Trzy śródmiejskie place w Bytomiu mają zostać zabytkami. "To zabudowa najwyższej klasy"

Śródmiejskie place w Bytomiu – Akademicki, Jana III Sobieskiego i Andrzeja Hiolskiego mają zostać wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego. Oględziny pierwszego z nich odbyły się we wtorek 9 kwietnia.

- Nasze działania zmierzają do szerokiej ochrony konserwatorskiej tych części Bytomia, które uważamy za bardzo cenne, gdzie zachowanie pojedynczych obiektów – objętych wcześniej ochroną – nie wystarczy. To zabudowa najwyższej klasy – ocenił śląski wojewódzki konserwator zabytków Łukasz Konarzewski.

Plac Akademicki powstał na początku XX w., kiedy wdrażano nowy plan zabudowy miasta. Od północy zamyka go ekspresjonistyczny gmach z 1925 roku, który zbudowano na siedzibę prezydium policji. Po II wojnie światowej znajdowało się tam m.in. Bytomskie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego, a obecnie mieści się tam Wydział Stomatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Zachodnią pierzeję tworzy modernistyczna zabudowa mieszkaniowa z mniej więcej 1910 roku, a wschodnią - funkcjonalistyczno-ekspresjonistyczna zabudowa mieszkaniowa z lat 20. Pośrodku znajduje się skwer, a na nim fontanna z 1947 roku z rzeźbami chłopców na raku, rybie, ślimaku, żabie oraz żółwiu, autorstwa Tadeusza Sadowskiego.

Postępowanie konserwatora dotyczy wpisania do rejestru zabytków placu oraz jego zabudowy - budynków o numerach od 1 do 17, a także przy ul. Bolesława Prusa 17 i ul. Stefana Żeromskiego 21, 23 i 25 (dawnego Zarządu Bractwa Górniczego i Komitetu Miejskiego PZPR).

Także Plac Jana III Sobieskiego ma szansę stać się zabytkiem. To obiekt, który w drugiej połowie XIX w. był targiem bydlęcym. W latach 90. zbudowano na jego terenie koszary, a w pobliżu eklektyczną willę starostwa powiatowego. Był miejscem ćwiczeń wojskowych i politycznych manifestacji. W latach 70. pomiędzy nimi wybudowano funkcjonalistyczną siedzibę Miejskiej Biblioteki Publicznej z rotundą po północnej stronie, gdzie wydzielono plac Andrzeja Hiolskiego.

Do rejestru mają zostać wpisane place wraz z dawnymi budynkami szkoły (pl. Jana III Sobieskiego 1), koszar (ul. Jana Smolenia 35), wartowni i aresztu (ul. Wojciecha Korfantego 45), mieszkań urzędniczych wraz z murem (ul. Stefana Żeromskiego 44), warsztatów szkolnych (Stefana Żeromskiego 42), a także kamienicą mieszczańską (ul. Wojciecha Korfantego 36 i ul. Sokoła 19) oraz Domem Polskim „Ul” (ul. Wojciecha Korfantego 38). Do tego dochodzą obiekty, które już indywidualnie widnieją w rejestrze: Muzeum Górnośląskie i jego oddział w miejscu dawnego starostwa powiatowego wraz z ogrodzeniem.

- Pl. Jana III Sobieskiego to bardzo dobry przykład niemieckiej moderny, w zasadzie architektury, która powstała na przełomie art déco i modernizmu. Ceglana, bardzo oszczędna w detalu, bo modernizm go praktycznie nie stosował, np. poza stolarką. Wszystko zasadzało się na proporcjach, które są tam doskonałe – ocenił Łukasz Konarzewski.

Z kolei Dom Polski „Ul” ma szczególne znaczenie z punktu widzenia polskiej historii Bytomia. Od 1910 roku, był własnością działacza Michała Wolskiego. Mieściła się tam m.in. siedziba Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Związku Harcerstwa Polskiego. Według przekazów w okresie powstań śląskich odbierano w nim przysięgi od powstańców.

Oględziny dwóch pozostałych placów zaplanowano na 23 kwietnia. Zakończenie procedur administracyjnych może nastąpić w przeciągu kilku następnych tygodni.