RYNEK PRACY Jaki zawód wybrać, czyli rola doradcy

Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach zwraca uwagę na ważną rolę doradcy zawodowego, który nie tylko potrafi podpowiedzieć absolwentowi, w którym kierunku powinno pójść zdobywanie nowych kwalifikacji, ale i wskaże, jakie ma predyspozycje, by wykonywać dany zawód. Warto więc docenić rolę doradców zawodowych.

Nauczyciele w tych szkołach - w których zajęcia z młodzieżą prowadzą doradcy zawodowi - mówią, że zaproszenie ich do współpracy było strzałem w dziesiątkę. Po pierwsze bardzo ważne jest, żeby usługa doradztwa zawodowego była realizowana już w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Po drugie, tylko profesjonalny doradca potrafi określić kompetencje, umiejętności i predyspozycje naszych dzieci do wykonywania konkretnego zawodu. Nie da się jednak ukryć, że w wielu szkołach brakuje doradców zawodowych. Warto więc wtedy skorzystać z pomocy poradni psychologiczno-pedagogicznej, powiatowego urzędu pracy, albo doradców Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Katowicach.

Warto wiedzieć, że Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w WUP w Katowicach realizuje szereg działań z zakresu poradnictwa zawodowego, metodyki i przedsiębiorczości, zarówno dla osób pracujących, bezrobotnych, jak i młodzieży. W przypadku młodych osób, Centrum dostosowuje ofertę swoich działań do potrzeb doradców zawodowych, nauczycieli i pedagogów realizujących poradnictwo zawodowe w szkołach ponadgimnazjalnych. - W Zespole ds. Poradnictwa Zawodowego, Metodyki i Przedsiębiorczości opracowano narzędzie badawcze, które miało na celu zebranie informacji służących przygotowaniu działań polegających na wsparciu szkół ponadgimnazjalnych realizujących działania z zakresu poradnictwa zawodowego. Chodziło także o proces przygotowania uczniów do wyboru zawodu i wejścia na rynek pracy - wyjaśnia Jolanta Drobot, doradca zawodowy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach. -Naszym narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety, który rozesłano do szkół ponadgimnazjalnych - dodaje.

Jakie były wyniki?

Do WUP w Katowicach wpłynęło 189 ankiet wypełnionych przez szkoły ponadgimnazjalne z woj. śląskiego. Aż 75 proc. spośród nich nie posiada odrębnego etatu doradcy zawodowego, a treści związane z przygotowaniem zawodowym młodzieży realizują głównie nauczyciele i pedagodzy. Z ankiet wynika, że szkoły współpracują z szeregiem instytucji w różnych obszarach poradnictwa zawodowego, w tym z urzędami pracy, szkołami wyższymi, pracodawcami, bibliotekami, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, Ochotniczymi Hufcami Pracy, Mobilnymi Centrami Informacji, Państwową Inspekcją Pracy, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Cechami Rzemiosł.

- Zdecydowana większość szkół objętych badaniem jest zainteresowana współpracą z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Katowicach. Zależy im na wsparciu w zakresie poradnictwa zawodowego, zarówno dla nauczycieli, jak i dla uczniów i ich rodziców - podkreśla Jolanta Drobot. - Szkołom zależy na wsparciu w takich tematach, jak: źródła informacji o rynku pracy i edukacji, planowanie kariery zawodowej, grupowe poradnictwo zawodowe, podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej - tłumaczy.

Jest sporo do zrobienia

Badania na temat wprowadzania działań z zakresu doradztwa zawodowego przeprowadzono też w gimnazjach. Wnioski były podobne.

- Na podstawie zebranych informacji można stwierdzić, iż szkoły gimnazjalne biorące udział w badaniu realizują szereg różnorodnych działań w ramach doradztwa zawodowego na rzecz uczniów i rodziców, w szczególności dzięki współpracy z innymi instytucjami, podmiotami, organizacjami - wyjaśnia Renata Kumpin, doradca zawodowy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach. - Szkoły, uczniowie i rodzice otrzymują wsparcie przede wszystkim ze strony Poradni Pedagogiczno-Psychologicznych. Nie mniej jednak należy zwrócić uwagę na to, iż odpowiedzialność za realizację działań w zakresie Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego spoczywa przede wszystkim na nauczycielach, którym powierzono doradztwo zawodowe jako dodatkowe zajęcie w ramach obowiązków służbowych. Dodatkowo istotne jest również to, że ilość godzin przeznaczonych na realizację doradztwa zawodowego dla uczniów jest zbyt ograniczona, aby działania te realizowane były w sposób optymalny i efektywny, tak aby przygotować młodzież i rodziców do świadomego planowania drogi edukacyjno-zawodowej - dodaje.

Co na to gimnazjaliści?

W Gimnazjum nr 5 im. Pawła Stellera w Katowicach na lekcjach są realizowane zajęcia z doradztwa zawodowego. - Jestem szkolnym psychologiem, ale ukończyłam podyplomowe studia z zakresu doradztwa zawodowego i staram się jak najwięcej przekazać młodzieży z tej tematyki - mówi Tatiana Zych, szkolny psycholog. - Zaczynamy od pierwszej klasy, od poznania siebie, swoich zainteresowań, potem dochodzą informacje dotyczące zawodów, ścieżek edukacji oraz rynku pracy. Mówimy o wytyczaniu ścieżki kariery, wszyscy chętni uczniowie przechodzą też testy, są dobrze zdiagnozowani w kierunku swoich zainteresowań i predyspozycji. W szkole mamy wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego, organizujemy też minitargi edukacyjne, na które, oprócz uczniów, zapraszamy też rodziców. Współpracujemy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, skąd na zajęcia z naszą młodzieżą przychodzą doradcy zawodowi. Raz w tygodniu mam specjalne dyżury dla uczniów związane z doradztwem zawodowym, a do tego wydawaliśmy nawet biuletyn dla rodziców o tym, jak pomóc dziecku w wyborze zawodu - wylicza.

Co ciekawe, katowicka „piątka” - jako jedyne gimnazjum w Katowicach - realizowała unijny projekt zatytułowany Szkolny Ośrodek Kariery. Do dzisiaj placówka korzysta z zakupionego wówczas sprzętu, filmów, informatorów i materiałów z zakresu doradztwa zawodowego. - Nie da się ukryć, że te zajęcia są bardzo potrzebne. Uczniowie często nie wiedzą, jaką szkołę wybrać, jakie mają umiejętności, kompetencje czy predyspozycje zawodowe - mówi Agnieszka Maszczyk, dyrektor Gimnazjum nr 5 w Katowicach. - Co więcej, ta wiedza potrzebna jest także ich rodzicom. Niektórzy nie śledzą dokładnie zmian w oświacie, trendach na rynku pracy. Dzięki zajęciom z doradztwa zawodowego mają taką wiedzę w pigułce. Moim zdaniem, w szkołach powinny być ujęte w podstawie programowej określone godziny przeznaczone tylko na doradztwo zawodowe, a nie ograniczać je jedynie do treści na lekcjach wychowawczych - uważa.

Natalia Płonka, Marcin Gołda i Mateusz Posz, tegoroczni absolwenci Gimnazjum nr 5 mają sprecyzowane plany na przyszłość i wiedzą, jakie umiejętności są dzisiaj potrzebne. Natalia chce uczyć się w liceum na profilu biologiczno-chemicznym, podobnie jak Mateusz. Oboje myślą o studiowaniu w przyszłości medycyny. Z kolei Marcin wybiera się do Technikum ZDZ, chce uczyć się w klasie o kierunku fototechnik. - Chcę mieć zawód i maturę, a potem pójść jeszcze na studia prawnicze - mówi Marcin.

Tomasz Górski, wicedyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach:
Uzyskane wyniki badań w szkołach ponadgimnazjalnych zostaną wykorzystane przez Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej WUP w Katowicach do tworzenia założeń działań z zakresu poradnictwa zawodowego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych woj. śląskiego. Pracodawcy od lat narzekają, że wykształcenie młodych ludzi nie przystaje do ich potrzeb. Dlatego tak ważne są działania doradców zawodowych. Udzielanie uczniom pomocy w zakresie wyboru ścieżki edukacji i zawodu jest jednym z warunków późniejszego sukcesu na rynku pracy.