Katowice. Obchody 45. rocznicy powstania Wolnych Związków Zawodowych. Były pierwszą w PRL niezależną od władz organizacją związkową

- Pod deklaracją założycielską organizacji znalazły się nazwiska Kazimierza Świtonia, Władysława Suleckiego (współpracownika KOR i redakcji „Robotnika”), Romana Kściuczka (uczestnika ROPCiO), Ignacego Pinesa (sympatyka KOR) i Tadeusza Kickiego (uczestnika ROPCiO). Dwaj ostatni pod wpływem presji SB wycofali się jednak z działalności w ramach WZZ - przypomina IPN.

To właśnie inwigilacja, szykany i represje spowodowały, że komitetowi nie udało się rozwinąć szerszych działań, a przede wszystkim przenieść działalności do śląskich zakładów pracy. Mimo to, utworzenie katowickich WZZ miało wpływ na powstanie dwóch kolejnych niezależnych inicjatyw, skierowanych do środowisk pracowniczych. W końcu kwietnia 1978 r. powołany został w Trójmieście Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, w październiku roku następnego podobna organizacja powstała na Pomorzu Zachodnim.

- Działalność komitetów WZZ, zwłaszcza dobrze rozwiniętej i zorganizowanej struktury gdańskiej, miało ogromne znaczenie dla przebiegu procesu tworzenia w 1980 r. niezależnego związku zawodowego i wielkiego ruchu społecznego jakim była Solidarność - podkreślają przedstawiciele IPN.

Jak przekazała Monika Kobylańska z katowickiego oddziału IPN, w ramach obchodów 45. rocznicy powstania WZZ w poniedziałek (20 lutego) w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie odbyła się dyskusja panelowa na temat Wolnych Związków Zawodowych z udziałem dr. Jarosława Nei z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach.

We wtorek (21 luteg) w Gliwicach dyrektor katowickiego oddziału Instytutu dr Andrzej Sznajder wraz przedstawicielem Muzeum w Gliwicach złoży kwiaty pod tablicą pamiątkową poświęconą Władysławowi Suleckiemu, współtwórcy Komitetu Wolnych Związków Zawodowych w Katowicach. Tablica została zaprojektowana i ufundowana przez gliwickie muzeum w 2014 r.

tego samego dnia delegacja IPN złoży kwiaty pod tablicą upamiętniającą założenie pierwszych w PRL Wolnych Związków Zawodowych w Katowicach przy ul. Mikołowskiej 30 (ta tablica została odsłonięta w 2009 r.) oraz na grobie Kazimierza Świtonia na cmentarzu w Katowicach-Bogucicach.

W środę w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika dr Jarosaław Neja wygłosi wykład popularnonaukowy „Pierwsi w kraju. Historia Komitetu wolnych Związków Zawodowych w Katowicach 1978–1980”. Po wykładzie odbędzie się pokaz filmu „Bezpieka kontra śląskie WZZ”.
(PAP)