PRZEMYSŁAW MIŚKIEWICZ "Precz z komuną”: Czerwona zaraza AD 1944

Większość z nas czytała wiersze Baczyńskiego, uczyliśmy się w szkole, o tym „diamencie”polskiej literatury, który zginął w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego. Pięknie jego poezje śpiewała Ewa Demarczyk, można powiedzieć, że dzięki niej przebił się do szerokiej publiczności. Coś wiemy o Gajcym, z którym władza komunistyczna miała pewien problem, bo z jednej strony jej pasował - zginął zabity przez Niemców, a z drugiej był współtwórcą, redaktorem podziemnego miesięcznika literackiego o charakterze narodowym „Sztuka i Naród”, w którym publikował swoje wiersze. I o tym już za bardzo mówić nie należało.

„Pałacyk Michla” znają wszyscy, no może wszyscy 50+, ale o jego autorze mało kto słyszał, a to „za sprawą” genialnego wiersza oddającego odczucia tamtego czasu: „Czerwona zaraza”. Józef Szczepański „Ziutek” napisał go 29 sierpnia 1944, niedługo potem został skoszony serią z karabinu maszynowego i zmarł 10 września. To nie był poeta z głową w chmurach, miał 22 lata, brał udział w wielu akcjach bojowych, był harcerzem, patriotą - po prostu Polakiem, kochającym swój kraj. Opisał odczucia społeczeństwa Warszawy - niech wejdzie ten znienawidzony sowiet i wyzwoli nas od niemieckiego potwora. Szczepański zna doskonale historię i wie jak to się skończy. Pisze bardzo realistycznie, przyjdźcie, pomóżcie naszym rannym, kobietom, dzieciom. My żołnierze nie boimy się śmierci. Ale wie, że Rosjanie nie przyjdą teraz, bo nie mają w tym interesu, że czekają na zagładę Powstania i wejdą dopiero wtedy. „Ziutek” napisał coś, co w jakiś sposób czuliśmy w czasie komuny, mimo oficjalnej wersji historii uczonej w szkołach, czego nie można było powiedzieć głośno. Jako młodzi ludzie, jeszcze przed osiemdziesiątym rokiem, czuliśmy, że Powstanie było przeciw Niemcom, ale też, a może przede wszystkim, przeciw sowietom. Dla Autora to było jasne, jednak wszystkie aspekty, które widział na bieżąco w konkretnym 29 dniu Powstania, świadczą o tym, że na swój wiek miał wielkie wyczucie.

Poeci są sumieniem i głosem Narodu. Są wieszczowie XIX wieku, są poeci międzywojenni z Tuwimem i „Kwiatami polskimi” czy Broniewskim, którego poezja mimo komunizowania jest wielka. Jest Herbert, który wejdzie do historii jako największy poeta przełomu XX i XXI wieku. Szczepański jest przykładem człowieka, który jednym wierszem znalazł swoje miejsce w historii literatury. Ten wiersz powinien być lekturą obowiązkową w szkołach, prawdę powiedziawszy, dziwię się, że poznałem go dopiero około dwadzieścia lat temu.

Nie chcę wdawać się w dyskusję co do sensu wybuchu Powstania. Mam swoje zdanie - w tamtym czasie wybuchnąć nie powinno, ale po latach stworzyło mit, który stał się symbolem i skłaniał do oporu przez kolejne dziesięciolecia. Oczywiście dowódcy mieli dostęp do wiedzy, z której wynikało, jak się to musi skończyć. Nie wiemy, ile było w tym wszystkim gry agentury czy złej woli, rozlicznych interesów i zwykłej wyrachowanej polityki tych „wielkich”, którzy zawsze rozdają karty. Jednak dla ludzi młodych, którzy wyrośli w wolnej Polsce, dla tych Kolumbów z roczników dwudziestych, wychowywanych do walki z okupantem, pałających pragnieniem odpłaty za poniżenia i mordy, powstanie musiało wybuchnąć. Nie można było iść z Niemcem przeciw sowietom i na odwrót. Obecne bajania o możliwościach współpracy z Niemcami są ładną zabawą intelektualną, ale z rzeczywistością tamtego czasu niewiele mają wspólnego. Byliśmy w potrzasku, słabnący Niemcy, coraz mocniejsi, prący do przodu sowieci, mocarstwa zachodnie wycofujące się z gwarancji, tu nie było dobrych rozwiązań. Dlatego Powstanie Warszawskie mimo politycznych wątpliwości jest symbolem wielkości Polaków. Cześć i Chwała Bohaterom! Precz z komuną!