Zmarła prof. Wanda Półtawska - przyjaciółka Jana Pawła II. Patronowała konkursowi recytatorskiemu, którego gale miały miejsce na Śląsku

Zmarła profesor Wanda Półtawska - polska lekarka, specjalistka w dziedzinie psychiatrii. Była przyjaciółką Jana Pawła II, a także znaną działaczką pro-life. Pomimo tego, że urodziła się w Lublinie, a niemal całe życie mieszkała w Krakowie, to w ostatnich latach życia symbolicznie związana była ze Śląskiem. Kilkakrotnie gościła tu podczas finałów ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego, któremu patronowała.

- 24 października tracimy niezwykłego świadka nadziei, obrończynię życia, osobę, która przypominała jak ważne i godne jest całe ludzkie życie. (...) W Instytucie Pamięci Narodowej panią doktor Wandę Półtawską zapamiętamy jako patronkę konkursu recytatorskiego „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück”. Ten organizowany przez IPN konkurs zainicjowały córki byłych więźniarek KL Ravensbrück - Katarzyna Mateja oraz Maria Lorens, a patronowała mu właśnie pani doktor Wanda Półtawska - wspomina dr Andrzej Sznajder, dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

Konkurs recytatorski, któremu patronowała dr Wanda Półtawska organizowany był przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Stowarzyszenie „Rodzina więźniarek niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück” oraz Miasto Ruda Śląska. Gala finałowa miała miejsce zawsze na Śląsku. W tym roku, w kwietniu, zorganizowano ją 26 kwietnia, a uczestnicy wraz z opiekunami gościli także w Katowicach.

- Uczestnicy tego konkursu mieli za zadanie przygotować i zaprezentować jeden z utworów, których autorkami były więźniarki KL Ravensbrück. Pani Wanda Półtawska, jeśli tylko jej zdrowie pozwalało, to pojawiała się na każdej gali finałowej, a jej wystąpienie do uczestników było najważniejszym wydarzeniem gali. Ostatnia, tegoroczna, gala odbyła się już bez obecności pani Wandy Półtawskiej, ale uczestnicy po powrocie z wyjazdu studyjnego do byłego KL Ravensbrück napisali do niej list - mówi dr Andrzej Sznajder.

26 lipca 2023 roku Andrzej Sznajder, Maria Lorens oraz Ewelina Małachowska przekazali ten list adresatce. Spotkanie odbyło się w mieszkaniu profesor Półtawskiej w Krakowie.

Droga Pani Profesor Wando,

zwracamy się do Pani z chęcią podzielenia się naszymi refleksjami odnośnie okrutnie pięknej lekcji historii. Chcielibyśmy zacząć od naszego pierwszego zetknięcia się z literaturą obozową. Podczas eliminacji wojewódzkich urzekło nas, na jak wiele sposobów można interpretować na pozór znane nam teksty. Twórczość ilustrowana przez uczestników sprawiła, że każdy z nas na nowo mógł przeżyć poznawaną dotąd historię. Natomiast owe eliminacje były jedynie namiastką, o czym mieliśmy się przekonać w najbliższych dniach…

Gala finałowa zebrała laureatów z całej Polski, którzy swoją autentycznością oczarowali jurorów, widownię oraz nas – uczestników. Tym razem w pełni została nam uświadomiona wartość poznanych przez nas dzieł. Słowa poetek wypowiedziane ustami recytatorów towarzyszyły nam aż po wizytę w obozie.

Nie sposób opisać to, co czułyśmy w chwili przekroczenia bramy obozowej. Dzięki czytanym nam wspomnieniom droga, którą przemierzyliśmy, stała się dla nas bardziej zrozumiała, choć z pewnością nie łatwiejsza.

Choć jesteśmy w różnym wieku, z różnych stron Polski, reprezentujemy sobą różne postawy, to właśnie ten fragment historii utworzył między nami nierozerwalną więź. Pomost, którego filarem jesteście Wy – nasze bohaterki odbija i stale będzie odbijać się echem wśród nas i kolejnych pokoleń.

Piszemy ten list, aby wyrazić wdzięczność za możliwości, które otworzyła przed nami twórczość kobiet, w tym i Pani.

„Jeśli echo ich głosów zamilknie… zginiemy“

W Ravensbrück usłyszałyśmy echo waszych słów, które będziemy nieść zarówno teraz jak i w przyszłości wśród naszych córek, synów i wnucząt.
Uczestnicy konkursu „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück“

Urodzona 2 listopada 1921 roku w Lublinie jako Wanda Wojtasik, była absolwentką szkoły Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej w Lublinie. Przed wojną była aktywną członkinią IV Lubelskiej Drużyny Żeńskiej im. Orląt Lwowskich.[/b]

W okresie wojny, działała jako część konspiracyjnego zespołu łączniczek i kurierek pod dowództwem Marii Walciszewskiej, komendantki konspiracyjnej Chorągwi Lubelskiej. Niestety, 17 lutego 1941 roku została aresztowana przez gestapo i przetransportowana do aresztu na zamku w Lublinie. Następnie, 21 września 1941 roku, została wywieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Ravensbrück jako skazana na śmierć. To tam przeszła przez okrutne operacje, które dokonywano na 74 Polkach.

Szczęśliwie, 13 lutego 1945 roku, pod innym nazwiskiem, opuściła KL Ravensbrück i uniknęła egzekucji. Trafiła do podobozu Neustadt-Glewe, gdzie przebywała do 2 maja 1945 roku. Po ucieczce załogi podobozu odzyskała wolność i wróciła do Polski.

Po wojnie, w jesieni 1945 roku, podjęła studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1964 roku uzyskała doktorat w dziedzinie psychiatrii. 31 grudnia 1947 roku wyszła za mąż za Andrzeja Półtawskiego. Pracowała jako lekarz psychiatra i równocześnie wykładała medycynę pastoralną w Krakowie oraz później w Instytucie Jana Pawła II przy Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie (1981-1984). Była inicjatorką i kierowniczką Instytutu Teologii Rodziny oraz członkiem m.in. Papieskiej Akademii Życia.

Wanda Półtawska została uhonorowana papieskim medalem "Pro Ecclesia et Pontificie". Była Damą Orderu Orła Białego i zdobyła Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a także wiele innych odznaczeń państwowych i kościelnych. Otrzymała tytuł honorowej Świadka Historii od IPN w 2018 roku oraz Kustosza Pamięci Narodowej w 2019 roku.