Śląski Ogród Zoologiczny ma 65 lat. Jakie nastroje towarzyszyły otwarciu chorzowskiego ZOO? Poznaj historię tego kultowego miejsca

Jerzy Ziętek był inicjatorem budowy Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku (dzisiejszego Parku Śląskiego). Wojewoda stał się równocześnie architektem wspomnień milionów ludzi. Park oferuje zwiedzającym wiele atrakcji. Wśród licznych gatunków drzew i imponujących rzeźb mieści się Śląski Ogród Zoologiczny, który w 1958 roku rozpoczął działalność.

Niełatwo ustalić dzienną datę oficjalnego otwarcia ogrodu. Sami jubilaci mają z tym problem, dlatego sięgnęliśmy po archiwalne wydanie Dziennika Zachodniego. Sprawa dat rozstrzyga się już w tytule artykułu: „W dniu 1 maja w Katowicach otwarcie ogrodu zoologicznego. Lwy i niedźwiedzie na wybiegu”.

- Jak nas informuje dyrektor ogrodu zoologicznego przy WPKiW dr Gabryś 1 maja ogród zoologiczny udostępniony zostanie publiczności, która będzie mogła oglądać dwa lwy na wybiegu (lwica przyjechała na Śląsk w piątek, lew zaś „zawita” w poniedziałek, względnie wtorek), osiem niedźwiedzi (również na wybiegu) oraz wszystkie zwierzęta umieszczone dotychczas w prowizorycznym, parkowym ZOO, a więc parę wielbłądów jednogarbnych i parę dwugarbnych, muślony, daniele, jelenie, sarny, yaki, dziki i inne – czytamy w Dzienniku z 1958 roku.

Mieszkańcy Śląska byli przyzwyczajeni do obecności egzotycznych zwierząt za sprawą dwóch niewielkich ogrodów zoologicznych znajdujących się na terenie Bytomia i Katowic. Początek chorzowskiego zoo zakończył pracę obu ogrodów.

- W lipcu też zadomowią się już na dobre wszystkie zwierzęta, które do tej pory stłoczone są w katowickim ZOO przy ul. Bankowej. A więc już za kilka dni zobaczymy lwy i niedźwiedzie na wybiegu, a za dwa miesiące w komplecie cały nasz śląski zoologiczny zwierzostan – mówił podczas wywiadu z Dziennikiem dr Gabryś.

Jak wynika z archiwalnych doniesień, pierwsi lokatorzy zoo nie ułatwiali prac budowlanych. Na pytanie dziennikarzy czy niedźwiedzie są już na Śląsku, dr Gabryś odpowiedział:

- Tak, ale do tej pory zamknięte i nudzą się do tego stopnia, że płatają nam najrozmaitsze „figle”. Na przykład zdzierają asfaltową posadzkę, odkręcają kurki z wodą itp. Najwyższy czas wypuścić je na wybieg.

Śląski Ogród Zoologiczny zajmuje obszar o powierzchni 47,5 ha, co czyni go trzecim pod względem wielkości ogrodem zoologicznym w Polsce, wyprzedzają go ogrody w Poznaniu i Gdańsku.

- 1 maja po raz pierwszy zostaną udostępnione dla publiczności wielkie, obejmujące 30 hektarów, tereny, na których „rodzi się” największy ogród zoologiczny w Europie. Mowa oczywiście o ZOO w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku. Zwiedziliśmy wczoraj w towarzystwie dyrektora Tadeusza Bandura i dr Gabrysia ten piękny przybytek i opuściliśmy go z prawdziwym żalem, pełni wrażeń i emocji – czytamy w Trybunie Robotniczej z 1958r.

Anna Buda, pracownica zoo twierdzi, że śląski obiekt wyróżnia Kotlina Dinozaurów, która powstała w połowie lat 70-tych ubiegłego stulecia. Jest tam kilkanaście rzeźb różnych gatunków dinozaurów naturalnej wielkości. Inspiracją do powstania ekspozycji były odkrycia polskich paleontologów prowadzone na pustyni Gobi w Mongolii w latach 1963 – 1971. Dinozaury rozbudzają wyobraźnię, i mimo tabliczek z napisem „zakaz wchodzenia”, kolejne pokolenia młodych odkrywców wspinają się po grzbietach Protoceratopsa czy Gallimimusa.

W zoo jest coraz więcej zwierząt. W 2022r. przyszło ich na świat aż 170 i reprezentowali 36 gatunków. Z innych miejsc przywieziono 109 nowych osobników, przedstawicieli 48 gatunków. To stanowi więcej niż w dniu otwarcia.

- Ponad dwieście okazów zwierząt. Większość z nich przebywa jeszcze w prowizoryczny pomieszczeniach, w dużych przestronnych ogrodzeniach, ale wszystkie czują się świetnie. Zresztą czy może być na to bardziej przekonywający dowód niż fakt, że dosłownie parę godzin przed naszą wizytą właśnie tutaj zobaczyło po raz pierwszy światło dzienne malutkie mufloniątko. Słaniało się jeszcze z gracą na swoich długich, mięciutkich nogach i było zapatrzone w mamę „Krysię” jak w tęczę - czytamy sprawozdanie z pierwszej wizyty w zoo dziennikarzy Trybuny Robotniczej (30 IV 1958).

Kolejne zwierzęta generują większe koszty utrzymania. Poza oficjalnym finansowaniem ogrodu zoologicznego przez samorząd województwa śląskiego, zaproponowano wirtualną adopcją zwierząt.

- Za adopcję zebry, antylopy, wielbłąda i innych kopytnych zapłacimy 150zł miesięcznie (minimalna kwota miesięczna). Adopcja wydry, pandy czy małych drapieżnych to miesięczny koszt w kwocie 150zł. Za niedźwiedzie, psowate i kotowate zapłacimy 800zł miesięcznie. Chcecie adoptować kajmany? Wystarczy płacić 250 zł miesięcznie. Można nawet adoptować ptaszniki - to zdecydowanie mniejszy koszt, bo już 30 zł miesięcznie. Za cały zbiornik ryb morskich zapłacimy 500zł. Nosorożce to koszt 700zł miesięcznie. Najdroższa jest adopcja słoni - 1200zł miesięcznie oraz żyrafy - 1500zł – informuje Anna Bała, kierownik Sekcji Edukacji i Promocji.

Tym samym dobroczyńcy przyczyniają się do poprawy warunków bytowych zwierząt. Ogród, w zamian za pomoc finansową, pozwala na umieszczenia w zoo tabliczki z imieniem i nazwiskiem sponsora.

Zainteresowanie tym miejscem nie słabnie. Latem, często widzimy długie kolejki do kas. Stała wysoka frekwencja, utrzymująca się na poziomie ok. 480 tysięcy zwiedzających rocznie świadczy o dużym zaangażowaniu pracowników zoo. Okres największej popularności ogrodu przypada na lata 1986 – 1989, kiedy liczba zwiedzających sięgała ponad 600 tysięcy. W roku 2020, z powodu pandemii, frekwencja spadła trzykrotnie. Sprzedano wtedy 217 tys. biletów.

Przez wiele lat wizytówką ogrodu był Hipolit, hipopotam urodzony prawdopodobnie w 1963r. Razem z jego odejściem w 2016r. skończyła się pewna epoka w historii zoo. Przybysz z Holandii poznał kilka pokoleń odwiedzających, bowiem był najdłużej żyjącym mieszkańcem ogrodu. Hipolit nie próżnował – doczekał się 11 młodych wraz ze swoją długoletnią partnerką Hambą. Dzieci tej pary żyją w ogrodach zoologicznych na terenie całej Europy.

- Wśród osiągnięć ostatnich lat można wymienić pierwszy w Polsce przychówek rosomaków tundrowych (trzy osobniki urodzone w 2022 rok). Narodziny rosomaków tundrowych to ogromny sukces hodowlany, gdyż gatunek ten niezbyt często rozmnaża się w ogrodach zoologicznych – informuje Anna Budy, kierownik sekcji edukacji i promocji.

Śląski Ogród Zoologiczny stale się rozwija – modernizuje pomieszczenia oraz inwestuje w nowe przestrzenie. Trwa budowa pawilonu lasu deszczowego, inwestycja ta warta jest 18 milionów złotych, niedawno otworzono nowy kompleks wybiegu dla gatunków palearktycznych – rysia euroazjatyckiego i rosomaka tundrowego oraz zaplanowano budowę nowej lwiarni. Prowadzone inwestycje pokazują kierunek rozwoju śląskiego zoo – ku nowoczesnym rozwiązaniom.

Warto dodać, że zoo z wielkim zaangażowaniem realizuje misję edukacyjną. Jest miejscem przyjaznym dla dzieci i młodzieży. Młodzi poszukiwacze przygód mogą zapatrzyć się w mapki ogrodu i zdobywać pieczątki potwierdzające zdobycie wiedzy i informacji na temat zwierząt. Pracownicy ogrodu organizują liczne konkursy, zajęcia i kampanie edukacyjne. Wszystko po to, by kolejne pokolenia były pełne empatii i zrozumienia dla braci mniejszych.