Uznanie mowy śląskiej za język regionalny to gra polityczna. Sejm kolejny raz odrzucił ten pomysł. Kto głosował przeciw? LISTA NAZWISK

Komentuje Grzegorz Franki, prezes Związku Górnośląskiego: – Nie twierdzę, że jestem zdziwiony, choć ze smutkiem spoglądam na postawę nowej posłanki PiS Marii Nowak. Dlaczego? W czasie debaty przedwyborczej w 2015 roku, zorganizowanej przez Związek Górnośląski wraz dziennikarzami Dziennik Zachodni właśnie Maria Nowak pytana o jej stosunek do uznania śląskiego za język regionalny powiedziała: „Ja na pewno bym zagłosowała za językiem regionalnym, szkoda, że nie dokonaliśmy tego w końcówce tej kadencji. Na pewno za tym zagłosuję”. I jak zagłosowała posłanka Nowak? Była przeciw. Szkoda więc słów.

Nad zmianą ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, która to ustawa może zmienić status mowy śląskiej chcieli teraz gremialnie procedować posłowie opozycji: za było 172 posłów.

Prawdą jest też, że w poprzedniej kadencji Sejmu, gdy Platforma Obywatelska miała większość z PSL-em, niewiele zrobiła, by status gwary śląskiej zmienić. Tym razem chodziło tak naprawdę o rozpoczęcie prac nad tym projektem, o pierwsze czytanie, bo do uznania gwary śląskiej za język i tak byłaby daleka droga. Projekt leżał w Sejmie od półtora roku i były małe szanse, by prace nad nim doprowadziły do ostatecznego głosowania w kończącej się kadencji. Ale może sama dyskusja byłaby pouczająca.

– Jest to dla mnie bolesne, etnicznego Ślązaka, dla którego naturalnym językiem jest śląski – komentuje Marek Plura z PO. – Po raz kolejny została odrzucona pomoc, jaką państwo polskie może udzielić Ślązakom dla wzmocnienia ich tożsamości. To państwo oddala się ode mnie, nie pozwala mi być Polakiem inaczej, jak tylko narodowej poprawności.

Trzeba przyznać, że poseł Plura, gdy był jeszcze w polskim parlamencie, mocno zabiegał o awansowanie śląskiej godki do języka regionalnego, ale też bezskutecznie.

IMIENNA LISTA POSŁÓW
Sprawdźcie, którzy posłowie głosowali przeciw umieszczeniu projektu ustawy w porządku obrad Sejmu

Do wyników głosowania w Sejmie odniósł się także Jerzy Gorzelik, lider Ruchu Autonomii. Uważa, że prędzej czy później mowa śląska zostanie przez rząd doceniona, ale teraz są tacy, którzy „wciąż lubią Ślązakami straszyć i tacy którzy się ich boją”.

Prawdą jest też to, że Rada Języka Polskiego przed laty wypowiedziała się w tej sprawie jednoznacznie: z punktu widzenia ściśle naukowego nie ma żadnych faktów językowych, które by wskazywały na to, że język mieszkańców Śląska jest czymś innym niż gwary języka polskiego. Innymi słowy: nie można powiedzieć, że śląszczyzna jest językiem innym niż polszczyzna. Pod tą opinią podpisali się najwybitniejsi polscy językoznawcy i nie można ich głosu bagatelizować.

Są zdania odmienne, sugerujące, że nadanie śląszczyźnie statusu języka regionalnego jest decyzją polityczną, a nie naukową. Przede wszystkim wokół mowy śląskiej buduje się dziś wspólnota regionalna i trudno znaleźć jakiś inny, znaczący atrybut, który tę społeczność łączy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:
Śląski język regionalny: Sejm mówi "nie", już po raz piąty w historii
Prawdą jest też to, że nie wszyscy Ślązacy domagają się uznania gwar śląskich za jeden język regionalny, choć może nie są tak głośni. Oczekują jednak, że ich mowa będzie doceniana i wspierana.

– Nie wierzę w dobre intencje polityków .Nowoczesnej czy Wiosny, bo dla nich śląskie tematy nie wychodzą z zakorzenienia i miłości do naszej małej ojczyzny – mówi Piotr Spyra z Porozumienia Gowina. –Uważam jednak, że należy wrócić do dyskusji o nowelizacji ustawy o języku polskim i umożliwić Górnoślązaków, rozmiłowanym w swojej godce, korzystanie ze wsparcia tak samo, jak jest to w przypadku języka literackiego.

Jerzy Gorzelik: Są tacy, którzy wciąż Ślązakami lubią straszyć i się ich boją
Mimo rozmaitych deklaracji w województwie śląskim nie powstały systemowe rozwiązania, które pozwalałyby na instytucjonalną opiekę mowy śląskiej, na jej regularne wsparcie; chodzi o gwarantowanie pieniędzy w budżecie wojewódzkim, budżetach instytucji kultury. Nie ma systemu, który także pozwalałby na zintegrowanie rozproszonych działań w regionie, a jest ich wiele. Jedynym pozytywnym przykładem jest program kształcenia nauczycieli edukacji regionalne na Uniwersytecie Śląskim.

Tak naprawdę nie wiadomo też, jakie są potrzeby i oczekiwania, ile osób chciałoby się, na przykład, uczyć języka śląskiego, bo nikt nigdy takich badań nie przeprowadził. Nie zrobiono tego także wówczas, gdy przy władzy w regionie był Ruch Autonomii Śląska i odpowiadał za kulturę. Czy może zrobi to obecny marszałek śląski?

JĘZYK SLĄSKI W SEJMIE WYPOWIEDZI POSŁÓW

Monika Rosa: Tak wiele mogło się wydarzyć przez ten rok, kiedy został złożony projekt ustawy, mogła być prowadzona edukacja w tym języku, nauczyciele mogli być szkoleni. Ślązacy mogliby w końcu poczuć, że język, o który dbają, o który się troszczą, który rozwijają dzięki działalności organizacji pozarządowych, liderów społecznych, liderek, jest dla państwa ważny, że doceniacie tę różnorodność i tę tożsamość. Pół miliona Ślązaków i Ślązaczek mówi w tym języku i prosi was o to, byście to uznali, ich tożsamość, ich kulturę. Pamiętajcie, proszę, podczas głosowania o tym, że bez wsparcia państwa ten język wymrze i nie będzie ubogacenia kultury śląskiej, ale także kultury polskiej. To jest sprawa nie tylko Śląska, to jest sprawa ogólnopolska.

Marsz dla Życia w Rybniku

Słynna Gabi Gold w studiu Dziennika Zachodniego