Żałoba w Zakładzie Górniczym Sobieski w Jaworznie. Relacje górników są dramatyczne. "Barbara jak co rok zebrała żniwa"

Dzień wcześniej sześcioosobowa brygada ma do przepłukania rurociąg posadzkowy w pochylni IX w pokładzie 509 na poziomie 500. Nagle rurociąg rozrywa. Cztery osoby giną, dwie trafiają do szpitala - takie są oficjalnie informacje. Sami górnicy jednak doskonale wiedzą jak było naprawdę. Chociaż niektórym ciężko sobie wyobrazić co dokładnie stało się pod powierzchnią, słyszeli od kolegów, którzy niestety widzieli i wiedzą.

Mówi się, że na samym początku brygada miała składać się nie z sześciu, lecz z ośmiu osób. Dwóch górników odmówiło jednak pracy w nadgodzinach.

- To im uratowało życie - twierdzi jeden z naszych rozmówców. - Gdyby nie odmówili...

- Ci, którzy tam byli twierdzą, że nie było czego zbierać - powiedział. - Nie jestem w stanie sobie tego wyobrazić jak ta rura się rozerwała...

- To były sekundy. Wystarczy jeden strzał. To jest ogromna siła - słyszymy.

Jak doszło do tak tragicznego zdarzenia? - Przypuszczeń jest milion. Tyle co ludzi - mówi nam kolejny pracownik Zakładu Górniczego Sobieski w Jaworznie. - Mówi się, że rozerwało ten rurociąg. Podobno był zatkany i podali do niego większe ciśnienie. Chodzili wzdłuż i uderzali kilofami, żeby to przetkać - powiedział.

Według relacji, jeden z górników miał "iść do góry". - On prawdopodobnie podawał to ciśnienie. Najprawdopodobniej musiała tam gdzieś być stacja reduktorów, którymi regulowali ciśnienie.

- Zrobił błąd?
- Nie, ktoś mu musiał wydać polecenie. Sam by tego nie zrobił - odpowiedział.

Według drugiej wersji, górnik, który najmniej ucierpiał miał pójść zadzwonić.

- Dwóch odmówiło zostać na nadgodziny, dlatego żyją. Ten jeden, który przeżył, wysłali go na telefon, żeby gdzieś zadzwonił. Kolejny jest w szpitalu w ciężkim stanie - twierdzi inny górnik.

Rurociąg, który uległ rozerwaniu, służy do transportu podsadzki, czyli mieszaniny wody i nietoksycznych materiałów takich, jak popioły, piasek i skała płonna. Podsadzką wypełnia się przestrzenie poeksploatacyjne w kopalniach. Jedna z teorii mówi o tym, że brygada mogła widzieć, że wyrobisko zostało zalane i należy zacząć przepłukiwać rurociąg. Jeden z pracowników został więc wysłany (być może "do góry"), żeby zadzwonić, aby dać znać pracującym na powierzchni, że należy puścić do rury na przykład wodę.

- Inni mogli pracować okularem, żeby przełączyć. Skoro nie wszyscy byli w tym miejscu to mógł się zaciąć. To są spekulacje - zaznacza kolejny z naszych rozmówców.

Okular to kolokwialnie mówiąc wajcha, którą można zamykać dopływ wody z jednej lub drugiej strony, aby przepłukać rurociąg. Jeśli rurociąg nie zostanie przepłukany, jak twierdzą nasi rozmówcy, nadaje się do wyrzucenia.

- Albo ten okular mógł się zatkać, albo coś się mogło rozszczelnić. Może poszło za duże ciśnienie - wyjaśnia.

Górnicy twierdzą, że pracownicy stali przy tzw. "trójkącie", który składa się z dwóch rur (jednej o średnicy 182 na 2 metry, drugiej 100/200 metrów na 4 metry). - Jeden był puszczony pewno posadzkowy, który podsadzali, a drugi był skierowany prosto na pochylnię, gdzie miała być tylko sama woda - słyszymy. - Później kiedy już widzieli, że z przodu wychodzi ten materiał, wtedy zaczęli przepłukiwać, żeby puścić samą wodę. Może tym okularem próbowali pracować i im się nie udało. Może się przytkał, może gdzieś tam wyszedł jakiś kawałek urobku, cokolwiek.

Wiele osób jest wstrząśniętych tragedią, która wydarzyła się 28 listopada na Piłsudskim.

- Dramat, tragedia. To jest niewyobrażalne, co się dzieje w głowach tych ludzi, tych rodzin, kolegów i wszystkich wokół. Jest ciężko. Barbara jak co rok zebrała żniwa... - mówi górnik, który właśnie wychodził z Zakładu Górniczego Sobieski, by pojechać do domu.

Inni patrzą na całe zdarzenie inaczej. - Dla mnie to nie pierwszy cios. To jest taki zawód. Dzisiaj usłyszałem, że każdego szkoda - powiedział kolejny.

Opuszczamy Kopalnię w Jaworznie. Chociaż już zaświeciło słońce, czarne jaskółki nadal krążyły nad szybem Piłsudski.