18 października - Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi

to nazwa przestępczego procederu, będącego współczesną formą niewolnictwa. Należy jednak przede wszystkim pamiętać, że jest to przestępstwo godzące w podstawowe wartości człowieka jakimi są wolności i godność ludzka.

Handel ludźmi to nic innego, jak werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem: przemocy lub groźby bezprawnej, uprowadzenia, podstępu, wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności, udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą - w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek i narządów wbrew przepisom ustawy.

Należy podkreślić, że handel ludźmi jest trzecim, po broni i narkotykach, najbardziej dochodowym przestępstwem na świecie. Każdego roku sprawcy zyskują na handlu ludźmi około 32 mld USD (wg Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości). W ostatnich latach wykorzystywanie ofiar występuje najczęściej w dwóch formach – w prostytucji i w pracy przymusowej. Narażone na niebezpieczeństwo handlu ludźmi są przede wszystkim osoby decydujące się na emigrację. Polska z kraju wyłącznie pochodzenia ofiar stała się krajem zarówno ich tranzytu, jak i przeznaczenia. Ofiary pochodzą głównie z krajów Europy Wschodniej, tj. Ukrainy, Bułgarii, Rumunii, a także państw azjatyckich - Tajlandii, Chin. Polskie ofiary wykorzystywane są głównie w krajach Europy Zachodniej - w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemczech.

Ostatnie miesiące - kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej oraz rozpoczęcie działań wojennych przez Rosję na terenie Ukrainy spowodowały intensyfikację działań służb w celu ograniczenia procederu handlu ludźmi. Sama tylko policja odnotowała kilkaset prób przewozu przez teren RP głównie z Białorusi ponad 1700 nielegalnych imigrantów. Natomiast sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej spowodowała zagrożenia ukierunkowane głównie na dzieci i kobiety uciekające przed wojną. Przedłużające się działania wojenne na terenie Ukrainy mogą spowodować, że obywatele tego kraju mogą stać się grupą zagrożoną handlem ludźmi i przestępstwami jemu towarzyszącymi. Uznaje się, że część uchodźców nawet po zakończeniu konfliktu pozostanie w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Osoby takie chcąc rozpocząć swoje życie od nowa mogą stać się łatwym celem grup przestępczych specjalizujących się we współczesnym niewolnictwie. Należy więc liczyć się z ryzykiem, że pozostający na terenie krajów UE obywatele Ukrainy mogą paść ofiarami tej formy wykorzystania w najbliższych latach.

Od 22 stycznia 2014 r. w strukturach Biura Kryminalnego KGP funkcjonuje Wydział do Walki z Handlem Ludźmi. Zadaniem tego Wydziału jest zwalczanie handlu ludźmi, sutenerstwa, stręczycielstwa i kuplerstwa, a także zwalczanie pedofilii i pornografii dziecięcej oraz przestępstw o charakterze seksualnym. W komendach wojewódzkich Policji oraz w Komendzie Stołecznej Policji funkcjonują etatowe wojewódzkie zespoły dw. z handlem ludźmi, umiejscowione w strukturach wydziałów kryminalnych.

Na poziomie krajowym polska policja w walce z handlem ludźmi współpracuje z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i instytucjami użyteczności publicznej, takimi jak: Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne dla Ofiar Handlu Ludźmi, Fundacja La Strada, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych, Stowarzyszenie PoMOC, Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji. Z uwagi na międzynarodowy charakter przestępstwa handlu ludźmi, w kontekście nie tylko samych ofiar, ale także zorganizowanych grup przestępczych, podejmowane są działania wykraczające poza granice Polski. Na tym polu polska policja współpracuje z polskimi i zagranicznymi oficerami łącznikowymi, a także międzynarodowymi instytucjami policyjno-prokuratorskimi, tj. Interpolem, Europolem, Eurojustem (Europejska Jednostka Współpracy Sądowej), Frontexem (Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej). Ponadto polska policja bierze udział w europejskiej platformie przeciwko zagrożeniom przestępczością „EMPACT” składającej się m.in. z przedstawicieli 27 krajów Unii Europejskiej, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Ukrainy a także Komisji Europejskiej. W ramach tej platformy ustalane są główne cele i zadania w zakresie zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi w obszarze Europy. Platforma ta służy również wymianie informacji, prezentowaniu ważniejszych spraw transgranicznych prowadzonych przez kraje należące do Empactu, jak i wymianie dobrych praktyk pozwalających na usprawnienie współpracy międzynarodowej.

W ramach realizacji projektów EMPACT THB (Europejska Multidyscyplinarna Platforma przeciwko Zagrożeniu Przestępczością Handlu Ludźmi), koordynowanych przez Europol, a realizowanych w ramach Cyklu Polityki Bezpieczeństwa EU, polska policja cyklicznie bierze udział w europejskich akcjach związanych ze zwalczaniem handlu ludźmi. Wydział do walki z Handlem Ludźmi Biura Kryminalnego KGP jako krajowy koordynator platformy EMPACT THB nadzoruje działania podjęte przez wszystkie komendy wojewódzkie policji oraz Komendę Stołeczną Policji. Działania ukierunkowane są na zwalczanie handlu ludźmi w celu wykorzystania seksualnego, w tym seksualnego wykorzystania dzieci, pracy przymusowej, czy zmuszania do żebractwa.

W ramach Biura Kryminalnego KGP funkcjonuje obecnie specjalna infolinia. Dzięki infolinii można przekazać informacje o przypadkach handlu ludźmi lub uzyskać stosowną pomoc - +48 47 72 565 02. Dzwoniąc na wskazany numer lub pisząc na adres: [email protected], można zapobiec ludzkim tragediom.

O przestępstwie, jakim jest handel ludźmi należy pamiętać każdego dnia, nie tylko 18 października. Warto więc wiedzieć jak ustrzec się przed takimi zagrożeniami i gdzie udać się po właściwą pomoc.

Wykorzystano materiały filmowe zamieszczone na stronach Szkoły Policji w Pile.