Tłumy na wernisażu najnowszej wystawy Arkadiusza Goli "INNY|NIE|OBCY" w Pałacu Schoena w Sosnowcu. 30 lat społeczności Romów na Śląsku

W czwartek 27 października w Pałacu Schoena w Sosnowcu odbył się wernisaż wystawy Arkadiusza Goli "INNY [NIE] OBCY | AWER [NA] AWER", której kuratorem jest Marek Zieliński. Wystawa jest częścią XXXII Festiwalu Ars Cameralis.

- Dziękuję wszystkim za przybycie. Ja dałem tylko surówkę, wkład zdjęciowy, ale to co będziecie mogli zobaczyć to efekt pracy całego sztabu ludzi, dziękuję zespołowi Pałacu Schoena i załodze Ars Cameralis - mówi Arkadiusz Gola.

Tak, jak długa była lista osób, którym dziękował fotograf, tak duża była lista gości. Tego dnia w Pałacu Schoena pojawiło się około 200 osób, aby móc premierowo zobaczyć nową ekspozycję.

- Nasz pałac jest chętnie odwiedzany, ale dziś liczba osób mnie naprawdę zaskoczyła. Myślę, że to z jednej strony popularność tematu, trochę pomógł serial związany z tematyką romską. Środowisko fotograficzne w Sosnowcu jest bardzo mocne, więc każde wydarzenie około fotograficzne cieszy się dużym powodzeniem, jednak przede wszystkim Arek Gola jest bardzo szanowanym i lubianym twórcą - mówi Paweł Dusza, dyrektor Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu. - Myślę, że ta wystawa jest podsumowaniem jego konsekwencji i pracy. Chapeau bas, że podjął się trudu wykonania cyklu ponad trzydziestoletniego. To jest niebywałe i pokazuje, że nie fotografuje tych ludzi jako obcy temat, z którym musi się zmierzyć, tylko naprawdę poznał tę społeczność, wniknął w nią, polubili się wzajemnie, bardzo się szanują i poniekąd stał się częścią tej społeczności - dodaje.

Wśród gości obecni byli także bohaterowie zdjęć, na czele z Izoldą Kwiek, romską poetką, która otworzyła wystawę i podziękowała Arkadiuszowi Goli za to, że "przez 30 lat tak pięknie dokumentował nasze życie". Na wernisażu obecni byli pedagodzy i studenci Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, którego absolwentem i wykładowcą jest Arkadiusz Gola. Wśród gości z Czech był szef Instytutu, prof. Vladimír Birgus i jego zastępca, dr Jiří Siostrzonek.

- Wiele osób pyta, czy warto fotografować Romów, skoro tak doskonale zrobił to już Josef Koudelka? Oczywiście, że warto, czego najlepszym przykładem jest ta wystawa - mówi Vladimír Birgus. - Arkadiusz Gola jest reprezentantem europejskiej fotografii. Jego zdjęcia nie przedstawiają ani zromantyzowanego obrazu Romów, ani nie skupiają się na trudnych warunkach, w jakich często żyje ta społeczność. Arek Gola fotografuje z perspektywy głęboko humanistycznej, z dużą wrażliwością i pokazuje Romów jako mieszkańców Górnego Śląska - wyjaśnia.

Na ekspozycję składają się fotografie wykonane w latach 1991 – 2023, które ukazują świat górnośląskich Romów. W tym czasie Arkadiusz Gola dokumentował życie Romów mieszkających w Chorzowie, Siemianowicach Śląskich, Bytomiu, Zabrzu Katowicach czy Tarnowie. Zdjęcia przedstawiają zarówno codzienność tej społeczności, jak i różne wyjątkowe i intymne chwile z życia rodzinnego.

- Jego fotografie pokazują bardzo intymny świat. My często nie chcielibyśmy być fotografowani w takich miejscach, pozach bądź okolicznościach, w jakich ci bohaterowie są sfotografowani, a jednak jemu pozwolono te zdjęcia zrobić. To pokazuje dobitnie jaki ma ogromny szacunek wśród tych ludzi. To jest cały Arek Gola, jak coś robi, to robi to na trzysta procent - mówi Paweł Dusza.

Projekt "INNY [NIE] OBCY", poza wielką wartością artystyczną i dokumentalną, cechuje również wysoki poziom reprezentacji. Część tekstów do towarzyszącej wystawie książki napisały badaczki wywodzące się ze społeczności romskiej - Sonia Styrkacz i Monika Szewczyk, a Izolda Kwiek, poza wspomniany wcześniej symbolicznym otwarciem wystawy, przygotowała tradycyjny romski poczęstunek.

- Oprócz znakomitej fotografii chcemy też rozmawiać z ludźmi o temacie wykluczenia, inności, o naszych lękach i o tym, czego się boimy. Może to jest zwykły świat, który jest po prostu obok nas, który z nami powinien współżyć, a z jakichś powodów ciągle traktujemy go jako coś, co jest nam obce, dlatego też ten temat "inny nie obcy". Inny, bo różnimy się, ale te różnice są piękne. Dla mnie Romowie nie są kimś obcym, są też Polakami i żyją tu z nami - mówi Paweł Dusza. - Była to znakomita sytuacja świetnego spotkania z Izoldą Kwiek, z jej rodziną, Romami, z nami, fotografami i sztuką - podsumowuje.

Wystawę "INNY [NIE] OBCY | AWER [NA] AWER" można oglądać do 10 grudnia w Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu.