Nasza Loteria

Oznaczenie grobu powstańca śląskiego w Rybniku. Plakietą „Tobie Polsko” upamiętniono śp. Romana Gwoździa ZDJĘCIA, WIDEO

Ireneusz Stajer
Ireneusz Stajer
Wideo
od 16 lat
Kolejny już powstaniec śląski z ziemi rybnicko – wodzisławskiej został upamiętniony. We wtorek 3 października na cmentarzu parafialnym przy ul. Rudzkiej w Rybniku oznakowano grób kpr. Romana Gwoździa. W uroczystości uczestniczyła wnuczka zmarłego dr hab. prof. Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie Julia Ludwika Dziwoki oraz Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

Grób powstańca śląskiego, śp. kaprala Romana Gwoździa „przycupnął” sobie skromnie między innymi grobami na cmentarzu parafialnym przy ulicy Rudzkiej w Rybniku. Mało kto wiedział, że w tym miejscu jest pochowany bohater. Teraz będą już wiedzieli wszyscy. We wtorek 3 października odbyła się tu uroczystość oznaczenia grobu kpr. Gwoździa znakiem pamięci „Tobie  Polsko”. O zasługach uhonorowanego powstańca mówił Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

Urodzony 7 lutego 1903 roku Roman Gwóźdź pochodził z okolicy Strzelec Opolskich. Walczył w 1921 roku w III powstaniu śląskim. Po powrocie części Górnego Śląska do Polski zamieszkał po polskiej stronie; rodzina najpierw przenosi się do Gliwic, a następnie do Nowego Bytomia, a potem do Rybnika-Paruszowca. To miasto staje się jego drugą małą ojczyzną. Wiemy, że w 1924 roku wstępuje do Wojska Polskiego. Na liście poborowej widnieje pod numerem 851. uczy się w szkole podoficerskiej. 16 marca 1925 roku zostaje żołnierzem 50 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych. W 1943 roku, Niemcy zamykają go w obozie koncentracyjnym, pracował w nieludzkich warunkach w kopalni potasu. Doczekał wyzwolenia przez Amerykanów i wrócił do Rybnika. Zmarł 3 marca 1982 roku. To tak w największym skrócie.

- Roman Gwóźdź był moim dziadkiem z wyboru. Dlatego, że w 1946 roku przyjął moją mamę, która była sierotą. Pobyt w tym okropnym obozie koncentracyjnym okupił chorobą, całe życie chorował na żołądek. Jako z zawodu hutnik, był przyzwyczajony do ciężkiej pracy. Dlatego przeżył. Kiedy przyjmował moją mamę (dziadkowie byli bezdzietni) i w niej chyba zrealizował marzenie, że walona Polska da wykształcenie i możliwość bycia innym człowiekiem - opowiada dr hab. prof. Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie Julia Ludwika Dziwoki.

Grób pobłogosławił ksiądz Marek Bernacki, proboszcz Bazyliki św. Antoniego w Rybniku, patrona miasta. W uroczystości uczestniczył wiceprezydent Wojciech Świerkosz. Przyszła też młodzież z Zespołu Szkół Technicznych. Wartę wystawiła straż miejska.

Akcja oznaczania grobów powstańców śląskich znakiem pamięci

Opracowany przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach. Akcja rozpoczęła się 5 lipca 2021 r. w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest  wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy.

Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych (Źródło: IPN Katowice).

Nie przeocz

Musisz to wiedzieć

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na dziennikzachodni.pl Dziennik Zachodni