Pięć konkretów dla województwa śląskiego 

W sobotę w Rudzie Śląskiej podpisano „Deklarację dla województwa śląskiego”. Co to za dokument i jaki był cel jego podpisania?
 
Celem zasadniczym było złożenie deklaracji programowej w sprawach fundamentalnych dla województwa śląskiego, istotnych w naszej ocenie dla dalszego rozwoju naszego regionu, dodam – rozwoju zrównoważonego.
 
Co zawiera deklaracja dla województwa śląskiego?
 
To zobowiązanie w pięciu punktach, istotnych w sferze rozwoju gospodarczego, ale i społecznego, związanych z rozwojem przemysłowym, ale także dotyczących współpracy z samorządami lokalnymi, bez względu na poglądy polityczne.  
 
Przejdźmy do poszczególnych konkretów. Pierwszy dotyczy bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa energetycznego, czyli pewności dostaw energii elektrycznej i ciepła po możliwie najniższych cenach. 

W naszej ocenie gwarantem tego bezpieczeństwa jest wykorzystanie rodzimego węgla jako paliwa przejściowego, do czasu pełnego zabezpieczenia dostaw energii z innych źródeł. Polska należy dziś jeszcze (!) do nielicznej grupy, gdzie większość energii elektrycznej i ciepła wytwarza się ze stałych paliw kopalnych - kamiennego i brunatnnego - co zapewnia wysoki (około 70 proc.) energetycznej, rozumianej jako od importu paliw w sektorze elektroenergetycznym. W kontekście wojny za naszą wschodnią granicą nabiera to szczególnego znaczenia, gdyż energetyka oparta na gazie ziemnym nie ma szans wypełnić wspomnianej luki. Jedyną opcją jest wykorzystanie węgla kamiennego jako paliwa przejściowego w drodze do gospodarki niskoemisyjnej. Proszę zauważyć, że rząd niemiecki rozważa przywrócenie do pracy w sezonie grzewczym 2023-2024 bloków o mocy 1,9 GW z rezerwy w energetyce węglowej po tym, jak wyłączył wiosną ostatnie trzy elektrownie jądrowe. I dzieje się to w kraju, który od lat intensywnie stawia na rozwój energetyki odnawialnej. Pamiętajmy, że oprócz kwestii bezpieczeństwa energetycznego dochodzi u nas jeszcze ważny problem społeczny. W województwie śląskim na 100 tys. miejsc pracy aż 7 tys. związanych jest bezpośrednio lub pośrednio z węglem. Być może największym wyzwaniem, przed którym stoimy tu na Śląsku, będzie zastąpienie miejsc pracy w przemyśle węglowym. Im bardziej skrócimy okres odchodzenia od węgla, tym bardziej wrażliwa będzie kwestia miejsc pracy i pytania o to, gdzie mają pracować ludzie zatrudnieni dziś w górnictwie. Realizacja tego postulatu nie oznacza, że będziemy blokować rozwój energetyki odnawialnej, wręcz przeciwnie. Po to stworzyliśmy Narodową Agencję Bezpieczeństwa Energetycznego, by polskie koncerny energetyczne mogły inwestować mocniej w rozwój źródeł OZE. Niestety posiadanie przez nie aktywów węglowych ograniczało im dostęp do funduszy i finansowania.  

Drugi z punktów deklaracji wiąże się z pierwszym w tym sensie, że mówi o niezależności, którą daje własna produkcja oparta w maksymalnym stopniu na własnych surowcach. 

Chcemy wspierać rozwój przemysłu, a w szczególności sektora stalowego, który jest kluczowy dla rozwoju gospodarki. Wsparcie to ma polegać na zapewnieniu dostaw taniej energii, konsolidacji aktywów hutniczych należących do Skarbu Państwa oraz na inwestycjach w nowe zakłady. Konieczny jest również rozwój wydobycia i przeróbki węgla koksowego niezbędnego przy produkcji stali. Wspomniane działania już stopniowo konkretyzują się. Konsolidujemy nasze aktywa hutnicze, a także wspieramy je inwestycyjnie. Zakłady hutnicze skupione w Grupie Kapitałowej Węglokoks otrzymały w tym roku wsparcie 560 mln zł na inwestycje niezbędne w swój rozwój. Głęboko wierzę w to, że zwieńczeniem tego procesu będzie budowa nowoczesnej stalowni w Rudzie Śląskiej. Na przełomie 2023 i 2024 r. powinna być już gotowa dokumentacja dla potrzeb przetargu na projekt budowlany. Chcemy zbudować kompletną hutę z piecem lub piecami elektrycznymi – to zależy od tego, jakie będziemy mieć planowane moce produkcyjne (minimalna zakładana wielkość produkcji to 1 mln ton), a także walcownię - najprawdopodobniej wyrobów płaskich, których deficyt mamy na rynku krajowym.  

Wśród kluczowych działań wymieniono również współpracę z samorządami bez względu na poglądy polityczne… 

Jako były samorządowiec wiem doskonale, jak ważne dla rozwoju naszych małych ojczyzn jest wsparcie instytucji centralnych. Proszę pamiętać, że to z inicjatywy rządu Prawa i Sprawiedliwości powstała Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, będąca narzędziem wsparcia dla lokalnych samorządów w województwie śląskim, za czym poszła realna pomoc finansowa. Niezależnie od tego samorządy otrzymują ukierunkowane lokalnie wsparcie finansowe rządu na realizację inwestycji. Chcemy w dalszym ciągu wspierać lokalne samorządy w rozwoju infrastruktury drogowej, kolejowej czy w inwestycjach lokalnych.  
 
Estetyka i funkcjonalność otaczającej nas przestrzeni to czwarty konkret na liście. 

Województwo śląskie, jak wiemy, obfituje w tereny poprzemysłowe, często zdegradowane, ale z ogromnym potencjałem. Deklarujemy kontynuowanie działań na rzecz przekazywania tych terenów samorządom, przywracania ich do życia przez nadawanie terenom poprzemysłowym nowych form użyteczności gospodarczej lub rekreacyjnej. W ramach współpracy z gminami górniczymi Spółka Restrukturyzacji Kopalń od lat udziela różnego rodzaju darowizn. Wiąże się to głównie ze wspieraniem lokalnej kultury, pielęgnowaniem wyjątkowej historii górnictwa w Polsce, jak również ze współpracą z samorządami na rzecz rozwoju społecznego i gospodarczego. Działania te umożliwiają optymalne zagospodarowywanie majątku Skarbu Państwa, wspierają transformację terenów pogórniczych i sprzyjają rozwiązywaniu problemów społecznych oraz gospodarczych, co z kolei prowadzi do poprawy komfortu życia mieszkańców. 
Realizując darowizny na rzecz gmin górniczych Spółka Restrukturyzacji Kopalń zaplanowała tylko w tym roku przekazanie gruntów o łącznej powierzchni ok. 83 ha. Dotychczas już ponad 20 hektarów otrzymały m.in. Katowice, Zabrze, Jaworzno, Gliwice i Ruda Śląska. W 2022 roku SRK S.A. przekazała również 20 hektarów gruntów gminom górniczym. Były to: Bytom, Trzebinia, Bieruń, Ruda Śląska, Lędziny, Rybnik, Gliwice, Brzeszcze i Nowa Ruda. Jednak nasze wsparcie nie ogranicza się tylko do nieodpłatnego przekazywania terenów poprzemysłowych gminom. Na początku tego roku powołaliśmy Fundusz Transformacji Województwa Śląskiego, który zajmie się przekształcaniem terenów pogórniczych, przemysłowych i poprzemysłowych w związku z wygaszaniem wydobycia węgla kamiennego. Fundusz przeznacza na realizację swoich celów konkretny kapitał. Kapitał zakładowy funduszu ma wynieść do 500 mln zł z rządowego Funduszu Inwestycji Kapitałowych, a finansowanie z budżetu państwa – do 100 mln zł w latach 2024-2030 i do 50 mln zł w latach 2031-2032. Jak widać jest to bardzo konkretny plan. 
 
Ostatni postulat to… „dobre życie mieszkańców”. Przyzna Pan, że to bardzo pojemne pojęcie? 

Województwo śląskie jest dziś miejscem o wysokim komforcie życia. Miejscem obfitującym w stabilne, dobrze płatne miejsca pracy. Miejscem gwarantującym możliwość zdobywania wartościowych kompetencji - od reaktywowanego szkolnictwa zawodowego wysokiej jakości, przez bogatą ofertę kursów i szkoleń, po rozwój uczelni wyższych. Ale też miejscem rekreacji i odpoczynku, o bogatej i różnorodnej ofercie kulturalnej. „Dobre życie mieszkańców” to faktycznie bardzo pojemna idea, ale staramy się ją wypełniać konkretnymi programami z myślą o różnorakich grupach odbiorców i celach (czy to Program Maluch+ czy też Rządowy Program Odbudowy Zabytków). Chcemy nade wszystko utrzymywać i rozwijać nasze programy społeczne, bo one doprowadziły do wyraźnego wzrostu jakości życia Polaków. Wyobraźmy sobie, co by było, gdyby nie nasza polityka 500 plus? To, co dziś wydaje się standardem polityki społecznej państwa, jeszcze osiem lat temu było czymś niespotykanym. Nie zapominajmy o tym!