Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie otrzymał status Uniwersytetu Europejskiego. Może się nim pochwalić tylko 15 polskich uczelni

- Otrzymanie statusu Uniwersytetu Europejskiego oznacza tak naprawdę wzmocnienie internacjonalizacji, wzmocnienie umiędzynarodowienia w ramach konsorcjum składającego się z dziewięciu uczelni. To nowa jakość, nie tylko współpracy, ale jedności we wspólnych działaniach - komentuje Anna Wypych-Gawrońska, rektor Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie.

Dla UJD to jeden z największych sukcesów oraz duża szansa na dalsze umiędzynarodowienie kierunków studiów, współpracę naukową i wymianę doświadczeń w obszarze innowacji.

- Dla uczelni to ogromna szansa dalszego rozwoju i przeniesienie się do rzeczywistości europejskiej. Z drugiej strony to również duże wyzwanie i cztery lata wytężonej pracy nad dużym projektem. Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie zmienia się i jeszcze mocniej wchodzi do grona najlepszych uczelni w kraju - dodaje Anna Wypych-Gawrońska.

W Polsce jest niewielka liczba uniwersytetów ze statusem Uniwersytetu Europejskiego. Na przestrzeni ostatnich trzech lat status Uniwersytetu Europejskiego w naszym kraju miało 13 uczelni. W lipcu tego roku doszły dwa nowe - to Uniwersytet Jana Długosza oraz Politechnika Krakowska. Obecnie więc statusem tym może się pochwalić 15 polskich uczelni.

Pokłosiem otrzymania statusu Uniwersytetu Europejskiej będzie między innymi możliwość udziału w potężnym, europejskim projekcie wspólnie z kilkoma innymi zagranicznymi uczelniami. Z ramienia częstochowskiej uczelni będzie nim zarządzał Janusz Kapuśniak.

- 3 lipca otrzymałem informację z Komisji Europejskiej o tym, że nasz projekt został zakwalifikowany do finansowania. To oznacza dla nas zupełnie nową rzeczywistość. Uzyskanie statusu Uniwersytetu Europejskiego to nowe otwarcie i stworzenie - w pewien sposób - nowego uniwersytetu - tłumaczy Janusz Kapuśniak.

Pomysłodawcą stworzenia uniwersytetów europejskich był prezydent Emmanuel Macron, który we wrześniu 2017 roku występował na Sorbonie.

- Wtedy właśnie stwierdził, że powinniśmy stworzyć w Europie coś więcej, aniżeli te klasyczne uniwersytety. Powinniśmy stworzyć właśnie aliansy uniwersytetów, które byłyby jednym, wspólnym kampusem - kampusem uniwersytetów europejskich. Wtedy zaproponował, aby do roku 2024 powstało 20 tego rodzaju uniwersytetów europejskich - przypomina Janusz Kapuśniak.

Pomysł Emmanuela Macrona został przejęty przez Komisję Europejską oraz ministrów Komisji Europejskiej, a także Parlamentu Europejskiego odpowiedzialnych za kwestie związane z edukacją, nauką i szkolnictwem wyższym. Ostatecznie wstępna liczba została powiększona. Obecnie funkcjonuje 60 uniwersytetów europejskich, które skupiają około 500 uczelni.

- Począwszy od 2020 roku, ogłaszane były konkursy na tworzenie uniwersytetów europejskich. Na początku tego roku zdecydowaliśmy się przystąpić do grupy ośmiu innych uniwersytetów, które złożyły aplikację do Komisji Europejskiej o przyznanie statusu Uniwersytetu Europejskiego i co się z tym wiąże, finansowanie ogromnego projektu - tłumaczy Janusz Kapuśniak.

W tym ostatnim konkursie złożono 63 wnioski projektowe. Finansowanie otrzymało zaledwie siedem uczelni, w tym właśnie Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie.

- COLOURS, czyli COLlaborative innOvative sUstainable Regional univerSities to alians dziewięciu uniwersytetów z krajów UE, których wspólną cechę stanowi silne zaangażowanie w rozwój regionów. Oprócz Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie to jest Paderborn University w Niemczech, który pełni funkcję lidera w tym zespole. Poza tym są uczelnie z Hiszpanii, Szwecji, Chorwacji, Francji, Północnej Macedonii, Łotwy oraz z Włoch - wylicza Janusz Kapuśniak.

Uniwersytet Europejski w takim składzie nie powstał przypadkowo. Co łączy poszczególne uczelnie?

- Istnieje między nami wspólny łączący mianownik. Jest to charakter regionalny. Wszystkie dziewięć uczelni mieści się poza największymi ośrodkami wojewódzkimi i poza stolicami państw. Łączą nas wspólne osiągnięcia, ale też wspólne wyzwanie. Z jednej strony jesteśmy nastawieni na działanie dla na rzecz regionu oraz miasta. A z drugiej mamy wspólne problemy, na przykład związane z emigracją młodych ludzi do dużych miast. Wybierają oni duże ośrodki jako miejsce, w których chcą się kształcić, w których chcą ewentualnie później kontynuować swoją aktywność zawodową. Każdy z uniwersytetów biorących udział w projekcie musi stworzyć taką ofertę dydaktyczną, aby przyszli studenci mogli się silniej związać z danym regionem i zasilić kadrę lokalnych firm, przedsiębiorstw, instytucji kulturalnych, czy społecznych - podkreśla Janusz Kapuśniak.

Łącznie projekt, który będzie realizował między innymi Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, skupia 126 tysięcy studentów i około 12 300 pracowników. Do współpracy zostało zaproszonych także 55 partnerów stowarzyszonych. Ze strony naszego uniwersytetu będą to Fundacja Oczami Brata, Miejska Galeria Sztuki, Muzeum Częstochowskie, Biblioteka Miejska, Stowarzyszenie Pracy Socjalnej Auxilio Venire, Starostwo Powiatowe w Częstochowie, Miasto Częstochowa, Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie oraz Regionalna Organizacja Pracodawców Częstochowa.

Jakie są główne założenia projektu?

- To jest przede wszystkim oparcie naszej działalności na innowacjach, na nauczaniu opartym na wyzwaniach, na badaniach ukierunkowanych na oddziaływania z regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami. Projekt będzie realizowany w oparciu o regionalne, inteligentne specjalizacje, które sprawdzą się w przypadku każdej z uczelni. Postanowiliśmy więc na kierunki związane ze zdrowiem i dobrym samopoczuciem, produkcję żywności, a także zieloną transformację oraz IT, czyli technologie informatyczne i ogólnie cyfryzację - wyjaśnia Janusz Kapuśniak.

Projekt zakłada stworzenie około 63 tak zwanych kolaboratoriów.

- To miejsca, w których studenci będą się przygotowywać do pracy na rzecz regionu. Mamy duże doświadczenie w tym zakresie, bo realizujemy przecież kształcenie dualne, chociażby na wydziale humanistycznym, czy nauk ścisłych, przyrodniczym, czy technicznym. Chodzi o kształcenie przy udziale firm, przedsiębiorców, biznesu, ale również typowo dla nich. Jest to więc przygotowanie kadr, które - można zaryzykować stwierdzenie - są szyte na miarę - przyznaje Janusz Kapuśniak.

W ramach projektu nastąpi wymiana zarówno kadry studentów, jak i interesariuszy zewnętrznych.

- Tak naprawdę ponad połowa społeczności uczelni - studentów, doktorantów i pracowników - będzie musiała uczestniczyć w wymianie stacjonarnej bądź online. Prawie trzy tysiące osób będzie musiało wykonywać nowe zadania - zauważa Anna Wypych-Gawrońska, rektor Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie.

Poza tym będą organizowane różnego rodzaju seminaria.

- Zakładamy również stworzenie dziesięciu programów wspólnego dyplomowania, czyli tak zwanego podwójnego dyplomu. Chcemy też - przynajmniej w trzech dyscyplinach - móc nadawać wspólne stopnie naukowe. Przewidziana jest współpraca ze szkołami. Projekt zakłada uczestnictwo około tysiąca uczniów. Będziemy też mieć możliwość wymiany materiałów dydaktycznych, udostępniania programów studiów, a nawet programów poszczególnych zajęć. Innowacyjne interdyscyplinarne projekty pilotażowe sprzyjać będą jednocześnie wzmocnieniu współpracy badawczej w przestrzeni międzynarodowej oraz transferowi wiedzy i technologii wspierających przedsiębiorczość w kontekście lokalnym, międzynarodowym i ogólnospołecznym - dodaje Janusz Kapuśniak.

W sumie projekt zakłada zaangażowanie około 1,5 miliona obywateli z dziewięciu poszczególnych regionów. Całość będzie kosztować około 15 milionów euro. Częstochowska uczelnia będzie mieć do wykorzystania około 900 tysięcy euro. Projekt będzie realizowany cztery lata. Początek realizacji to styczeń 2024 roku.

- Pieniądze będą przeznaczone na ludzi tworzących Uniwersytet Europejski. Dzięki temu projektowi mamy jeden, wirtualny, wspólny kampus uniwersytetu. Mamy dziewięć lokalizacji, w dziewięciu państwach, ale tworzymy jeden uniwersytet, gdzie pewne przestrzenie są wspólnymi przestrzeniami do działania - podsumowuje Anna Wypych-Gawrońska, rektor Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie.