Smog nas zabija. Ranking zanieczyszczonych miast w woj. śląskim. Gdzie dni smogowych jest najwięcej?

Co roku ranking Polskiego Alarmu Smogowego jest tworzony na podstawie oficjalnych wyników pomiarów ze stacji Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Tegoroczna analiza objęła rok 2020.

Jednak dane dotyczą tylko miejscowości, w których prowadzone są pomiary PMŚ, co oznacza, że w pozostałych jakość powietrza może nie być zadowalająca.

- Odkąd zaczęliśmy analizować wyniki pomiarów i publikować rankingi smogowych liderów nie było sytuacji, w której jedno miasto wygrało we wszystkich kategoriach. Tegoroczna pozycja Nowego Targu w rankingu to rzecz bez precedensu. Zarówno średnie roczne stężenie pyłów PM10, liczba dni z powietrzem nienadającym się do oddychania, jak i roczne stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu (BAP) wywindowało podhalański Nowy Targ na pozycję niekwestionowanego smogowego lidera. - wyjaśnia Piotr Siergiej, rzecznik PAS.

Piotr Siergiej dodaje, że od 2016, odkąd prowadzone są pomiary jakości powietrza w tym mieście, jego sytuacja się pogarsza. Według pomiarów PMŚ stężenie BAP w 2016 wynosiło 8 ng/m3, w 2017 r. już 15 ng/m3, a od 2018 utrzymuje się wokół 18 ng/m3. Władze miasta, by pozbyć się problemu przeniosły stację monitoringu powietrza na obrzeża miasta.

– Jeśli zdecydujemy się przełożyć termometr spod pachy do kieszeni, to nie znaczy, że pozbędziemy się gorączki – komentuje Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Śląskie jest pierwszym województwem w Polsce, na terenie którego od 1 stycznia 2022 roku zacznie obowiązywać zakaz dla najstarszych kotłów kopciuchów. Z aktualnego rankingu wynika, że na pierwsze pozytywne zmiany, czyli poprawę jakości powietrza trzeba będzie jeszcze poczekać.

– Niestety wyraźnie widać, że nadal w zbyt wielu miejscach mamy problem z rakotwórczym benzo(a)pierenem, który powstaje na skutek spalania paliw stałych w starych kotłach. Jego poziom w woj. śląskim wielokrotnie przekracza normy krajowe i kilkudziesięciokrotnie zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia. To się musi zmienić. Pozytywne jest to, że spada liczba smogowych dni oraz średnioroczne stężenia pyłu PM10. – mówi Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim.

Nagalewski dodaje, że w kolejnych rocznych zestawieniach powinno ubywać tych miast, których samorządy poważnie podeszły do problemu, czyli informowały o konieczności wymiany starych urządzeń grzewczych, wspierały mieszkańców w pozyskiwaniu dotacji z programu Czyste Powietrze i zapowiadały o surowym egzekwowaniu uchwały antysmogowej.

Po raz kolejny Pszczyna jest miastem w województwie śląskim, którego mieszkańcy najwięcej dni w roku mierzą się z przekroczonymi normami pyłu zawieszonego PM10 - zajęła drugie miejsce w kraju. Jak zauważa Aleksandra Antes-Szewczyk z Pszczyńskiego Alarmu Smogowego ten wynik byłby jeszcze gorszy, gdyby nie ciepła zima i niemal dwutygodniowa przerwa w pomiarach.

– Jeśli chcemy opuścić niechlubne rankingi i pozbyć się łatki węglowego zaścianka wyczekiwanie ocieplenia klimatu i liczenie na usterkę stacji pomiarowej to zdecydowanie za mało. Nie tego chcą mieszkańcy. Pszczyna pod względem jakości powietrza jest jednym z najgorszych miejsc do życia w Polsce i Europie. Wszyscy odchorujemy zaniechania i brak konsekwencji w walce ze smogiem – podkreśla aktywistka.

By przekonać się czy jakość powietrza polepsza się na Śląsku, porównaliśmy dane z zeszłorocznym raportem Polskiego Alarmu Smogowego. W ubiegłym roku na podium znalazły się, aż dwa miasta - Pszczyna z aż 106 dniami z przekroczonym dobowym poziomem dopuszczalnego PM10 oraz Rybnik z 89. Dla porównania w aktualnym raporcie w Pszczynie takich dni jest 75, a w 48, czyli nastąpił wyraźny spadek. Sytuacja polepszyła się także w: Wodzisławiu Śląskim, Zabrzu, Lublińcu, Żywcu oraz Katowicach.

Ważny postęp nastąpił w Rybniku, mieście, które od lat boryka się z problemem smogu, poprawiła się tam jakość powietrza. Tak wynika z opublikowanego raportu Polskiego Alarmu Smogowego. W ubiegłorocznym rankingu Rybnik był na drugim, niechlubnym miejscu w rankingu miast o najwyższym średniorocznym stężeniu rakotwórczego benzo[a]pirenu.

Pomimo tego, że dni smogowych w miastach ubywa, nadal uznawani jesteśmy za niechlubnych liderów zanieczyszczeń PM10. W rankingu 2020 ulokowały się miejscowości, których wcześniej w nim nie było. Miastem, które nie pojawiło się w raporcie z 2019, a obecnie zajmuje aż 5 miejsce to Goczałkowice Zdrój z 69 dniami smogowymi. Jak pisze Nagalewski, to niepokojące, że miasta uzdrowiskowe pojawiają się na liście.

- Wśród smogowych liderów nie brakuje również uzdrowisk - na wysokiej pozycji znalazły się Goczałkowice-Zdrój i Rabka-Zdrój, w których stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wyniosło aż 900% normy. - tłumaczy Nagalewski.