Wielki Piątek. Śmierć Jezusa na krzyżu. "Bóg umiera, aby żyć mógł człowiek". Mówią o. Emil Pacławski OFM i bp Marian Niemiec

• Rozmowa o Wielkim Piątku z franciszkaninem o. Emilem Pacławskim OFM i bp. Marianem Niemcem, biskupem luterańskim
• Dziś w Kościołach katolickim i ewangelickim wspomina się męczeńską śmierć Jezusa na krzyżu
• "W Wielki Piątek w śmierci Jezusa dokonało się usprawiedliwienie grzesznika"
• To drugi dzień Triduum Paschalnego. Jak ludzie wierzący powinni przeżyć ten dzień?
• "Wielki Piątek jest dniem osobistej refleksji nad życiem i cierpieniem. A rzeczywistość koronawirusowa zdaje się pomaga zrozumieć sens ludzkiego życia"

***

Wielki Piątek, bardzo ważny dzień Wielkiego Tygodnia. Bóg umiera, aby żyć mógł człowiek. Jak powinniśmy przeżywać ten dzień?

O. Emil Pacławski: Wielki Piątek to jedyny dzień w Kościele katolickim, w którym nie jest sprawowana Eucharystia. Wierni uczestniczą w liturgii Wielkiego Piątku. Składają się na nią cztery zasadnicze części: liturgia słowa Bożego z rozbudowaną modlitwą wiernych (w tym roku poszerzona o wezwanie za udręczonych w okresie epidemii), adoracja krzyża, obrzęd komunii św. oraz złożenie Pana Jezusa do symbolicznego Bożego Grobu.

Bp Marian Niemiec: Wielki Piątek należy do najważniejszych świąt chrześcijańskich. Ewangelicy przeżywają ten dzień w skupieniu i pokorze. Jest dzień żałoby po kimś bardzo bliskim, komu zawdzięczamy życie. Licznie (jak nie ma pandemii) uczestniczą w nabożeństwach wielkopiątkowych, które mają szczególną liturgię. Czytana jest historia ostatnich godzin życia Jezusa. Śpiewane pieśni mówią o cierpieniu Bożego Syna i o skutku tego cierpienia i śmierci, czyli pojednaniu, odkupieniu, zbawieniu. Niektóre pochodzą ze słynnych Pasji Jana Sebastiana Bacha. W Wielki Piątek w śmierci Jezusa dokonało się usprawiedliwienie grzesznika. Smucimy się, bo to z powodu naszych grzechów Jezus cierpiał i umierał. Z ufnością i wdzięcznością przyjmujemy owoce Jego krzyżowej śmierci. Wiemy, że zbawienie jest darem. Jezus swoją śmiercią „rozliczył” nas przed Bogiem. Luterska teologia krzyża mówi, że Boży gniew został skierowany na Jezusa, świętego i niewinnego, a Boża łaska i miłosierdzie zostały skierowane na grzesznego człowieka.

W tym dniu sakrament ołtarza nabiera wyjątkowego znaczenia. Co to oznacza?

Bp Marian Niemiec: Przelana za nas krew Jezusa Chrystusa oczyszcza nas od wszelkiego grzechu, posileni jego ciałem chcemy żyć godni dzieci Bożych. Przystępując w Wielki Piątek do Stołu Pańskiego łączymy się realnie z Ukrzyżowanym. Wierni z wielkim skupieniem podchodzą do ołtarza, przyklękają i w takiej postawie przyjmują sakrament.

Jakie są symbole Wielkiego Piątku?

O. Emil Pacławski: Symbolika Wielkiego Piątku ukierunkowana jest na krzyż. Jeżeli nawet w tym roku wierni nie będą mogli uczestniczyć w tajemnicy tego dnia, to w naszym domu rodzinnym można wyeksponować krzyż i osobiście go adorować.

Bp Marian Niemiec: W kościołach kolorem liturgicznym jest czerń. Krzyże są nakryte kirem. Nie biją dzwony. Nie budujemy grobów Jezusa. Po prostu jest wyciszenie.

Jak dobrze przeżyć misterium męki Pańskiej w koronawirusowej rzeczywistości?

O. Emil Pacławski: Wielki Piątek jest dniem osobistej refleksji nad życiem i cierpieniem. A rzeczywistość koronawirusowa zdaje się pomaga zrozumieć sens ludzkiego życia i bardziej przyjrzeć się cierpieniu. Stąd w Wielkim Poście katolicy podejmują wyrzeczenia, chociażby rezygnując nie tylko z potraw mięsnych w ramach postu jakościowego, ale również ograniczając ilość spożywanych pokarmów (raz do syta i dwa posiłki lżejsze).

W Polsce dla katolików Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, dla ewangelików tak. Katolicy mają post ścisły. Czy tego dnia wierzący powinni mieć też inne wyrzeczenia?

O. Emil Pacławski: Może to dobry moment, by raz jeszcze przypomnieć, że post jakościowy, czyli wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje w każdy piątek w ciągu roku. Nie tylko w pierwszy piątek, ale w każdy piątek (z wyjątkiem np. uroczystości). W tej materii nic się nie zmieniło, ale ciągle jeszcze pokutują wśród niektórych wiernych medialne doniesienia o rzekomym „zniesieniu postu piątkowego”.

Bp Marian Niemiec: Nabożeństwa w Wielki Piątek odbywają się już rano. Pan Jezus został ukrzyżowany o godz. 9.00 i cierpiał do godz. 15.00, dlatego w tym czasie chcemy w duchu stawać pod krzyżem. W większych parafiach odbywa się kilka nabożeństw, żeby jak najwięcej osób mogło w niuch uczestniczyć. W Wielki Piątek nie pracujemy, oczywiście poza osobami, którzy pełnią służbę (służba zdrowia, policja itd.). W Wielki Piątek wystrzegamy się siedzenie przy komputerze i telewizorze (chyba, że oglądamy nabożeństwo) i jakichkolwiek rozrywek. Jest to dzień postu. Wystrzegamy się kłótni, bo Wielki Piątek wzywa do pojednania z ludźmi. Nie ma głośnych rozmów, krzyków.

Rozmawiały: Maria Olecha-Lisiecka i Jolanta Pierończyk