Wiele rodzin żyje zgodnie, dopóki nie muszą podzielić majątku

Najwięcej pytań, które Czytelnicy kierują do redakcji, dotyczy spraw spadkowych. Oto jedna z nich - dość typowa dla wielu polskich rodzin.

„Chciałabym zapytać, co mamy z mężem zrobić, aby sprzedać dom. Sytuacja jest taka. Mój teść zmarł 7 lat temu. Był jedynym właścicielem domu i działki o powierzchni 15 arów. Żona teścia i mój mąż są tam zameldowani od początku, ale w rachunkach dalej widnieje tylko teść” - pisze pani Anna B. „Teściowa nie przepisała ani na siebie, ani na żadne inne dziecko własności, choć mieli z teściem troje dzieci. Zresztą, wszystkie one już pozakładały swoje rodziny”.

Dowiadujemy się też, że teściowa ma 84 lata i obecnie mieszka u drugiego syna. Nie jest w stanie chodzić samodzielnie i potrzebuje całodobowej opieki, a że brat męża jest na emeryturze, to się opiekuje matką.

„Chcielibyśmy z mężem sprzedać ten dom razem z 15-arową działką. Czy musimy najpierw przeprowadzić postępowanie spadkowe po teściu, czy też można jakoś ominąć te przepisy? Jest jeszcze jeden problem. Od kiedy teściowa wyjechała do drugiego syna, nie płaci za nic, a przecież to ona zawsze wszystko opłacała. Teraz te niemałe wydatki są na głowie męża. Dodam, że my z mężem od 20 lat mieszkamy w innej miejscowości, a teściowa kazała nam płacić za media i np. za koszenie trawy. Ponieważ nie mamy kosiarki, musimy wynajmować ludzi, żeby skosili trawę, no i płacić im za to. Pomalowaliśmy też ogrodzenie, ale teściowa nie zwróciła nam za nie. Czy możemy żądać od niej zwrotu tych pieniędzy? Prosimy o radę: co mamy zrobić i jakie dokumenty przygotować, aby sprzedać dom z działką” - kończy pani Anna. Poniżej publikujemy szczegółową odpowiedź prawnika.

Co dziedziczą spadkobiercy [Prawnik wyjaśnia]

Sławomir Zaremba, adwokat z Katowic:
Z chwilą śmierci spadkodawcy następuje otwarcie spadku. Pojęcie to oznacza, że ogół praw i obowiązków zmarłego - poza tzw. osobistymi, które nie podlegają dziedziczeniu - przechodzi na jego spadkobierców.

Spadkobiercy dziedziczą na podstawie porządku ustawowego, określonego przepisami Kodeksu cywilnego zawartymi w księdze IV Spadki, bądź na podstawie testamentu, jeśli taki został sporządzony przez spadkodawcę.

Pierwszą czynnością zatem powinno być ustalenie, czy zmarły pozostawił testament, albowiem zapisy tam zawarte mogą wyłączać ustawowy porządek dziedziczenia. Dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed ustawowym.
Aby swobodnie dysponować majątkiem pozostawionym przez spadkodawcę, należy spadek nabyć. Na podstawie art. 1025 §1 K.c. nabycia spadku można dokonać w dwojaki sposób: przed notariuszem, który sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia, bądź przed sądem, który na wniosek uprawnionego wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

Z chwilą uprawomocnienia się takiego postanowienia, osoby, które nabyły spadek, stają się współwłaścicielami jego składników i mogą nimi dysponować w oparciu o przepisy dotyczące współwłasności.

W opisywanym przypadku, w braku testamentu do dziedziczenia z ustawy, dochodzą: żona zmarłego oraz jego troje dzieci, jeżeli zmarły nie posiadał dzieci z innych związków.

Uprawnionym do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku będzie każdy z wymienionych spadkobierców.
W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd ograniczy się jedynie do stwierdzenia, że spadek po zmarłym dziedziczą w całości jego żona i troje dzieci - po 1/4. Jeżeli któreś ze spadkobierców złoży w przepisanym terminie - 6 miesięcy od daty dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy - oświadczenie o odrzuceniu spadku - wówczas będzie traktowany jakby nie dożył otwarcia spadku i jego udział w spadku zostanie rozłożony na pozostałych spadkobierców.

W przypadku, gdy jeden ze spadkobierców czynił nakłady na masę spadkową - remontował, pokrywał koszty związane z bieżącym utrzymaniem nieruchomości itp., ma prawo żądać od pozostałych zwrotu poniesionych nakładów koniecznych na utrzymanie majątku, lecz nie w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.

Swoje roszczenia można zgłosić w postępowaniu o podział spadku, jeżeli wolą spadkobierców będzie podzielić masę spadkową i znieść łączący ich - od chwili uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku - stosunek współwłasności. Jeżeli spadkobiercy nie wyrażą takiej woli, roszczenia swoje można zgłosić w ramach stosunku współwłasności łączącego spadkobierców.

Jeżeli któraś osoba dokonała nakładów bez zgody pozostałych spadkobierców, może spodziewać się jedynie rozliczenia nakładów koniecznych - zaliczamy do nich tylko takie, które służą utrzymaniu np. budynku w stanie niepogorszonym i zapobieżeniu jego zniszczeniu. Do takich nakładów będzie należała z pewnością naprawa przeciekającego dachu, ale tylko w niezbędnym zakresie, naprawa urwanej rynny, uszczelnienie okien, ale dyskusyjna będzie już wymiana okien, np. na plastikowe lub wymiana rur kanalizacyjnych z powodu skorodowania starych. Natomiast wymiana glazury w łazience z pewnością przekroczy zakres nakładów koniecznych. Koszenie trawy i bieżąca konserwacja też mogą być zaliczone do nakładów koniecznych. Dobrze jest przed ich dokonaniem porozumieć się z pozostałymi zainteresowanymi osobami.
By móc sprzedać poszczególne składniki spadku, należy pamiętać, że konieczne jest posiadanie tytułu prawnego do nich - w formie aktu poświadczenia dziedziczenia lub prawomocnego postanowienia sądu - o stwierdzeniu nabycia spadku. Zgodnie bowiem z jedną z naczelnych zasad prawa cywilnego, obowiązującą już w czasach starożytnego Rzymu: „nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw do rzeczy niż sam posiada”.

*Koszmarny wypadek w Bytomiu. Dlaczego ciężarówka zmiażdżyła fiata i zabiła młoda kobietę?
*Rolnik szuka żony ODC. 5 ZDJĘCIA + WIDEO
*Nowe mieszkanie w Katowicach może być Twoje
*Straszny wypadek w McDonaldsie: Dziewczynka ma poparzenia 4. stopnia