RYNEK PRACY. Wsparcie dla osób z grupy NEET

W województwie śląskim bezrobotni młodzi Polacy, w wieku 15-29 lat, najczęściej pozostają na garnuszku rodziny - wynika z raportu „NEET w województwie śląskim”, zrealizowanego w 2016 r. przez grupę BST Katowice, na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach. W raporcie czytamy m.in., że barierą indywidualną, która badanym osobom najbardziej przeszkadza w znalezieniu pracy, jest zbyt krótkie/niewystarczające doświadczenie zawodowe (wskazał na nie co czwarty respondent). W 22% przypadków wskazano na brak doświadczenia zawodowego i brak odpowiednich kwalifikacji. Najczęściej wskazywanymi barierami społecznymi była niechęć pracodawców do zatrudniania osób bez doświadczenia zawodowego (39%) oraz niechęć pracodawców do zatrudniania osób młodych (31%). Najczęściej wskazywaną barierą ekonomiczną były niekorzystne warunki pracy (36%). Niski poziom wynagrodzenia wskazało blisko 29% ankietowanych.

POKOLENIE NEET. SKĄD SIĘ WZIĘŁO?
Andrzej Kempa, wiceprezes zarządu BST Katowice, tłumaczy, że pojawienie się zjawiska NEET to wypadkowa wielu czynników.
- Bierna postawa młodych ludzi wynika często z błędów systemowych w edukacji zawodowej popełnianych już we wczesnych latach szkolnych. Mam na myśli faktyczny brak profesjonalnego doradztwa zawodowego. Do tego dochodzi fakt, że rynek pracy od wielu lat nie jest dopasowany do potrzeb młodych bezrobotnych, ale to nie wina wyłącznie np. pracodawców czy samych bezrobotnych. Obecnie dynamiczna koniunktura na rynku pracy doprowadziła do sytuacji, gdzie mamy do czynienia z rynkiem pracownika, a nie pracodawcy. Ma to oczywiście dobre strony w postaci wzrostu wynagrodzeń, konkurencji na rynku pracy, etc., ale dla „NEETów” zjawisko to jeszcze bardziej umacnia ich w przekonaniu, że „jakoś to będzie” - komentuje Andrzej Kempa.

OFERTY SĄ, ALE CHĘTNYCH BRAK
Z pomocą młodym bezrobotnym z grupy NEET (15-29 lat) przychodzą liczne programy szkoleniowo-stażowe, często w pakiecie z bogatą ofertą doradztwa zawodowego i wsparciem psychologicznym. Takie programy mają jeden wspólny mianownik: umożliwić NEET-owcom wejście na rynek pracy. Szkopuł jednak w tym, że adresaci tych działań często... w ogóle nie mają ochoty z nich korzystać. Bo nie zależy im na znalezieniu zatrudnienia. Wolą siedzieć w domu, na utrzymaniu rodziny. Boją się stresu, napięcia, obowiązków i wyrzeczeń. Prawda jest taka, że komu naprawdę zależy na znalezieniu satysfakcjonującej posady, temu się to udaje.
Zbigniew Rusek z Milówki (23 lata) jest jedną z 60 osób, która wzięła udział w programie „Nastawieni na sukces”, realizowanym przez Zakład Doskonalenia Zawodowego w Katowicach. W jego efekcie młodzi bezrobotni mieli szansę zdobyć, cenione obecnie na rynku, certyfikowane uprawnienia do pracy w zawodzie spawacza metodą MAG i TIG.
- Zgłosiłem się do tego programu, przekonany, że szybciej znajdę satysfakcjonującą mnie pracę w wyuczonym zawodzie: ślusarz-spawacz, co przełoży się też na lepsze zarobki. I nie myliłem się. Uprawnienia, które zdobyłem, pozwoliły mi zdobyć pracę, o jakiej marzyłem i gwarantującą dalszy rozwój. Obecnie pracuję przy regeneracji form, na stanowisku ślusarz-spawacz. Dodajmy, że jest to praca na etat, z pewnością nie udałoby mi się to, gdyby nie udział w programie - mówi Zbigniew Rusek.
- Projekt „Nastawieni na sukces” udało nam się zrealizować z sukcesem, choć mówiąc szczerze łatwo nie było, bo w przypadku młodych z grupy NEET jest w ogóle kłopot z rekrutacją do jakichkolwiek projektów szkoleniowych - mówi Janusz Heinrich, koordynator projektów w Zespole Edukacji i Nadzoru Pedagogicznego działającym przy katowickim ZDZ.
W ramach projektu uczestnicy mieli zagwarantowane kompleksowe wsparcie w postaci poradnictwa zawodowego grupowego i indywidualnego, w tym IPD, certyfikowane szkolenie zawodowe na spawacza metodą MAG i TIG zakończone egzaminem i wydaniem uprawnień, 3-miesięczny staż zawodowy u lokalnych pracodawców działających w branży spawalniczej, a także profesjonalne pośrednictwo pracy. Ponadto dla każdego z uczestników zagwarantowane zostały materiały szkoleniowe, ubezpieczenie, badania lekarskie, catering, zwrot kosztów dojazdu oraz stypendia szkoleniowe i stażowe. Co ciekawe, w gronie osób, które ukończyły projekt i znalazły pracę w zawodzie spawacza, jest jedna kobieta.

WARTO ZNALEŹĆ SOBIE NISZĘ
Mateusz Wojaczek z Międzybrodzia Bialskiego (29 lat) od kilku miesięcy prowadzi własną firmę. Postawił na nietypową, ale przyszłościową działalność, bo produkcję filmów z drona. Jego przebranżowienie się (z zawodu jest geografem) to wynik udziału w programie pt. „Wyspecjalizowani na starcie”, realizowanym przez Agencję Rozwoju Lokalnego SA, którego głównym celem jest aktywizacja zawodowa i przybliżenie do rynku pracy w branży ICT i/lub nowych technologii 20 osób z grupy NEET.
W tym samym programie uczestniczy również Aleksandra Sus z Myszkowa (25 lat), choć jej nie interesuje ,,praca na swoim”. Zamiast tego wybrała drugą ścieżkę rozwoju: udział w programie zagwarantował jej dostanie się na wymarzony staż (studiowała inżynierię biomedyczną). -Dzięki temu zdobywam dzisiaj tak potrzebne doświadczenie, które jest kluczowe przy szukaniu pracy w moim zawodzie - mówi.
Takich osób jak Aleksandra i Mateusz może być więcej. Nabór do programu ,,Wyspecjalizowani na starcie” wciąż nie został zamknięty.
NEET (ang. not in employment, education or training, co oznacza w wolnym tłumaczeniu „nieuczący się, niepracujący i nierozwijający”) - nazwa zjawiska socjologicznego i określana nią grupa społeczna, obejmująca młodzież pozostającą poza sferą zatrudnienia i edukacji, czyli tych, którzy jednocześnie nie uczą się, nie pracują ani nie przygotowują się do zawodu.

To warto wiedzieć
Skrótu NEET w kontekście młodych ludzi w wieku od 18 do 24 lat po raz pierwszy użyła Międzynarodowa Organizacja Pracy w raporcie „Trendy w zatrudnianiu młodych” z 2013 roku.
Powstanie tej grupy to poważny problem wielu krajów Unii Europejskiej. Wg danych Eurostatu pod koniec 2013 roku najgorzej przedstawiała się sytuacja młodych we Włoszech (29,3 proc. należało do kategorii NEET), Grecji (28,2 proc.) i na Cyprze (27,1 proc.). Na przeciwległym biegunie znajdują się młodzi mieszkańcy Islandii (do kategorii NEET należało 6,6 proc. z nich), Holandii (6,7 proc.) oraz Luksemburga (6,7 proc.).

Kto może skorzystać ze wsparcia z programu PO WER?
W procesie oceny, czy dana osoba się nie szkoli i należy do kategorii NEET, weryfikuje się, czy brała ona udział w tego typu formie aktywizacji, finansowanej ze środków publicznych, w okresie ostatnich 4 tygodni. Studenci studiów zaocznych i wieczorowych kwalifikują się do kategorii NEET. Tylko osoby młode kształcące się w trybie stacjonarnym nie spełniają definicji tej kategorii. Pod pojęciem „do 29 lat” kwalifikuje się również osoby, które ukończyły 29. rok życia, czyli te, które nie ukończyły jeszcze 30 lat.