Szczepański: Ociosywanie śląskiego węgla

To nie jest zarzut pod adresem pani premier, ale jednoznaczna uwaga, że przez ostatnie lata właściciel Kompanii, czyli państwo, nie zajmowało się należycie firmą, która zatrudnia obecnie 47 tys. pracowników. O kooperantach, niepracujących żonach i dzieciach już nie wspominam. To zdumiewająca sytuacja, że właściciel nie wykazuje przez lata należytej troski o mienie tak wielkiej wartości.

Co gorsza, podczas politycznych wizyt w regionie ówczesny premier Donald Tusk w sposób niefrasobliwy zapewniał, że nie będzie likwidacji kopalń ani wyraźnej redukcji zatrudnienia w branży. Dodawał też, że była ona źle zarządzana i naznaczona korupcją. Takie wypowiedzi kryją jednak głębszą treść. Premier zaskakująco oskarżał sam siebie, bo jako szef rządu miał nadzór właścicielski nad państwowymi przecież kopalniami. Czyli delegował do ich zarządzania polityków i menedżerów niekompetentnych, nieprzygotowanych do pełnienia roli w największej firmie węglowej w Europie. Sam doczekał się olśniewającego awansu, ale problem węgla pozostał i z każdym dniem się nasilał.

Taką, zupełnie nieciekawą schedę, otrzymała premier E. Kopacz. Jej determinacja sprawiła, że w krótkim czasie powstał dokument dotyczący programu naprawczego w odniesieniu do KW. W licznych mediach przeczytałem, że jest to program restrukturyzacji przemysłu węglowego. Nic bardziej błędnego. Projekt restrukturyzacji odnosić się musi do planów wieloletnich, uwzględniać całą branżę, największe jej firmy i pracowników. Odwoływać się także do światowej czy - jak dziś się mówi - globalnej konkurencji na rynku surow-ców pochodzących z kopalń odkrywkowych i głębinowych.

Tymczasem mamy do czynienia z doraźnymi działaniami, zmierzającymi do minimalnej choćby rentowności kolosa na glinianych nogach, jakim jest Kompania. A cały dokument powstały w okresie przedwyborczym, co nie jest bez znaczenia, dotyczy dwóch zaledwie lat. Wykorzystano w nim znane już z Górniczego Pakietu Socjalnego, przygotowane przez premiera Jerzego Buzka: jednorazowe odprawy bezwarunkowe, urlopy górnicze i naturalne odejścia z branży na emeryturę. Elementem postępowania jest również fizyczna likwidacja czterech kopalń.

Problem w tym, że - wbrew rządowym zapowiedziom - w powstaniu tego szybko, by nie powiedzieć pośpiesznie przygotowanego dokumentu, nie uczestniczyli sami zainteresowani, a dokładniej - ich przedstawiciele, czyli działacze mnogich w górnictwie związków zawodowych. O prezydentach, burmistrzach i wójtach gmin górniczych litościwie już nie wspomnę. Pomijając tę absencję, niezgodną z duchem dialogu społecznego, trzeba jednoznacznie podkreślić wadliwą politykę informacyjną rządu.
Naganne jest bowiem komunikowanie decyzji w tak ważnych sprawach poprzez media, a nie w wyniku trudnych i żmu-dnych rozmów. O paradoksie, odbywały się one już w nobli-wych murach katowickiego Urzędu Wojewódzkiego. W tych burzliwych rozmowach najważniejsze były losy kilku tysięcy pracowników branży węglowej, którzy bezpośrednio odczuć mogą działania naprawcze rządu. Towarzyszą im lęk związany z zatrudnieniem i egzystencją rodzin.

Dla polityków spoza regionu, komentatorów i dziennikarzy oferta rządowa jest nader szczodra, nieznana w innych grupach zawodowych. Podkreślał to m.in. red. Jacek Żakowski w rozmowie z byłym premierem Janem Krzysztofem Bieleckim. Ta retoryka od lat jest po-wszechnie znana. Pracownicy dawnych pegeerów, łódzkie czy częstochowskie włókniarki i przedstawiciele innych branż często wyrażają poczucie niezawinionego upośledzenia w porównaniu z losem górników. Stawiają proste pytania: dlaczego ci ostatni są hojnie odprawiani, a pozostali o takich odprawach mogą tylko pomarzyć?

To ważne kwestie, które rzutują na dwuznaczne postrzeganie regionu i jego mieszkańców. Z jednej bowiem strony Polacy cenią zawód górnika, z drugiej zaś - dostrzegają niezwyczajne jego uprzywilejowanie w postaci premii barbórkowych, trzynastek, czternastek, dopłat żywnościowych czy ograniczanych teraz deputatów węglowych. Wiem, wiem, związkowcy powiedzą, że to składniki normalnego wynagrodzenia, ale jedno jest pewne. Branża wymaga radykalnych, a przy tym dobrze przygotowanych reform.

Wiadomo, że nie jest możliwe utrzymanie stanu jej posiadania oraz bezkarne powiększanie miliardowego deficytu, czyli uprawianie księżycowej ekonomii. W trudnej sytuacji jest nie tylko KW, ale również Katowicki Holding Węglowy czy nawet Jastrzębska Spółka Węglowa. A to oznacza alert w całym niemal województwie śląskim, nie tylko w rodzinach związanych z górnictwem.

Nie znam regionu Europy i świata, w którym reformy tej branży byłyby bezbolesne. Niektórzy w tym kontekście zestawiają premier Kopacz z Margaret Thatcher. To złe porównanie. Żelazna Dama spowodowała bowiem zamknięcie 165 kopalń i redukcję zatrudnienia w branży o 250 tys. etatów.

Marek S. Szczepański
socjolog

*Miss Studniówki 2015 ZDJĘCIA Najpiękniejsze dziewczyny studniówki
*Abonament RTV 2015 droższy! [ILE WYNOSI ABONAMENT + ZWOLNIENIA] Kto nie musi płacić abonamentu?
*Poszukiwani przestępcy z woj. śląskiego. Czy widziałeś te osoby? [TOPLISTA POSZUKIWANYCH]
*Aneta Zając nago w Playboyu [PIKANTNE ZDJĘCIA + WIDEO]
*Strajk w Kopalni Węglowej. Górnicy nie odpuszczają![NAJNOWSZE INFORMACJE]
*Śląsk Plus - pierwsza rejestracja za darmo. Zobacz nowy interaktywny tygodnik o Śląsku