Ślemień. Mała wioska, wielka wiara. W wyborach wygrali wóz strażacki, a później biało-czerwoną flagę

• Ślemień to wieś w powiecie żywieckim, która liczy ok. 3,5 tys. mieszkańców, niewiele więcej niż Superjednostka w Katowicach
• O wiosce zrobiło się głośno, gdy okazało się, że mieszkańcy pobili rekord frekwencji w drugiej turze wyborów prezydenckich, zawstydzając duże miasta w regionie
• "Nie ma co ukrywać, że Żywiecczyzna jest konserwatywna i zdecydowanie wygrał tutaj Andrzej Duda"
• W jaki sposób udało się zmobilizować społeczność Ślemienia? Czy naprawdę chodziło tylko o wygraną: wóz strażacki?
• Czy współczesny patriotyzm to już tylko wytarty frazes czy może solidaryzm społeczny i konkretna działalność na rzecz małej społeczności?
• "Chodziło o to, żeby zrobić coś dla ludzi, dać im możliwość działania. W wiele inicjatyw staram się zaangażować mieszkańców i mogę na nich liczyć"

***

Dotrzeć tam nie jest łatwo. - Około 18 kilometrów od Żywca w stronę Krakowa, tuż przy granicy z województwem małopolskim - wyjaśnia wójt Jarosław Krzak.

Trzeba przejechać przez Rychwałd, Łękawicę, Gilowice i na końcu krętej, wąskiej drogi jest on - Ślemień. Gmina liczy sobie około 3500 mieszkańców. Niewiele więcej, niż blok, który widzę z okna w centrum Katowic, czyli Superjednostka. W trakcie dnia na ulicach dzieje się niewiele. Widać głównie samochody, sporadycznie pieszych i kilku turystów, którzy wybudowali sobie tutaj cichy domek pomiędzy wzniesieniami Beskidu Małego i Żywieckiego, gdzie uciekają z molochów takich jak ten, o którym wspomniałem.

Na wjeździe wita mnie ogromny dom z kutym ogrodzeniem, równo przyciętym żywopłotem i fontanną na środku podjazdu, wzięty żywcem z „Tygrysów Europy” i kapitalistycznego snu Polaków lat 90. Dalej kilka drewnianych płotów, które uginają się po srogich zimach i dźwięk, który pamiętam z dzieciństwa. Żółty wóz z lodami firmy Family Frost. Słyszycie go?

W ubiegłym roku o Ślemieniu głośno zrobiło się podczas wyborów prezydenckich. Wówczas premier Mateusz Morawiecki ogłosił „Bitwę o wozy”. Konkurs dla małych gmin, w których ogromny potencjał dostrzegło Prawo i Sprawiedliwość. Licząc na mobilizację obiecał, że tam, gdzie frekwencja będzie najwyższa w każdym z województw, trafi nowy wóz strażacki. Mobilizacja wyborców w Ślemieniu była wzorowa.

- Niestety nie stać nas było na nowy wóz, dlatego motywacja mieszkańców była naprawdę duża - mówi Jarosław Krzak, wójt Ślemienia. - Trzeba podkreślić, że ludzie w małych miejscowościach bardzo cenią i wspierają Ochotniczą Straż Pożarną - dodaje. - Dlatego nie ma się co dziwić, że z miejsca nabrała tempa.

Gmina składa się z trzech sołectw: Ślemień, Las, Kocoń. Każde posiada swoją drużynę OSP. W pierwszym był już nowy wóz, drugie kilka lat temu otrzymało używany, ale na chodzie, a sytuacja najgorzej wyglądała w Koconiu. Ustalono, że to właśnie tam powinien trafić nowy sprzęt.

- Nie było mowy o zawiści. Wszyscy wiedzieli, że ten wóz jest potrzebny i będzie służył wszystkim - mówi Zenon Kijas, prezes OSP Kocoń.

Strażacy, jak to strażacy, zakasali rękawy i ruszyli do pracy. Do każdego z około tysiąca domów w Ślemieniu zanieśli ulotki. Namawiali wszystkich, aby poszli do urn. - Nieważne na kogo zagłosujecie, byle frekwencja była wysoka - przekonywali. Zorganizowali nawet transport do lokali wyborczych, ale w pierwszej turze to nie wystarczyło. Wóz strażacki trafił do pobliskiej Koszarawy.

Przed drugą turą mobilizacja była jeszcze większa. Pomógł poseł Grzegorz Puda, który zjawił się w Ślemieniu i podniósł elektorat na duchu. Z kolei wójt i radni dwoili się i troili, żeby przekonać do głosowania każdego. Niemal się udało. Spośród 2941 uprawnionych do głosowania w wyborach wzięło udział 2461 osób. W samym Koconiu nie zagłosowało zaledwie 40 mieszkańców. Frekwencja wyniosła 85,89 proc., była najwyższa w województwie śląskim.

- Nie ma co ukrywać, że Żywiecczyzna jest konserwatywna i zdecydowanie wygrał tutaj Andrzej Duda - mówi wójt. Choć przyznaje, że nie wynik był ważny, ale frekwencja, dzięki której 15 października druhowie odebrali nowy wóz.

- Nie miał jeszcze okazji sprawdzić się w akcji pożarowej. Braliśmy natomiast udział w kilku akcjach związanych z wypadkami drogowymi na ul. Zakopiańskiej (DW 946 - przyp. red.), która ma bardzo specyficzny zakręt, gdzie często dochodzi do niebezpiecznych zdarzeń. Na pewno możemy teraz szybciej dotrzeć do poszkodowanych - ocenia Zenon Kijas.

Mieszkańcy Ślemienia uznali, że warto pójść za ciosem i zaraz po tym, jak skończyło się fetowanie pierwszego sukcesu, postanowili zdobyć maszt i biało-czerwoną flagę w akcji „Pod biało-czerwoną”. - Mamy maszty przy OSP, ale one mają już po 25 lat. Chodziło o miejsce na rynku głównym, gdzie będzie można organizować uroczystości - wyjaśnia Jarosław Krzak.

Niby wystarczyłoby zaledwie sto głosów, ale wójt nie chciał zmarnować potencjału, jaki wypracowano przy „Bitwie o wozy”. Schemat był ten sam. Wydrukowano ulotki z instrukcją głosowania i pukano od drzwi do drzwi. W niektórych domach wolontariusze byli nawet trzykrotnie. Mówili o akcji, przypominali się, a ostatecznie pomagali w głosowaniu, bo nie dla wszystkich procedura była prosta, a przede wszystkim trzeba było mieć internet.

Powiew patriotyzmu okazał się tak silny, że w konkursie głosy oddało aż 2083 mieszkańców Ślemienia. Więcej niż suma głosów oddanych w Bytomiu, Chorzowie, Gliwicach, Zabrzu, Katowicach i Sosnowcu!

- To był tutaj motyw drugoplanowy. Przede wszystkim chodziło o to, żeby zrobić coś dla ludzi, dać im możliwość działania. W wiele inicjatyw staram się zaangażować mieszkańców i zawsze mogę na nich liczyć - przekonuje wójt.

Malutka gmina na Żywiecczyźnie osiągnęła siódmy najlepszy wynik w Polsce. Na flagę i maszt wystarczy z dużym naddatkiem, ale jest jeszcze druga nagroda. Mateusz Morawiecki odwiedzi trzy miejsca, w których zagłosowało najwięcej mieszkańców. W Ślemieniu po cichu liczą, że jednak szczęście się do nich uśmiechnie i premier dojedzie także tutaj.

Bez wątpienia nie byłoby triumfu w „Bitwie o wozy” oraz konkursie „Pod biało-czerwoną”, gdyby nie najważniejsza instytucja w gminie, czyli kościół.

- Jesteśmy amboną nie tylko kościelną, ale też gminną - uśmiecha się ks. Tadeusz Augustynek. Wspomina, jak kiedyś przyszedł do niego weterynarz, który rozklejał we wsi plakaty, ale twierdził, że jeśli nie będzie ogłoszenia w kościele, to nikt nawet nie zwróci na nie uwagi. - Jeśli sprawa jest słuszna, to oczywiście zachęcamy. Dobre dzieła trzeba wspierać - uważa proboszcz, który w Ślemieniu pełni posługę od ponad 20 lat.

Każda uroczystość w gminie obowiązkowo rozpoczyna się mszą świętą. Wtedy jest pewność, że frekwencja dopisze. - To się sprawdza i nie zamierzamy tego zmieniać - dodaje wójt.

Poza drużynami OSP mieszkańcy gromadzą się właśnie wokół kościoła. Tworzą wspólnoty, angażują się w życie parafii.

- Kiedyś pomagali przy remontach. Teraz czasy się zmieniły, zatrudnia się firmy, które to robią, a taka wspólna praca też łączyła - wspomina ks. Augustynek. - Podziwiam życzliwość tutejszych ludzi. Współcześnie w wielu miejscach kontakt z księdzem jest sporadyczny, czasem tylko podczas sakramentów świętych. Tutaj czuję się jak w rodzinie. Czasem mam z tego powodu wyrzuty sumienia i zastanawiam się, czym sobie zasłużyłem. Ślemień to takie miejsce, w którym ludzie wciąż są bardzo pobożni - ocenia proboszcz.

Jedni powiedzą, że Ślemień to miejsce, nad którym czuwa opatrzność. Drudzy, że to jeden wielki przekręt. A rozchodzi się o sanktuarium na Jasnej Górce. Tak, takiej małej Jasnej Górze na Żywiecczyźnie.

Miejscowa legenda głosi, że w XIV wieku miejscowy góral po powrocie z pielgrzymki do Częstochowy sam postanowił uczynić cud w swojej okolicy. W tym celu zanurzył w strumieniu obrazek Matki Boskiej, twierdząc, że objawił mu się jej wizerunek. Tak zaczęli do Ślemienia zjeżdżać pielgrzymi, co oczywiście opłacało się zuchwałemu góralowi.

Po latach Madonna ze Ślemienia okazała się nie w smak góralom z Rychwałdu, którzy również założyli sanktuarium Matki Bożej. W związku z tym najechali konkurencje, zburzyli kaplicę, a strumień zasypali. Dziś w miejscu, o którym mowa, możemy zobaczyć okazałą świątynię z grotą, w której wierni mogą modlić się przez cały dzień, a także zaplecze dla pielgrzymów.

- Sanktuarium na Jasnej Górce jest fenomenalne i prawdziwe, ponieważ kult w tym miejscu tworzą ludzie i nie trzeba ich do tego namawiać. Nie dokładamy tutaj cudowności, a ludzie sami przychodzą. Pielgrzymują z najróżniejszych stron Polski. Był taki rok, że z samej Rudy Śląskiej mieliśmy sześć pielgrzymek - opowiada ks. Tadeusz Augustynek.

Niepodważalną zaletą sanktuarium jest jego położenie. Wokół cisza, spokój i panorama Beskidów. Nic dziwnego, że w kolejce do ślubów w tym miejscu ustawiają się przyszłe małżeństwa z całej okolicy i nie tylko. Kalendarz jest zapchany.

- Czasami ludzie porównują to Lourdes we Francji. Widokowo piękne, a ponadto cudowne - kończy naszą rozmowę proboszcz, aby udać się na Jasną Górkę i otworzyć kościół pielgrzymom, którzy akurat przyjechali spod Wrocławia, aby uklęknąć przed Matką Bożą w Ślemieniu.