Karwat: Bez Śląska II Rzeczpospolita byłaby o wiele słabszym krajem

To było ogromne, przełomowe wydarzenie. Należy przypuszczać, sądzić, twierdzić, że dla części Ślązaków była to radość i spełnienie marzeń. Ale dla drugiej części mieszkańców Śląska, tej niemieckojęzycznej, na pewno była to trauma. Tu w Chorzowie burmistrzem był Niemiec, który witał wojska polskie w języku niemieckim, bo innego nie znał...

Być może ważniejsze jednak jest oznaczenie tej perspektywy czasowej. Historykowi uniwersyteckiemu nie wypada gdybać, ale mnie wypada. I jak sądzę, gdyby nie te dni czerwcowe 1922 roku, to podejrzewam, że II Rzeczpospolita byłaby o wiele słabszym krajem, nie tylko ekonomicznie, ale i demograficznie. A zatem w roku 1939 byłaby jeszcze bardziej osamotniona, niż miało to miejsce w rzeczywistości. Miałaby więc mniej argumentów zarówno w czasie wojny, w której Polacy wzięli udział walcząc na różnych frontach z Niemcami hitlerowskimi, jak i po 1945 roku. Nowe władze nie miałyby wtedy w ręku tych argumentów, jakie dawał rok 1922. Część Górnego Śląska, nazywana województwem śląskim, w samą swoją samą nazwę miała wpisane pewne roszczenie terytorialne czy etniczne wobec innych obszarów Śląska. W związku z tym tak relatywnie łatwo można było później przekonać zachodnich aliantów, że Polska może rościć kulturowe i polityczne - właśnie, polityczne! - pretensje do całego Śląska.

Sumując, gdyby nie czerwiec 1922 roku, wcale nie byłoby pewności, czy ta granica w ogóle by się później przesunęła tak, jak dzisiaj jest przesunięta na zachód. Innymi słowy, Polska byłaby słabsza również po 1945 roku i dzisiaj. Daleko to idąca spekulacja, jakoby od tego zrywu górnośląskiego lat wcześniejszych zależało aż tyle. Tego się tak wprost nie da udowodnić. Ale ja twierdzę, że tak właśnie było.

Alojzy Lysko o włączeniu części Śląska do Polski: To przełom i wielka radość. A potem rozczarowanie [PRZECZYTAJ WYWIAD]

Lysko, Karwat i Woźniczka komentują przyłączenie części Górnego Śląska do Polski w 1922 roku - zobacz wideo: