Bioodpady źródłem energii

„Ziemia nie jest spadkiem po Twoich rodzicach, lecz spuścizną dla Twoich dzieci”. Ta maksyma powinna przyświecać nam w szczególny sposób w nadchodzącym czasie. 22 kwietnia będziemy bowiem obchodzić Międzynarodowy Dzień Ziemi - choć o naszą planetę powinniśmy się troszczyć każdego dnia, nie tylko od święta. Niemniej jednak ten szczególny dzień skłania nas do refleksji nad tym, jak dużo dobrego może człowiek zrobić dla natury, lecz również jak mocno może jej zaszkodzić. Tym bardziej, że świętowanie Dnia Ziemi zrodziło się na kanwie katastrofy ekologicznej, która miała miejsce w 1969 r. u wybrzeży Stanów Zjednoczonych. Z platformy wiertniczej wyciekło wówczas kilkaset tysięcy galonów ropy, co doprowadziło do dewastacji środowiska naturalnego i śmierci zwierząt morskich oraz ptaków.

Jednym z zagadnień, nad którym powinniśmy mocno popracować w kontekście ochrony środowiska, są odpady. Każdego roku przeciętny Polak wytwarza ich około 360 kg, z czego prawie 75 kg stanowi jedzenie. Rozważając zagadnienia związane z gospodarką odpadami, należy mieć świadomość, że odpady to nie tylko opakowania czy przedmioty, lecz również odpady biodegradowalne, te które wytwarzamy w kuchni czy w ogrodzie. Okazuje się, że najwięcej, bo aż 60% marnotrawienia żywności odbywa się w gospodarstwach domowych, więc tak naprawdę to my mamy wpływ na to, ile żywności będziemy wyrzucać. Niestety choć idea Zero Waste ma bardzo dobre założenia, wiemy, że nie jest w 100% wykonalna. Nie da się „nie produkować” odpadów, ale zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, możliwym jest ograniczanie ich wytwarzania. I to jest pole do działania dla każdego z nas. Przemyślane zakupy, racjonalne przyrządzanie posiłków, wykorzystywanie resztek, mrożenie – to wszystko może nam w tym znacznie pomóc.

Można powiedzieć, że problem odpadów i ich zagospodarowania, jest niezwykle złożonym i skomplikowanym zagadnieniem. Z perspektywy mieszkańca zaczyna się już na etapie indywidualnego wyboru - bo to od nas zależy co, w jakim opakowaniu i w jakiej ilości kupimy. Warto w tym miejscu nadmienić, że przy okazji zakupów, dobrze jest zwracać uwagę, w jaki materiał zapakowany jest dany produkt, ponieważ nie każde opakowanie trafi do recyklingu. Nie powinno nas to jednak zniechęcać do segregacji odpadów, ponieważ są surowce, które mogą trafić do obiegu i powrócić pod inną postacią. Jeśli selektywna zbiórka „u źródła” jest prawidłowa, istnieje duża szansa, że odpady, które mają potencjał surowcowy, uda się poddać recyklingowi i tym samym przywrócić im cechy użytkowe.

W Zakładzie Gospodarki Odpadami S.A. w Bielsku-Białej, który obsługuje miasto Bielsko-Biała oraz 6 ościennych gmin, naczelnym zadaniem jest przede wszystkim skierowanie do odzysku/recyklingu jak największej ilości wytwarzanych przez nas odpadów. Mowa tu o surowcach takich jak: papier, karton, folia, PET, opakowania wielomateriałowe typu Tetra Pack, żelazo, aluminium, tworzywa sztuczne, ale również o odpadach biodegradowalnych. Od 2019 r. z odpadów zielonych uzyskiwany jest certyfikowany kompost o nazwie KompoBiBi, natomiast od drugiej połowy 2023 r. swój certyfikat uzyskał także kompost produkowany z odpadów BIO kuchennych, czyli KompoBiBiku. Zarówno jeden jak i drugi udostępniane są mieszkańcom podczas akcji lub eventów ekologicznych, a w większych ilościach są do nabycia w Zakładzie Gospodarki Odpadami S.A. Można więc śmiało powiedzieć, że również i tego typu odpady w drodze „recyklingu organicznego” powracają na rynek. Jest to bardzo istotne w kontekście realizacji idei Gospodarki o Obiegu Zamkniętym, czyli tzw. GOZ, której zamysłem jest to, aby surowce i materiały pozostawały w obiegu możliwie najdłużej, minimalizując tym samym powstawanie odpadów.

Z biegiem czasu i w odpowiedzi na bieżące zapotrzebowanie, pojawiła się koncepcja innego zagospodarowania odpadów BIO, która idealnie wpisuje się w zamysł Gospodarki o Obiegu Zamkniętym. Powstał pomysł budowy instalacji do fermentacji metanowej odpadów biodegradowalnych (kuchennych), czyli inaczej Biogazowni na odpady komunalne. Oznaczałoby to, że zostałyby do niej przekierowane odpady kuchenne a istniejąca na terenie Zakładu Gospodarki Odpadami S.A. kompostownia skupiłaby się na przetwarzaniu odpadów zielonych (trawy, liści, gałęzi itp). Do biogazowni trafiałyby odpady kuchenne oraz część zielonych (łącznie ok. 30 000 ton/rok), które w procesie beztlenowym, w kontrolowanych i hermetycznych warunkach zostałyby przetworzone na biogaz oraz nawóz organiczny. Biogaz posłużyłby do produkcji energii elektrycznej i cieplnej, sprzedawanej do sieci lub wykorzystywanej na potrzeby własne instalacji. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przewiduje finansowanie tego typu inwestycji, dlatego trwają poszukiwania dogodnej lokalizacji dla takiego przedsięwzięcia. Nowa instalacja do fermentacji odpadów „BIO” odciążyłaby istniejący zakład, który rocznie przetwarza ok. 100 000 ton naszych odpadów komunalnych. Pomysł jest na czasie, gdyż biogazownia to w pełni sterowalne źródło energii odnawialnej w przeciwieństwie do wiatru czy słońca. Biogaz można łatwo zmagazynować i wykorzystywać do produkcji energii wtedy, kiedy jest na nią faktyczne zapotrzebowanie. Na obecnym etapie trudno jednak mówić o szczegółach czy dalekosiężnych planach realizacji tej inwestycji, choć niewątpliwie wydaje się to być krok w dobrym kierunku.

To co na pewno każdy z nas może już zrobić dla siebie i dla środowiska, to wspomniane ograniczanie wytwarzania odpadów, świadome i racjonalne zakupy, nie tylko te spożywcze, unikanie produktów jednorazowych, itp. Choć Dzień Ziemi, który niebawem będziemy obchodzić, bardzo mocno zwraca naszą uwagę na problemy środowiskowe, to tak naprawdę powinniśmy im zaradzać na bieżąco. Wówczas Święto Ziemi będzie celebrowane każdego dnia.