Przejdź się Szlakiem Nadziei polskiej Odysei ku Wolności. Plenerowa wystawa IPN na bruku jaworznickiego rynku. Historia utrwalona w śladach

Instytut Pamięci Narodowej, w związku z 80. rocznicą rozpoczęcia wędrówki armii gen. Andersa ewakuowanej z ZSRS, przygotował "wędrującą wystawę". To specyficzna lekcja historii o szlakach nadziei wiodącej ku wolności.

Idąc miejskim brukiem, przechodzimy obok kolejnych planszy. Każda z nich opowiada inną, bohaterską, ale też ludzką historię. Bo za dziejami stoją ludzie. Tych, o których opowiadają barwne banery na szlaku wystawy, wiodła nadzieja na odzyskanie wolności. To była ich codzienność, w której wciąż się podnosili. Na kolejnych planszach mijamy Monte Casino, Tobruk czy Narwik. Twarze, migawki, skrawki wspomnień. O tym nie przeczytacie w podręczniku. To fragmenty ich życia, ścieżek, losów. Nazwiska, daty, przypadkowe notatki. Od 12 lipca 2023 r. na jaworznickim Rynku prezentowana jest plenerowa wystawa pt. „Szlaki nadziei. Odyseja Wolności".

- Ekspozycja upamiętnia wysiłek Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losy ludności cywilnej, ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa. Na kolejnych planszach przypomniano m.in. bohaterskie czyny naszych lotników w Bitwie o Anglię oraz zapomnianych polskich żołnierzy spod Tobruku, Narwiku czy Monte Cassino - wyjaśniają ideę ekspozycji jej organizatorzy.

W Jaworznie wystawę będzie można oglądać do 24 września 2023 r. Niektórzy ją miną, dla innych pozostanie niezauważona. Ale kto na chwilę przystaje przy banerze, zaczyna "iść" za śladem odbitym w skrawku kolorowej planszy. Obok bohatera, którego właśnie odkrył. Obok przechodnia na szlaku który przeminął, ale zostawił ślady. Tamtej dalekiej i jakby bliskiej nam codzienności. Historia dziejów państwa, polityki, bitew, to historia człowieka.

- Jestem z pokolenia wojennego. Rocznik 36. Byłem małym dzieckiem, ale rodzice wszczepili mi pamięć o wojennej zawierusze. Trzeba o niej pamiętać, historia lubi się powtarzać - mówi Władysław, rocznik 36 - tak się przedstawia.

Zdania, że podobne plenerowe wystawy powinno się organizować w mieście jest też Andrzej Czopek, jaworznianin z dzielnicy Jeleń.

- Forma wystawy jako instalacja w przestrzeni miejskiej jest bardzo trafiona. Dzięki temu staje się nienachalna, nie jest muzealna, nie narzuca się. Przekazywanie tradycji i historii dziejowych własnego kraju jest bardzo ważne, zwłaszcza w kontekście młodych pokoleń, aby z doświadczenia ojców czerpali potomni - podkreśla Czopek.

Wystawa zostanie przetłumaczona na ponad 20 języków świata i zaprezentowana na 6 kontynentach. Będzie to symboliczna opowieść o polskiej historii w ponad 50 krajach na całym świecie. Złożą się na nią dwie części: ogólna, przybliżająca odyseję Polaków podczas II wojny światowej oraz lokalna.

- Syntetyczna forma wystawy i zdjęcia koloryzowane w konsultacji z historykami mają zachęcić do zapoznania się z naszą historią. W każdym państwie czy nawet konkretnej miejscowości powstanie inna ekspozycja lokalna dedykowana miejscowej społeczności i przedstawiająca polskich bohaterów. Do dziś ludność Belgii czy Holandii pamięta żołnierzy 1 Dywizji Pancernej - wyjaśniają zasady doboru treści wystawienniczej dla danego miasta czy regionu przedstawiciele IPN. - W trakcie walk o Ypres gen. Stanisław Maczek wydał rozkaz zakazujący prowadzenia ognia artyleryjskiego podczas walk o miasta, dzięki któremu cywilna ludność Belgii i Holandii nie traciła życia i dobytku. Takich historii jest dużo więcej - konkretyzują przykłady polskiej odysei organizatorzy "szlaku ku wolności".