939 roku miała miejsce haniebna prowokacja niemieckich służb specjalnych, która wraz z innymi podobnymi do niej akacjami dywersyjnymi przeprowadzonymi przy granicy Polski i Rzeszy Niemieckiej posłużyła jako pretekst do napaści na nasz kraj i rozpętania II wojny światowej. Ocalały do naszych czasów piękny, drewniany maszt nadawczy o wysokości 111 metrów jest także unikatowym przykładem sztuki inżynieryjnej. Radiostacja jest więc nie tylko symbolem historii, ale również myśli technicznej, które dzisiaj składają się na współczesny wizerunek Gliwic – powiedział Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach, który wziął udział w uroczystości w Pałacu Prezydenckim.

Na listę zostały dziś wpisane, oprócz Radiostacji Gliwickiej, także kościół ewangelicko-augsburski pw. Ducha Świętego zwany kościołem Pokoju, kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku, żelazny most łańcuchowy w Ozimku nad rzeką Mała Panew, Rydzyna – założenie rezydencjonalno-urbanistyczne, katedra i kościół Pokoju w Świdnicy (dwa obiekty), Święty Krzyż – pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze oraz Tyniec – zespół opactwa benedyktynów oraz w Wąchocku - zespół opactwa cystersów.
Radiostacja w Gliwicach zajmuje istotną pozycję w historii Polski, jako miejsce, gdzie 31 sierpnia 1939 r. dokonano tzw. prowokacji gliwickiej - ściśle tajnej akcji dywersyjnej niemieckich służb bezpieczeństwa pozorującej napad Polaków na niemiecką placówkę. Akcja ta wpisuje się w serię incydentów przygranicznych poprzedzających agresję Niemiec na Polskę, które miały świadczyć.

Znajdująca się w obrębie radiostacji wieża nadawcza o konstrukcji kratowej, jest prawdopodobnie jedyną ocalałą drewnianą wieżą tego typu spośród co najmniej kilku powstałych przed II wojną światową na terenie ówczesnych Niemiec i tym samym stanowi ważny dokument myśli inżynieryjnej oraz unikatowe świadectwo rozwoju radiofonii.

Do elitarnego grona Pomników Historii dołączyły:

1. „Gliwice – radiostacja”
2. „Jawor – kościół ewangelicko-augsburski pw. Ducha Świętego zwany kościołem Pokoju”
3. „Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny”
4. „Ozimek – żelazny łańcuchowy most wiszący na rzece Mała Panew”
5. „Rydzyna – założenie rezydencjonalno-urbanistyczne”
6. „Świdnica – katedra pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika”
7. „Świdnica – zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Świętej Trójcy zwanego kościołem Pokoju”
8. „Święty Krzyż – pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze”
9. „Tyniec – zespół opactwa benedyktynów”
10. „Wąchock - zespół opactwa cystersów”

Konstrukcja wieży jest oryginalna, również pozostała zabudowa radiostacji – dwa budynki mieszkalne i jeden techniczny – przetrwała w niemalże niezmienionym stanie. Szczególnie istotny jest także fakt, że w budynku technicznym zachowały się autentyczne urządzenia i aparatura nadawcza, w tym mikrofon burzowy, który posłużył do przekazania komunikatu podczas prowokacji gliwickiej.

Zespół radiostacji położony jest w północno-wschodniej części Gliwic, między ulicami Lubliniecką i Tarnogórską. W jego skład wchodzi wieża nadawcza oraz dwa budynki mieszkalne i jeden techniczny (obecnie muzeum) wybudowane w stylu historyzującego modernizmu.

ZOBACZCIE RADIOSTACJĘ GLIWICKĄ NA FILMIE:

Wieżę o wysokości 110,7 m wzniesiono z wyjątkowo odpornego na szkodniki i wpływ niekorzystnych warunków atmosferycznych modrzewia syberyjskiego. Drewniane elementy połączone zostały wyłącznie mosiężnymi śrubami.

Prostokątne w planie budynki skupione są we wschodniej części działki, bliżej ul. Tarnogórskiej. Wzniesione zostały z cegły, tynkowane, z wysokimi dachami czterospadowymi pokrytymi dachówką. Na osi wieży znajduje się budynek techniczny pełniący obecnie funkcję muzeum, a po jego bokach, nieco cofnięte dwa budynki mieszkalne.