Ruda Śląska: Szyb Franciszek jest jednym z najpiękniejszych zabytków przemysłowych w mieście ZDJĘCIA

Rudzki szyb został wydrążony w 1857 roku jako szyb wydobywczy. Funkcję tę pełnił przez ponad 50 lat, a w 1984 roku wpisano go do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Otacza go zespół zabudowań, na który składają się budynki nadszybia, kotłowni, straży pożarnej, administracji, rozdzielni oraz stacji ratowniczej. Wiele z nich powstało jeszcze w XIX wieku, inne pochodzą już z XX wieku.

Choć dziś wyglądają na zaniedbane, a ich stan techniczny pozostawia wiele do życzenia, to są to jedne z najpiękniejszych zabytków przemysłowych w mieście. Starsi rudzianie pewnie jeszcze pamiętają, że w gmachu cechowni szybu „Franciszek” odbywały się próby orkiestry dętej, które prowadził Augustyn Kozioł. Dyrygent zmarł zresztą w roku, kiedy obiekt wpisano do rejestru zabytków, a od 2001 roku w parku jego imienia odbywa się Festiwal Orkiestr Dętych pamięci Augustyna Kozioła. Co więcej, na terenie kompleksu zajęcia plastyczne prowadził rudzki rzeźbiarz Piotr Latoska. Artysta, będący wychowankiem krakowskiej ASP, był autorem m.in. takich rzeźb jak „Siedząca” i „Łucznik”, które znajdowały się w Galerii Rzeźby Śląskiej w Parku Śląskim w Chorzowie, a także gipsowego popiersia Jerzego Ziętka.

Jak wskazuje dr inż. arch. Łukasz Urbańczyk, Miejski Konserwator Zabytków, szyb Franciszek posiada wyróżniające cechy artystyczne. Cechują go piękne detale architektury oraz czytelny układ założenia.

- To materialna pamiątka historii górnictwa oraz związanej z nim kultury robotniczej i jednocześnie pozostałość po pierwszej kopalni węgla kamiennego na tym terenie - kopalni „Brandenburg” – podkreśla Łukasz Urbańczyk.

Niedawno obiekt zyskał szansę na „drugie życie”. W marcu 2022 roku gmina Ruda Śląska przejęła część budynków wchodzących w skład zespołu dawnego szybu Franciszek kopalni Wawel w Rudzie Śląskiej. Obiekt zgłoszono też do konkursu Fundacji Most The Most „Nasz Zabytek”. Los okazał się szczęśliwy dla rudzkiego zabytku, bowiem wygrał on w pierwszym etapie wspomnianego konkursu. Dzięki temu miasto może otrzymać nawet milion złotych na rewitalizację obiektu. Aby tak się stało, musi zostać spełniony jeszcze jeden warunek.

Obecnie trwa drugi etap konkursu. Teraz los zabytku znajduje się w rękach mieszkańców Rudy Śląskiej, bowiem to oni mają możliwość zgłaszania pomysłów na nadanie obiektowi nowej funkcji społecznej, a swoje propozycje mogą wysyłać jeszcze do 27 listopada za pośrednictwem formularza elektronicznego, który znajduje się na stronie https://mostthemost.pl/nasz-zabytek-slaskie/ lub przez telefon (+48 517 884 088 lub 22 47 55 111).

Podpowiedzi dotyczące tego. jak można zagospodarować zabytkowy kompleks oraz instrukcję wskazującą jak należy wypełnić formularz można znaleźć na stronie internetowej Miejskiego Konserwatora Zabytków https://www.wirtualnaruda.pl/0079.htm. Wśród znajdujących się tam propozycji mowa jest m.in. o utworzeniu w budynku centrum edukacji regionalnej służącego utrwalaniu i upowszechnianiu niematerialnej kultury regionu i międzypokoleniowej wymiany doświadczeń oraz nauki nowych umiejętności zgodnie z wiekiem i zainteresowaniem. W obiekcie można też utworzyć „żywe muzeum prezentującego niematerialne dziedzictwo robotniczego Górnego Śląska służącego zarówno lokalnej społeczności jak i turystom odwiedzającym region”. Wiadomo też, że po przeprowadzonej rewitalizacji obiekt będzie dostępny dla wszystkich grup społecznych, wiekowych i sprawnościowych (również niepełnosprawnych).