Elity znad Brynicy: Prof. Jacek Rykała

Nasamprzód to solidarność mniejszości narodowych, potem solidarność mniejszości seksualnych, a wreszcie solidarność ludzi z Sosnowca. Przy okazji 60. urodzin prof. Jacek Rykała uczciwie przyznał, że ta trzecia - niezależnie od obiektywnie posiadanych talentów - kilkakroć dała mu handicap, np. kiedy zdawał na architekturę - dostał 4,5 z matematyki, której nie umiał ani w ząb, ale za to egzaminator był znad Białej Przemszy. Nawet przychylną recenzję w "Polityce" zawdzięczał sosnowieckiemu pochodzeniu redaktora tego pisma.

Dramaturg to wybitny, bo na sztuce jego trudno wysiedzieć

Urodzony w 1950 roku w metropolii tow. Gierka, absolwent sosnowieckiego liceum im. Prusa (niestety, nie Staszica, co wyklucza go ze ścisłej ekstraklasy wybitnych obywateli tego miasta). Jak wspomniano przymierzał się do studiowania architektury na politechnice, jednak po egzaminie wstępnym zrezygnował i studiów politechnicznych nie podjął. Ostatecznie ukończył katowicki Wydział Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie został wykładowcą. Obecnie jest profesorem malarstwa w katowickiej ASP, która od krakowskiego matecznika odłączyła się w 2001 roku.

Prezydent Sosnowca nie bez dumy nazwał go przewrotnie "zagłębiowskim Kutzem", gdyż jak nikt dotąd wywindował na artystyczne wyżyny klimat burych podwórek, mrocznych zaułków i zapadłych kamienic swojego miasta. Ten odchodzący miejski pejzaż Zagłębia Dąbrowskiego jest znakiem rozpoznawczym artysty, dzięki niemu malarstwa Rykały nie można pomylić z dziełem innych twórców. Na tych obrazach Sosnowiec wielu ludziom zdaje się zaskakująco piękny, więc ekipa tamtejszego ratusza gotowa jest nosić swego artystę na rękach, słać dywany pod nogi, obrzucać kwieciem i hołubić na wszystkie inne sposoby. Poza Kiepurą żaden dotąd artysta nie doczekał aż takiej chwały w rodzinnym mieście, istnieją nawet plany postawienia drugiego pomnika na osławionej Patelni, niewykluczone, że jeszcze za życia.
Sukcesy odniesione na polu malarstwa skłoniły Jacka Rykałę do zajęcia się dramaturgią, włącznie z autorską reżyserią własnych sztuk na scenie Teatru Śląskiego. Wystawił dotąd dwa dzieła i można powiedzieć, że osiągnął rezultat zbliżony do Ingmara Vilquista, okrzykniętego najwybitniejszym współczesnym dramaturgiem europejskim, również wystawiającym na tej scenie.

W przypadku dzieł obu tych autorów wysiedzenie do końca przedstawienia jest trudną do zniesienia torturą, jednak powinnością środowiskową jest chodzić i głośno się zachwycać. Ale jak wiadomo, dzieła wybitne dlatego są wybitne, że nie są przeznaczone dla tych, którzy nie mogą ich strawić, bo gdyby były strawne dla prostaczków, nie byłyby wybitne. Dlatego bez wątpienia sosnowiecki twórca w dramaturgii osiągnął wybitność, ba!, wybitność dramaturgiczna przewyższa wybitność malarską, gdyż obrazy Rykały podobają się zbyt powszechnie, co trąci komercją i niewybitnością.

Prywatnie jest miłym i sympatycznym człowiekiem, z którym zawsze i wszędzie można twórczo wymienić poglądy. Niestety, wyzbyty jest artystowskiej pozy, nie chodzi okutany w długi biały szalik, rąk przed wyjściem z domu nie smaruje farbą (a tyl-ko po usmarowanych farbą palcach rozpoznaje się Prawdziwego Artystę Malarza). Nie wysiaduje w Art Café nad niedopitym piwem, nie zawiści lepiej opłacanym konfratrom cen osiąganych na aukcjach, dopieszcza utalentowanych studentów i w ogóle jest mocno nietypowy. Także dlatego, że jako wybitny sosnowiczanin serdecznie kocha śląskich sąsiadów zza Brynicy. Z wzajemnością.