41 rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego w Dąbrowie Górniczej. Prezydent Andrzej Duda wręczył weteranom Solidarności odznaczenia

Obchody rozpoczęły się o godz. 10 uroczystą mszą świętą w Sanktuarium św. Antoniego z Padwy na Górce Gołonoskiej. O godz. 12.00 rozpoczęły się uroczystości przy Pomniku Porozumienia Katowickiego przy bramie głównej ArcelorMittal Poland S.A. (dawnej Hucie Katowice).

- Dzisiaj bardzo często mówimy o Solidarności, bo jest ona dla wszystkich wzorem pokojowej, konsekwentnej, nieustępliwej walki o prawa człowieka, o prawa robotnika, ale także i wzajemnej, silnej więzi, bohaterstwa, przyjaźni. Budowano ją tam, wtedy w sierpniu i wrześniu 1980 roku, także tutaj w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej (...) Powstał jeden samorządny związek zawodowy “Solidarność”, zrzeszający 10 mln Polaków, będący największym takim ruchem społecznym chyba w historii świata. To była istota tamtej przemiany i to zostało doprecyzowane tutaj – podkreślił prezydent RP Andrzej Duda.

- 11 września rząd komunistyczny się ugiął. Podpisaliśmy to, co było dla nas najważniejsze, o co apelowaliśmy do całej Polski. O prawo do tego, aby porozumienie gdańskie obowiązywało na terenie całego kraju, a w nim najważniejszy postulat o tworzenie wolnych związków zawodowych. Wtedy walczyliśmy o suwerenność narodu i wolność naszego państwa. Dziś jest odwrotnie. Mamy już wolność, ale musimy bronić suwerenności naszego narodu i niepodległości naszego państwa - mówił Andrzej Rozpłochowski, jeden z sygnatariuszy Porozumień Katowickich.

Jak przyznał Piotr Duda, przewodniczący NSZZ Solidarność, wszystkie miejsca w naszym kraju, gdzie rodziła się Solidarność, są ważne. - Jednak to właśnie te cztery miejsca – Szczecin, Gdańsk, Jastrzębie i tutaj ten wspaniały finał, ta pieczęć sprawiła, że komuniści przegrali, że 17 września powstał NSZZ Solidarność. To właśnie z tego miejsca, spod bramy Huty Katowice, poszedł ten sygnał. Porozumienie było wielkim cudem, tak nam się wtedy wydawało, ale też ciężka pracą. Porozumienie podpisane tutaj w Dąbrowie Górniczej, to swoisty projekt ustawy o związkach zawodowych - podkreślił Andrzej Duda.

List do uczestników sobotnich uroczystości skierował także premier Mateusz Morawiecki. Szef rządu zaznaczył, że choć 41 lat temu zdrowy rozsądek podpowiadał, że Sierpień 1980 roku nie miał prawa się wydarzyć, że naród ciemiężony przez tyle lat, nie ma prawa się podnieść, to jednak okazało się, że choć ludzi można zakuć w kajdany, to nie można im wyrwać z serca pragnienia wolności.

Premier Morawiecki wskazał, że „Solidarność” była objawieniem dla całego świata. – Obnażyła pierwsze i największe kłamstwo komunizmu, komuniści nigdy nie reprezentowali ludu. To nie sierp i młot, ale pięść i karabin były jego prawdziwymi symbolami – napisał szef rządu. Dodał, że fenomen „Solidarności” nie polega wyłącznie na tym, że była ona ruchem antykomunistycznym, ale że stała się ona projektem pomyślenia świata na nowo, autentyczną rewolucją godności.

Podczas uroczystości przed pomnikiem Porozumienia Dąbrowskiego odczytany został również list marszałek Sejmu Elżbiety Witek. Marszałek podkreśliła, że Porozumienie Katowickie było swoistą klamrą scalającą wszystkie porozumienia sierpniowe. – Dobitnie wyrażało to, co w rodzącym ruchu było najcenniejsze: ideę solidarności, samorządności i niezależności. To dzięki Porozumieniu Katowickiemu nowy związek mógł działać w całym kraju, a nie tylko w regionach, gdzie odbywały się protesty. Droga do demokratycznych przemian została szeroko otwarta – napisała Elżbieta Witek.

O godz. 14.30 w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej miało miejsce uroczyste wręczenie odznaczeń państwowych weteranom „Solidarności”.

- To był wielki czas pod względem ducha i skutków w postaci suwerennej, niepodległej wolnej Polski, która walczy o swoją pozycję, która to pozycja jej się należy. Z racji miejsca I położenia geograficznego, ale także naszych zasług dla Europy i dla świata. To był ten sierpień 1980 roku, który przełamał czasy komunistyczne, a wcześniej była bitwa warszawska sierpniowa. Nasi pradziadkowie, dziadkowie zatrzymali sowietów pod Warszawą i pognali ich na wschód. Potem też przyszedł sierpień 1944. Wybuchło powstanie, młodzi walczyli o odzyskanie Polski. Wielu z nich walczyło świadomie. Potem w Zagłębiu, na Śląsku, w Świdniku, Nowej Hucie i wielu innych miejscach ludzie stanęli do walki, choć mogli zginąć. Dalej w Gdańsku, Ursusie, Płocku. To nie było takie łatwe. Stanąć wtedy i powiedzieć nie. Dziękuję wam za to, że mieliście odwagę, tego ducha. Nie można oczywiście pominąć tutaj roli Jana Pawła II. Sprawił, że się policzyliście i zobaczyliście, jak wielu jest ludzi, którzy nie boją się przyjść na spotkanie z Ojcem Świętym i modlić się. To był początek Solidarności, a kulminacją był wasz strajk i podpisane porozumienia. Dzięki temu Solidarność mogła powstać i powstała. Świat zaniemówił - 10 milionów członków. Mimo więzień, internowania, bicia, przetrwaliście, by mógł przyjść 1989 rok i kolejne lata. Na szczęście nie było rozlewu krwi, Polska się oczyszcza, jak rzeka, stale. I będę robił wszystko, by Polskę w spokojny sposób dalej oczyszczać – mówił podczas uroczystości w Pałacu Kultury Zagłębia Andrzej Duda.

Jak przypomina NSZZ Solidarność porozumienia miały przełomowy charakter. Strona rządowa gwarantowała w porozumieniu stronie związkowej dostęp do mediów, zwolnienie z obowiązku pracy osób pełniących funkcje związkowe z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, udostępnienie pomieszczeń przez dyrekcje zakładów pracy lub władze terenowe z przeznaczeniem na działalność związkową, możliwość współdecydowania o sprawach pracowniczych i socjalnych, możliwość otwarcia rachunków bankowych oraz gwarancję uczestnictwa strony związkowej w pracach nad nowymi aktami prawnymi dotyczącymi spraw pracowniczych: Kodeksem pracy, ustawą o związkach zawodowych i ustawą o samorządzie robotniczym. W porozumieniu władza zobowiązała się też, że nie będzie represjonować strajkujących, ani osób wspierających protest, jak również nie będzie żadnych szykan kierownictw zakładów wobec osób, które zaangażują się w tworzenie nowego związku.

16 września przedstawiciele MKR Huty Katowice jako pierwsi w Polsce zarejestrowali w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie Niezależny Samorządny Związek Zawodowy z tymczasową siedzibą w Hucie Katowice. 17 września w Gdańsku, m.in. dzięki staraniom związkowców z dąbrowskiej huty, delegaci robotniczy z całej Polski podjęli decyzję o utworzeniu NSZZ „Solidarność”.