Kończy się 2011 rok. Rok trudny do jednoznacznej oceny, bo miał swoje dobre i złe strony. Przeżyliśmy wybory, które były dowodem stabilnego i dojrzałego funkcjonowania demokracji w naszym kraju. Byłem z tego dumny. Jednak te wybory wzmocniły dominację jednej partii. To nigdy i nigdzie nie wychodziło na zdrowie. Byłem jednym z milionów wyborców, którzy do takiego wyniku wyborczego doprowadzili. Jednak dzisiaj - obserwując styl i skutki działania wyłonionego przez tę partię rządu - mam poważne wątpliwości, czy była to dobra decyzja. Tym moim wątpliwościom towarzyszy pytanie o przyczynę i skutek. Czy fakt, że tak jednoznacznie i bezkrytycznie poparliśmy PO w wyborach spowodował, że rząd traktuje nas obecnie z taką nonszalancją i arogancją?
W roku tym narodził się kryzys gospodarczy, który przeżywamy, i który silnie zdominuje najbliższą przyszłość. I znowu w jego kontekście rodzi się pytanie o związki przyczyn i skutków. Wszak ten kryzys nie my wywołaliśmy. Dotyczy on krajów należących do elitarnego klubu nazywanego strefą euro. Klubu, do którego nas nie wpuszczono, bo uznano, że nie jesteśmy gospodarczo wiarygodni. Ale teraz za błędy popełnione przez tych, którzy mieli być rzekomo bardziej wiarygodni - my płacimy. Nasz rząd zadeklarował, że dołoży 6 miliardów euro do akcji ratowania tego elitarnego klubu przed bankructwem. Klub się łaskawie zgodził, ale nadal będzie nas trzymał za zamkniętymi drzwiami. Czy jest tu jakiś - dający się prześledzić - logiczny ciąg przyczyn i skutków?
Nie bez kozery tak się upieram w tym przednoworocznym felietonie przy próbie znalezienia związku pomiędzy przyczynami i skutkami ważnych dla nas wszystkich wydarzeń, bo w fenomenie braku takiego związku upatruję odpowiedzi na często zadawane (zwłaszcza przed Nowym Rokiem) pytanie.
Dlaczego - mimo rozwoju wiedzy i dostępności najnowszych baz danych oraz systemów komputerowych - naukowcy tak mało skutecznie przewidują przyszłość?
Otóż gdyby świat był logiczny i gdyby określone przyczyny zawsze wywoływały określone skutki - to wówczas naukowe prognozy miałyby sens. Taka logika jest w kosmosie i dlatego potrafimy przewidzieć, kiedy będzie zaćmienie słońca lub kiedy na naszym niebie pojawi się kometa. Tak jest też w technice i dlatego - projektując na przykład nowy samochód - możemy dokładnie obliczyć, jak będzie się on zachowywał podczas jaz-dy. Dzięki odpowiedniej teorii, dokładnie wiążącej przyczyny ze skutkami, wiemy, co się wydarzy, kiedy koło rozpędzonego pojazdu wpadnie w dziurę w jezdni albo jak zareaguje silnik na naciśnięcie pedału gazu.
W sprawach ekonomicznych zależności przyczynowo-skutkowe dadzą się także prześledzić, ale tylko na małą skalę. Gdy pan Nowak weźmie kredyt, to dokładnie wie, ile rat będzie musiał spłacić, kiedy i w jakiej wysokości. Jeśli jednak wziąć pod uwagę procesy ekonomiczne w dużej skali - to takiej przewidywalności nie ma. Wzrost lub spadek gospodarczy jest nieprzewidywalny mimo wielu teorii naukowych, jakie zbudowano na ten temat. Niemożliwy do przewidzenia - na dłuższą metę - jest poziom bezrobocia.
* CZYTAJ KONIECZNIE:
*ŚLĄSKIM PIERDOŁĄ ROKU 2011 ZOSTAJE...
*ZAPLANUJ DŁUGIE WEEKENDY 2012 ROKU
WIELKI KONKURS. Pokaż zimę na Śląsku i wygraj narciarski WEEKEND!Wybieramy NAJFAJNIEJSZĄ CHOINKĘ w woj. śląskim. ZAGŁOSUJ na swoją!
Kursy walut tylko częściowo podporządkowane są prawom naukowej ekonomii, bo prócz naturalnych mechanizmów rynkowych na ich wartości mają wpływ działania spekulacyjne dużych graczy finansowych oraz podejmowane niekiedy interwencje państwowe (realizowane z wykorzystaniem rezerw walutowych lub banku emisyjnego). Tego nie da się wyrazić w kategoriach logiki ani ująć w precyzyjne związki przyczynowo-skutkowe. Tu działa wola biznesowa albo polityczna. A ta jest logiczna tylko z punktu widzenia tych, którzy ją uprawiają…
Dlatego gdy czytam, że budowane są coraz większe superkomputery (co jest prawdą), i że ma się ich używać do stworzenia "modelu świata" (co też jest prawdą, zajmuje się tym między innymi prof. Dirk Helbig z ETH w Zurychu) - to przyglądam się tym usiłowaniom z pobłażliwą wyrozumiałością.
Nawet, jeśli taki model wypełniony zostanie całą wiedzą, jaką się da pozyskać za pomocą internetu i nawet jeśli obok oficjalnych danych firmowych, rządowych i statystycznych zasili się go wiedzą prywatną z Facebooka i Twittera (a są takie plany) - to i tak nic to nie da. Z pewnością w wyniku tych prac powstaną bardzo ciekawe dzieła naukowe. Na pewno będą one podziwiane i docenione, być może nawet zaowocują kolejną Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii. Jednak jestem skło-nny się założyć, że ten super-mózg elektronowy, wyposażony w supermodel matematyczny, nie przewidzi żadnego z ważnych przyszłych wydarzeń gospodarczych, społecznych i politycznych.
Dlatego porzućmy nieprzydatną logikę i bawmy się radośnie na noworocznych balach, bo przyszłości przewidzieć ani zmienić nie potrafimy. I życzmy sobie wzajemnie szczęścia, bo będzie nam ono bardziej potrzebne od wyników komputerowych obliczeń.
Podobno szczere życzenia i serdeczne intencje potrafią odmienić los i sprawić, że będzie on dla nas pomyślny. Tego sobie i Państwu życzę!
Prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz jest biocybernetykiem, automatykiem, trzykrotnym rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, członkiem m.in. PAN, PAU, Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych.
* CZYTAJ KONIECZNIE:
*ŚLĄSKIM PIERDOŁĄ ROKU 2011 ZOSTAJE...
*ZAPLANUJ DŁUGIE WEEKENDY 2012 ROKU
WIELKI KONKURS. Pokaż zimę na Śląsku i wygraj narciarski WEEKEND!Wybieramy NAJFAJNIEJSZĄ CHOINKĘ w woj. śląskim. ZAGŁOSUJ na swoją!
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?