Kościół ewangelicki w skansenie w Chorzowie. Zabytek z prefabrykatów wcześniej znajdował się na Bobrku. ZDJĘCIA

Kościół w chorzowskim skansenie pochodzi z Bobrka. Przyczyną jego powstania był spory wzrost mieszkańców, którzy byli ewangelikami. Na początku lat trzydziestych ubiegłego wieku społeczność luterańska liczyła ponad tysiąc osób. Kościół powstał oraz otrzymał wyposażenie dzięki wsparciu dobroczyńców, okolicznych zakładów przemysłowych oraz innych gmin ewangelickich. Świątynię konsekrowano 29 czerwca 1932 roku.

— Bardzo ciekawe jest to, że ten kościół jest kościołem prefabrykowanym, czyli składającym się z gotowych elementów. Wykonano go w fabryce na Łużycach w miejscowości Niesky (Saksonia przyp. red.) opowiada Damian Adamczak, starszy kustosz w Muzeum Park Etnograficzny w Chorzowie.

Łużycka fabryka „Christoph und Unmack” wyprodukowała wiele drewnianych prefabrykatów. Były one potrzebne do budowy m.in. baraków, budynków, kościołów. Jak tłumaczy kustosz, zaletą tego typu budowli jest szybkość ich powstawania oraz cena. Inną ewangelicką świątynią z łużyckim rodowodem jest kościół znajdujący się w Zabrzu-Mikulczycach.

Po II wojnie światowej znaczna część niemieckojęzycznych ewangelików z Zabrza wyjechała za zachodnią granicę. Podział religijny mieszkańców uległ zmianie. Na Bobrku było coraz więcej katolików. Kościół ewangelicki powoli zaczął podupadać aż w pewnym momencie został zamknięty.

2014 rok zapisał się tragicznie w historii kościoła. Świątynia była od dłuższego czasu zamknięta. Niestety ktoś ją podpalił wybuchł strawił znaczną część konstrukcji – wieżę, nawy.

— Fasada, którą widzimy wchodząc do kościoła (część deskowana) w dużej części spłonęła. Krzyż, który wieńczy wejście został w sporym stopniu zniszczony – mówi Damian Adamczak.

Jeszcze tego samego roku kościółek rozebrano i przeniesiono do skansenu. Rekonstrukcja trwała od jesieni 2016 roku. W 2017 roku obiekt oddano do użytku.

— Otwarcie kościoła nastąpiło we wrześniu. To był jeden z najważniejszych elementów obchodów pięćsetlecia reformacji w naszym województwie – twierdzi kustosz.

Pojawiły się władze województwa śląskiego, zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP biskup Jerzy Samiec, biskup diecezji katowickiej Marian Niemiec i inni księża.

Krzyż, o którym wspomina kustosz, został oczyszczony. Nadpalenia nie są obecnie widoczne, ponieważ znajdują się od wewnętrznej strony. Na całe szczęście jeszcze przed tragicznym podpaleniem rozważano przeniesienie kościoła z Bobrka do Chorzowa. Ruchome wyposażenie świątyni zostało zdeponowane

— Zdeponowano ołtarz z krzyżem, ambonę, chrzcielnicę – informuje Damian Adamczak.

Udało się także ocalić znaczną część krzeseł. Przy przeniesieniu kościoła dużą pomocą służył ewangelicki biskup diecezji katowickiej Marian Niemiec i ówczesny konserwator zabytków w Chorzowie Henryk Mercik. Ciekawymi elementami są również zachowane cztery oryginalne, elektryczne żyrandole.

— Wymagały one nieco unowocześnienia (śmiech). Było to spowodowane wymaganiami dot. elektryki i bezpieczeństwa. Wykonano je z drewna. W ich środku znajdowały się aluminiowe kable. Z uwagi na czas, który upłynął wymieniono je na miedziane – opowiada kustosz.

Dzięki temu zabiegowi, żyrandole dalej mogą służyć w kościółku z Bobrka. Przy renowacji starano się także odpowiednio dobrać moc żarówek, aby nie niszczyć sakralnego charakteru świątyni.

Kościółek jest pod duchową opieką ewangelickiej diecezji katowickiej. Biskup Marian Niemiec mówi, że śląscy luteranie bardzo cieszą się, że kościółek z Bobrka został odbudowany. Stanowi on według duchownego swoisty pomnik historii. Nie oznacza to jednak, że świątynia jest jedynie eksponatem w chorzowskim skansenie.

— W roku 2018 i 2019 odbywały się tam nabożeństwa raz w miesiącu w okresie od kwietnia do października. Pandemia przerwała ich odprawianie. Chcemy wrócić do tego od wiosny 2023 roku. Planowane są również koncerty w wykonaniu chórów ewangelickich – mówi bp Marian Niemiec.

Skansen umożliwia także wzięcie ślubu ewangelickiego w świątyni z Bobrka. Takie uroczystości miały już wcześniej tam miejsce.