Wystawa czasowa „200 lat kopalni Katowice. Nasza kopalnia” w Muzeum Śląskim. To trzeba zobaczyć!

Kopalnia Węgla kamiennego „Katowice” (do 1936 roku KWK „Ferdynand”) przestała fedrować wraz z końcem XX wieku. Symboliczna ostatnia tona węgla wyjechała z kopalni 1 lipca 1999 roku. KWK ,,Katowice” została zamknięta, ale pamięć o niej pozostała. Po rewitalizacji terenu, w miejscu gdzie kiedyś wydobywano węgiel, zostało utworzone Muzeum Śląskie, którego atrakcją jest kopalniana wieża szybu „Warszawa”. Z platformy widokowej na jej szczycie można podziwiać panoramę Śląska. Z muzeum sąsiadują Międzynarodowe Centrum Kongresowe i Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia. Wszystkie trzy obiekty błyskawicznie zyskały sympatię mieszkańców regionu, a wraz z nią zaszczytne miano katowickiej Strefy Kultury.

Tereny po KWK ,,Katowice” zyskały szansę, której nie dostało wiele innych zakładów spośród kilkudziesięciu działających w województwie śląskim. Duża część historycznych zabudowań została zachowana, a dzięki adaptacji na potrzeby Muzeum Śląskiego stała się wizytówką Śląska, jedną z najbardziej reprezentacyjnych przestrzeni regionu.

W 2023 roku przypada 200-setna rocznica nadania górniczego, czyli pozwolenia na budowę KWK ,,Ferdynand”. Ze względu na szacunek do bogatej historii tego miejsca, tradycji oraz dziesiątek tysięcy ludzi związanych  z nim zawodowo i emocjonalnie, od połowy września 2023 r., w Muzeum Śląskim można oglądać wystawę czasową pn. „200 lat kopalni Katowice. Nasza kopalnia”. Polecamy odwiedzić tę ekspozycję, bo to skarbnica wiedzy nie tylko o samej kopalni, ale dziejach regionu i jego mieszkańców.

- Celem wystawy jest prezentacja historii kopalni „Katowice” oraz kilku fenomenów kulturowych powstałych w wyniku 176 lat eksploatacji górniczej w tym miejscu. Poszczególne części wystawy stanowią próbę nakreślenia wpływu kopalni na życie pracowników, okolicznych mieszkańców oraz na rozwój Katowic – mówi kurator wystawy, Piotr Rygus z Muzeum Śląskiego.

Trasa zwiedzania poprowadzona została dwoma torami, obejmującymi historię samego zakładu oraz wpływ istnienia kopalni na miasto i społeczność lokalną. Ze względu na dwie różne narracje, wystawa zlokalizowana została w przestrzeni dwóch budynków Muzeum Śląskiego: byłego Spichlerza i Stolarni.

,,Po pracy” – to tytuł ekspozycji, którą możemy oglądać w budynku dawnego Spichlerza. Obrazuje ona zagadnienia społeczne towarzyszące działalności górniczej, jak górniczy archetyp Górnego Śląska, obrzędowość górniczą, działalność plastyków amatorów z grupy "Gwarek 58", tradycję górniczego muzykowania oraz wpływ kopalni na miasto i jego mieszkańców, w tym tworzenie się wokół zakładu społeczności lokalnych czy klubów sportowych.

Z kolei w przestrzeni Stolarni zaprezentowane zostały dzieje kopalni jako zakładu. Ta część ekspozycji nosi tytuł ,,Praca” , a jej motywem przewodnim jest proces przeróbki węgla. Inspiracją instalacji jest naziemna część kopalni, w której prowadzony był podział urobku na poszczególne sortymenty węgla.

Ekspozycję urozmaicają przykłady eksponatów o większych gabarytach, m.in.: symboliczny wózek z ostatnią toną węgla, fragment kratownicy pochodzący z kotłowni kopalni „Katowice”, stół warsztatowy, kamień górniczy czy drzwi z kasy pancernej kopalni „Ferdynand”. Centralny punkt pomiędzy stanowiskami zajmuje makieta prezentująca teren działalności zakładu. W powszechnej opinii kopalnia obejmuje jedynie przestrzeń, na której rozlokowane są instalacje wydobywcze. Tymczasem w przypadku kopalni „Katowice” mówimy o obszarze rozciągającym się pomiędzy dzielnicą Bogucice aż po rejon autostrady A4.

Dla zobrazowania pracy górnika przygotowane zostały stanowiska edukacyjne, polegające m.in. na założeniu pełnego ekwipunku górnika czy podniesieniu wiertarki górniczej i wycelowaniu nią w zaznaczone na ścianie otwory strzałowe.

Wystawę „200 lat kopalni Katowice. Nasza kopalnia” w Muzeum Śląskim można oglądać do 30 czerwca 2024 roku.

Projekt dofinansowany został ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawa została objęta honorowym patronatem Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.