Prezentacja monety okolicznościowej „Sowiecka agresja na Polskę – 17 IX 1939 r.” Co symbolizuje przedmiot?

Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu srebrną monetę upamiętniającą zbrojną agresję ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku. Rewers monety symbolicznie przedstawia wydarzenia z 17 września 1939 r. – polskiemu żołnierzowi walczącemu z niemieckim najeźdźcą wbija nóż w plecy czerwonoarmista. Napis na awersie głosi: „WE WRZEŚNIU 1939 NAPADNIĘCI PRZEZ ARMIĘ NIEMIECKĄ I BOLSZEWICKĄ – MY POLACY – OFIARĄ KRWI BRONILIŚMY WOLNOŚCI LUDÓW, HONORU I RELIGII”.

To jest niezwykle sugestywny projekt, przedstawiający żołnierza polskiego zmagającego się z agresją niemiecką, któremu nóż w plecy wbija żołnierz sowiecki. To najprostsza wersja opowieści. Tak ją interpretowano już w 1939 roku — mówił Andrzej Sznajder, dyrektor Katowickiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Wizerunki wykorzystane w projekcie monety pochodzą z medalu „Rok 1939”, którego autorem jest znany rzeźbiarz Józef Gosławski (1908–1963). Projekt medalu powstał z głębokiej wewnętrznej potrzeby twórcy – w ten sposób skomentował on tragiczny moment historyczny, którego był świadkiem. Artysta nie mógł za życia eksponować swojego dzieła, zalał gipsem złożone razem obydwie strony medalu i przechowywał je w tej formie. Dopiero w 2009 roku rodzina zdecydowała się na upublicznienie medalu.

Moneta jest szczególna wśród wielu monet okolicznościowych, ponieważ jest to moneta autorska Józefa Gosławskiego. Ta prezentowana dzisiaj moneta powstała w 1939 roku i przez cały okres PRL-u nie mogła ujrzeć światła dziennego. Po 60 latach od śmierci autora podziwiamy, jego można powiedzieć nowe dzieło. Na tym polega ten szczególny walor tej monety — tłumaczył Andrzej Sznajder.

Prezentacja omawianej monety odbyła się w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika, przy ul. św. Jana 10. Prócz wielu zaproszonych gości, na miejscu pojawili się również licealiści z jednej ze szkół w Chorzowie. To właśnie do nich kierowany był specjalny apel, kończący wydarzenie.

Historia oraz znajomość historii to jest znajomość naszej przeszłości. Bez tego nie ma dnia dzisiejszego. Bardzo ważne jest, aby młodzież interesowała się historią losów swojego kraju czy swoich bliskich — apelowała Ewa Bojanowska-Burak, prezes Stowarzyszenia Rodziny Katyńskiej w Katowicach.

17 września 1939 roku wypełniając sojusz z Hitlerem i w porozumieniu z nim, Rosja stalinowska przystąpiła do wojny po stronie Niemiec i bez wypowiedzenia dokonała agresji na Polskę. ZSRS złamał tym traktaty oraz prawo międzynarodowe, dopuszczając się najpierw zbrodni przeciwko pokojowi, a potem masowo popełniając inne zbrodnie, w tym ludobójstwa. Przyczyną rosyjskiej napaści było blokowanie przez polską państwowość totalitarnych dążeń Rosji stalinowskiej do narzucenia światu antyludzkiego komunizmu.