175 osób oddało osocze dla chorych na Covid-19 na Śląsku. To wciąż za mało. Lekarze apelują o zgłaszanie się! Kto może oddać osocze?

Potrzebne osocze od osób, które wyzdrowiały po przechorowaniu COVID-19 lub przebyły bezobjawowe zakażenie wirusem SARS-CoV-2. Centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa zapraszają do oddania osocza wszystkie osoby, które chorowały na Covid-19 i zostały uznane za zdrowe. Od początku pandemii w katowickim centrum zakwalifikowano do oddania osocza 175 osób. - Mieliśmy potem wakacyjny przestój, mniej zgłoszeń, ale od pewnego czasu telefony urywają się - wyjaśnia kierownik działu dawstwa w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa dr Anna Cendrzak - Basista.

Dlaczego osocze od ozdrowieńców, osób, które przechorowały covid-19 jest tak ważne? Bo zawiera przeciwciała, które mogą wspomagać leczenie chorych na Covid-19 z ciężkimi, zagrażającymi życiu objawami zakażenia.

- Terapia oparta na przetoczeniach osocza rekonwalescentów chorób zakaźnych była skutecznie stosowana u pacjentów zakażonych wirusem EBOLA, koronawirusem SARS (SARS-CoV), wirusem grypy A (H1N1) oraz wirusem ”ptasiej” grypy A (H5N1). Zawarte w osoczu przeciwciała do wirusa SARS-CoV-2, który powoduje Covid-19, po przetoczeniu mają za zadanie zblokować namnażanie się wirusa w organizmie pacjenta z aktywnym zakażeniem - dodaje dr Cendrzak - Basista,

Ozdrowieńcy powinni oddać krew w momencie, gdy liczba przeciwciał powinna narastać, a zatem 28 dni po ustąpieniu objawów. Jeśli chodzi o osoby bezobjawowe to powinny oddać krew 14 dni po wykonaniu badania na obecność przeciwciał.

Regionalne Centrum prosi o telefoniczny kontakt z najbliższym centrum krwiodawstwa
i krwiolecznictwa wszystkie osoby, które:

1. Przechorowały Covid-19, zostały uznane za wyleczone i czują się zdrowe, lub osoby, które przeszły bezobjawowe zakażenie wirusem SARS-CoV-2,
2. Od wykonania ostatniego badania, które było ujemne minęło 14 dni,
3. Są w wieku 18-60 lat,
4. Nie otrzymały w przeszłości transfuzji krwi lub jej składników.

W czasie rozmowy telefonicznej dokonana zostanie wstępna ocena braku przeciwwskazań do oddania osocza i ustalony zostanie najdogodniejszy termin i miejsce jego pobrania, które odbywa się w centrum w Katowicach przy ulicy Raciborskiej 15. Oto numer telefonu, pod który trzeba zadzwonić: 726 227 229.

Co ważne, osocza nie mogą oddawać kobiety po przebytych ciążach, gdyż ich krew zawiera przeciwciała, które negatywnie działają na przeciwciała pocovidowe.

Osocze pobierane jest metodą plazmaferezy, w czasie której pobrana z żyły krew jest rozdzielana na osocze, które jest zatrzymywane oraz pozostałe elementy krwi, które są zwrotnie przetaczane do tej samej żyły. Jednorazowo pobierane jest nie więcej niż 650ml osocza. Plazmafereza trwa zazwyczaj od 30-40 min. Jedno pobranie pozwala na przygotowanie leku dla trzech chorych. Ozdrowieniec może oddać swoje osocze do pięciu razy, ale przyjęto, że najkorzystniej, gdy odda je trzy razy. Wtedy pomaga aż 9 osobom.

- Przeciwciała to bezcenne wsparcie dla chorych. Potrzeba go coraz więcej, bo chorych przybywa. Z telefonów wynika, że Polacy są bardzo przejęci, bardzo serio podchodzą do problemu. Już mamy zakwalifikowanych kilkunastu nowych dawców i prosimy od więcej - dodaje dr Anna Cendrzak - Basista.

Pobrane osocze jest poddawane procedurze redukcji patogenów, dzielone na dawki wielkości 100-200 ml i zamrażane.
W zależności od zawartości w osoczu przeciwciał neutralizujących wirusa, chorym na Covid-19 przetacza się 200-400 ml osocza.

Kto nie może być dawcą osocza tymczasowo lub stale?

Przed wizytą w punkcie poboru, warto zapoznać się z listą czynników, które mogą wykluczyć możliwość oddania krwi. Poszczególne czynniki mogą się wiązać z dyskwalifikacją stałą lub tymczasową.

Dyskwalifikacja tymczasowa

• Okres miesiączkowania i 3 dni po zakończeniu
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa
• 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych
• 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, zakładaniu kolczyków
• 6 miesięcy od zabiegu akupunktury (o ile nie został wykonany przez wykwalifikowanego lekarza przy użyciu jednorazowych igieł)
• 66 miesięcy od zabiegu endoskopii z użyciem fiberoendoskopu (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia)
• (Czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób, np. układu pokarmowego, moczowego, oddechowego – w przypadku leczenia antybiotykami musi upłynąć 14 dni od zakończenia leczenia)
• Okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 105/60 – 180/100 mm Hg, tętno miarowe 50 – 100/min.
• 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu
• Choroby zapalne, niezagojone rany, stany uczuleniowe skóry i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej
• Opryszczka wargowa – co najmniej 2 tygodnie po samoistnym ustąpieniu zmian miejscowych
• 1 rok od zakończenia rzeżączki
• 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (np. Afryka Środkowa i Zachodnia, Tajlandia)
• 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występują choroby tropikalne (jeśli w tym okresie nie wystąpiły objawy choroby)
• 12 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występuje malaria, jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby (4 miesiące pod warunkiem negatywnych wyników badań wykonanych metodami immunologicznymi lub biologii molekularnej)
• Przebywanie na obszarach endemicznego występowania malarii – nieprzerwanie przez 6 miesięcy – dyskwalifikuje dawcę na okres
• 4 miesięcy, po tym okresie zakwalifikowanie jest możliwe, pod warunkiem negatywnych wyników badań wykonanych metodami immunologicznymi lub biologii molekularnej
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q
• 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii (pod warunkiem, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne)
• 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku
• 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia toksoplazmozy
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej
• 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży
• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników
• 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek
• Co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych
• 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38 stopni Celsjusza
• 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków
• Kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas co najmniej 4 tygodni po inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie)
• Bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy
• Okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia
• Po szczepieniach okresowych, na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
• 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze
• 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, nagminnemu porażeniu dziecięcemu
• 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą)
• 1 tydzień w przypadku szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą)
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia

Dyskwalifikacja stała

• poważne choroby układu krążenia aktualne lub przebyte, między innymi:
  - wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi)
  - choroba niedokrwienna mięśnia sercowego
  - stan po zawale mięśnia sercowego
  - zaburzenia rytmu serca
  - niewydolność krążenia
  - miażdżyca znacznego stopnia
• Choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego – np. stan po udarze mózgu
• Poważne choroby układu:
  - pokarmowego (w tym schorzenia wątroby)
  - oddechowego
  - moczowego
  - nerwowego – szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe ośrodkowego układu nerwowego
• Poważne choroby skóry (w tym łuszczyca)
• Choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia krwi
• Choroby metaboliczne i choroby układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
• Choroby układowe (np. kolagenozy)
• Nowotwory złośliwe
• Choroby zakaźne:
  a. WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalenia wątroby
  b. każda żółtaczka o niejasnej etiologii
  c. babeszjoza
  d. Kala Azar (leiszmanioza trzewna)
  e. Trypanosoma Cruzi (Gorączka Chagasa)
  f. promienica
  g. tularemia HLTV I/II – retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniaka z komórek T u dorosłych – występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego
  h. Nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS)
  i. Przebywanie na obszarach endemicznego występowania malarii nieprzerwanie przez 6 miesięcy – jeżeli wynik badań przeprowadzonych wcześniej niż 4 miesiące po powrocie jest dodatni lub jeśli nie wykonano badań w kierunku malarii
  j. Przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenia poważnymi chorobami mogącymi przenosić się drogą krwi, w tym: narkomani, osoby uprawiające prostytucję, osoby często zmieniające partnerów seksualnych, osoby wchodzące w kontakty seksualne z osobami z wyżej wymienionych grup
  k. Lekozależność, alkoholizm
  l. Choroba Creutzfelda-Jakoba, osoby u których wywiad rodzinny wskazuje na zagrożenie gąbczastym zapaleniem mózgu (TSE)
  m. Kiła
  n. Przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, leczenia hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek
  o. Leczenie bezpłodności zastrzykami hormonów – w latach 1965-1985
  p. Przebywanie w okresie 01.01.1980 do 31.12.1996 r. łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii
  r. Osoby, które po 01.01.80 r. otrzymały przetoczenie krwi i jej składników we Francji, Wielkiej Brytanii i Irlandii
  s. Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych (np. dopalaczy)
  t. Każdy przypadek stosowania domięśniowo lub dożylnie leków, które nie zostały przepisane przez lekarza
  u. Biorcy ksenoprzeszczepów (przeszczepów odzwierzęcych)