Przy takich chorobach ZUS wysyła na rentę chorobową. Zobacz listę chorób uprawniających do renty 29.02.2024

Aby stwierdzić, czy renta należy się, czy nie, najistotniejsze jest określenie niezdolności danej osoby do pracy. Renta jest przyznawana nie z uwagi na chorobę, ale z uwagi na niezdolność do pracy. Oznacza to, że prawo do renty daje nie sam fakt choroby, ale to, czy choroba powoduje, że chory nie jest zdolny do wykonywania pracy.

Ocenia się to przede wszystkim w kontekście wykształcenia i doświadczenia zawodowego. Choroba, która jednemu może uniemożliwiać pracę, innemu w ogóle nie będzie przeszkadzała.

Na przykład pracownik budowlany, który ma niskie kwalifikacje i pracuje fizycznie, stanie się niezdolny do pracy, jeśli zapadnie na chorobę, która uniemożliwi mu poruszanie się. Stanie się niezdolny do pracy, bo nie będzie mógł się ruszać.

Taka sama choroba może nie być żadną przeszkodą dla osoby, która pracuje za biurkiem. Ona, chociaż nie może się ruszać, może z powodzeniem nadal pracować.

Każda sytuacja jest oceniana indywidualnie.

Zwykle starania o rentę poprzedza okres zwolnienia lekarskiego (w tym czasie dostajesz wynagrodzenie od pracodawcy a następnie zasiłek chorobowy) oraz świadczenia rehabilitacyjnego. Jeśli choroba się przeciąga i nie ma widoków na odzyskanie zdolności do pracy, naturalną koleją jest przyznanie renty.

Ile pieniędzy dostaniesz za czas choroby?

Podstawą do ubiegania się o rentę chorobową są choroby, które powodują, że jesteś niedolny do wykonywania pracy. Są wśród nich choroby przewlekłe i zawodowe oraz dysfunkcje, które nie pozwalają pracować.

Znamy listę tych chorób. Sprawdź w GALERII ZDJĘĆ:

ZUS sprawdzi, kiedy powstała niezdolność do pracy. Warunek konieczny do otrzymania renty chorobowej to powstanie niezdolności do pracy w trakcie okresów wymienionych w przepisach lub w ciągu 18 miesięcy po ich zakończeniu.

Chodzi tu przede wszystkim o okresy:

• zatrudnienia;
• prowadzenia własnej działalności, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową;
• wykonywania umowy zlecenia lub umowy agencyjnej, jeśli opłacono składkę ubezpieczeniową;
• pobierania zasiłku dla bezrobotnych;
• służby wojskowej;
• pobierania zasiłku chorobowego.

Przy tych chorobach dostaniesz rentę

Wyjątkowo wymóg powstania niezdolności do pracy w jednym z wymienionych wyżej okresów nie dotyczy osób, które zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy i mają staż ubezpieczeniowy wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Orzeczenie o niezdolności do pracy wydaje lekarz orzecznik ZUS.

Kiedy złożysz wniosek o przyznanie renty, zbada cię lekarz orzecznik ZUS. Badanie będzie przeprowadzone w siedzibie orzecznika, a jeśli twój stan zdrowia na to nie pozwala – w twoim domu.

Badanie przez lekarza orzecznika ma niewiele wspólnego z tym, które przeprowadza lekarz rodzinny lub specjalista. Z pewnością nie ma się czego bać! Nie będziesz poddawany żadnym bolesnym zabiegom.

Badanie polega przede wszystkim na ocenie, czy schorzenia przeszkadzają w wykonywaniu pracy zawodowej. Wiedzę o twoim stanie zdrowia, przebiegu leczenia i warunkach, w jakich dotychczas wykonywałeś pracę, orzecznik czerpie z dokumentacji, którą trzeba do niego dostarczyć.

Orzecznik, stwierdzając niezdolność do pracy, określa jej stopień. Od tego stopnia zależy wysokość renty oraz zakres dodatkowych przywilejów (na przykład związanych z ulgowymi przejazdami komunikacją zbiorową).

Są trzy stopnie niezdolności do pracy:

• częściowa niezdolność do pracy (dla osób w znacznym stopniu niezdolnych do wykonywania pracy zgodnej ze swoimi kwalifikacjami);
• całkowita niezdolność do pracy (dla osób niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy);
• całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji (dla osób niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy, które wymagają stałej lub długotrwałej opieki ze strony innej osoby).

Do otrzymania renty konieczny jest odpowiedni staż ubezpieczeniowy (brane są pod uwagą okresy składkowe i nieskładkowe w części, która nie przekracza jednej trzeciej udokumentowanych okresów składkowych).

Długość wymaganego minimalnego stażu zależy od wieku ubiegającego się o rentę i wynosi:

• rok – dla osób przed 20. rokiem życia,
• 2 lata – dla osób w wieku 20-22 lata,
• 3 lata – dla osób w wieku 22-25 lat,
• 4 lata – dla osób w wieku 25-30 lat,
• 5 lat – dla osób, które ukończyły 30 lat.

Od osób powyżej 30. roku życia wymaga się dodatkowo, by 5-letni staż przypadał w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę (lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli starający się o rentę ma już orzeczoną niezdolność do pracy).

Wyjątkowo renta może zostać przyznana osobom, które nie mają wymaganego stażu ubezpieczeniowego, jeśli:

• zostały ubezpieczone (na przykład podjęły pracę) przed ukończeniem 18. roku życia lub
• w ciągu 6 miesięcy od ukończenia szkoły albo studiów oraz od dnia ubezpieczenia aż do dnia powstania niezdolności do pracy były ubezpieczone bez przerwy.

Dopuszczalne są jedynie przerwy nie dłuższe niż 6 miesięcy. Warunku udowodnienia 5 lat stażu ubezpieczeniowego w ostatnim 10-leciu nie musi natomiast spełnić osoba, która jest całkowicie niezdolna do pracy i ma co najmniej 25 lat stażu (w przypadku kobiet) lub 30 lat (dla mężczyzn).

Osoba, która chce starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, powinna złożyć wniosek. Do wniosku o przyznanie renty należy dołączyć:

• kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych;
• dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe (świadectwa pracy, legitymację ubezpieczeniową, zaświadczenie szkoły wyższej o programowym toku trwania ukończonych studiów);
• zaświadczenie pracodawcy o wysokości osiąganego wynagrodzenia lub legitymację ubezpieczeniową, zawierającą wpisy dotyczące zarobków;
• zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza prowadzącego leczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku;
• inną dokumentację medyczną będącą w posiadaniu osoby ubiegającej się o rentę, która może mieć znaczenie dla wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS (historia choroby, karty informacyjne z leczenia szpitalnego, karta badania profilaktycznego, dokumentacja rehabilitacji leczniczej lub zawodowej);
• wywiad zawodowy – ankietę wypełnioną przez płatnika składek.

Jeśli orzecznik nie przyzna ci renty albo przyzna, ale ze stopniem niepełnosprawności niższym niż się spodziewałeś, możesz się odwoływać.

Jak odwołać się od decyzji ZUS-u?

Niezdolność do pracy może być orzeczona na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Są jednak wyjątki!

Po pierwsze, w przypadku, gdy według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, niezdolność może być orzeczona na okres dłuższy.

Po drugie, jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.

Renta z tytułu niezdolności do pracy wciąż jest liczona tak, jak były liczone stare emerytury. Emerytury oblicza się już zgodnie z nowymi zasadami, uwzględniającymi między innymi zgromadzony kapitał początkowy. Renty wciąż liczy się po staremu.

Aby ustalić wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ZUS doda do siebie:

• 24 proc. kwoty bazowej;
• po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy;
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresu, który brakuje do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia (okresów składkowych i nieskładkowych), liczonych od dnia, w którym zainteresowany złoży wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnie 60 lat. Okres ten nazywany jest stażem hipotetycznym.

Jak udokumentować okresy składkowe i nieskładkowe?

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Jeśli orzeczono także niezdolność do samodzielnej egzystencji, renciście przysługuje dodatek pielęgnacyjny. Od 1 marca 2023 roku dodatek ma wysokość 294,39 zł. Jego wysokość wzrośnie od 1 marca 2024 roku.

Pamiętaj też, że pracownik, który przechodzi na rentę ma prawo do odprawy rentowej. Powinien ją wypłacić ostatni pracodawca.

Dla kogo odprawa rentowa? Jaka jest jej wysokość?