Rybnik miastem na prawach powiatu które najwięcej w Polsce wydaje na ochronę powietrza. Rybniczanie od lat duszą się w smogu

Po raz pierwszy branżowe pismo "Wspólnota" pod lupę wzięło wydatki samorządów na ochronę powietrza. – Jest to bardzo ważny temat ze względu na społeczną wagę problemu jakim jest zanieczyszczenie powietrza, a przede wszystkim na istotną rolę samorządu w działaniach dotyczących ochrony powietrza na terenie swojej gminy – informują organizatorzy rankingu.

Autorami rankingu są Paweł Swianiewicz, profesor ekonomii, kierownik Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Julita Łukomska, adiunkt w Katedrze Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.

W rankingu wzięto pod uwagę wszystkie wydatki w rozdziale 90005 poniesione w ciągu ostatnich czterech lat 2018 – 2021, a następnie przeliczone na liczbę mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego. Ranking sporządzono na podstawie danych pozyskanych z raportów składanych do Ministerstwa Finansów.

– Okazuje się, że w prawie 1200 gminach omawiane wydatki nie przekroczyły 50 zł na mieszkańca, były więc symboliczne. Na przeciwnym biegunie mamy 96 gmin z kwotą 1000 zł na mieszkańca. Patrząc na liczby bezwzględne, w czterech miastach na ochronę powietrza wydawano ponad 100 mln zł. Były to: Bydgoszcz, Kraków, Rybnik i Szczecin – interpretują ranking pomysłodawcy.

Rybnik znalazł się na szczycie zestawienia wśród miast na prawach powiatu. Biorąc pod uwagę metodologię rankingu, okazuje się, że w mieście na ochronę powietrza w latach 2018-2021 wydano 828,772 zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca. We wskazanych latach wydatki na walkę ze smogiem wyniosły w przypadku Rybnika ponad 126 mln zł.

– Walka ze smogiem jest kosztowna. To pełne zaangażowania działania Miasta w wielu obszarach. Przynajmniej część tych pieniędzy mogliśmy wydać na rozwój innej infrastruktury, ale podstawowym problemem społecznym Rybnika jest właśnie zanieczyszczenie powietrza, dlatego w tym obszarze trzeba było działać – mówi prezydent Rybnika Piotr Kuczera. – Niechlubna opinia o mieście szła w świat, w związku z czym wielu nie decydowało się na zamieszkanie w Rybniku czy otwarcie tu swoich biznesów, bo nie chciało być kojarzonym z miejscem, w którym nie da się oddychać. Zmiany zaczęliśmy od naszej infrastruktury, przygotowaliśmy konkretny plan inwestycji, który konsekwentnie realizujemy. Dziś widać tego efekty – na 187 budynków administracyjno-użytkowych zaledwie 8 posiada jeszcze ogrzewanie węglowe. Do 2025 roku nic, co należy do rybnickiego samorządu, nie będzie ogrzewane węglem – wyjaśnia prezydent Rybnika.

Przez lata Rybnik przodował w rankingach zanieczyszczenia powietrza. I to przodował zazwyczaj w dwóch niechlubnych kategoriach - przekroczeń dopuszczalnych norm i ilości dni smogowych. Dziś, po latach starań i po wejściu w życie uchwały antysmogowej województwa śląskiego, która nakazała wycofanie z użytkowania najstarszych pieców centralnego ogrzewania tzw. kopciuchów, nazwa miasta Rybnik wciąż się w smogowych rankingach pojawia, ale już nie na pierwszych miejscach czy nawet na podium.

– W temacie walki o czyste powietrze zrobiliśmy bardzo dużo, przechodząc drogę od lidera niechlubnych rankingów, po lidera walki o czyste powietrze. Wciąż jednak wiele jest jeszcze do zrobienia. To jest także kwestia polityki państwa w tym zakresie i postawy gmin ościennych. Życzę wszystkim gminom, by problem smogu był rozwiązywany konsekwentnie i systemowo. My robimy swoje – walczymy o dobre imię miasta, ale przede wszystkim o zdrowie mieszkańców – dodaje Piotr Kuczera.

Walka ze smogiem to także wysiłek każdego mieszkańca, który podejmuje aktywność, decydując się na zmianę źródła ogrzewania. W tym zakresie mieszkańców wspierają programy dotacyjne, o których więcej w zakładce Walka ze smogiem na miejskiej stronie internetowej. Warto dodać, że rybniczanie są zwykle na podium, jeżeli chodzi o ilość zawartych umów na dotację z programu "Czyste Powietrze".

– To ważne, że samorząd i mieszkańcy są w tej walce razem. Jednocześnie prowadzimy intensywne kontrole palenisk. Zmiany nadchodzą, konsekwentnie idziemy po swoje. Chcemy oddychać czystym powietrzem – podsumowuje prezydent Rybnika.

Antysmogowe inwestycje Miasta i mieszkańców przynoszą powoli efekty. 10 lat temu w Rybniku było ponad 140 dni z przekroczeniem pyłu PM10, w zeszłym roku o połowę mniej.