Bożena Borys-Szopa: mam nadzieję, że będziemy ze Śląska dumni i zachowamy to, co jest tutaj wspaniałe

Pełniła Pani funkcję Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jest Pani również członkiem sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Co sprawiło, że właśnie te dziedziny życia interesują Panią najbardziej?

Należałoby zacząć od mojego życia zawodowego. Pracę wśród ludzi i dla ludzi rozpoczęłam wiele lat temu. Najpierw była to służba bezpieczeństwa i higieny pracy, szeroko pojęta ochrona człowieka w środowisku pracy, w Solidarności również zajmowałam się tymi zagadnieniami. Moje studia – jestem prawnikiem – również były skupione wokół wachlarza zagadnień dotyczących szeroko pojętej polityki społecznej. Trudno byłoby mi zająć się dzisiaj czymś innym, ale dodam, że poza pracą w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny jestem wiceprzewodniczącą Komisji ds. Kontroli Państwowej. Tam zajmujemy się tym, co robi Najwyższa Izba Kontroli i Państwowa Inspekcja Pracy, a więc pozostaję cały czas w strefie mojej specjalizacji.

Pochodzi Pani ze Śląska, więc zapewne bliskie są Pani problemy, z jakimi borykają się śląskie rodziny. Z jakimi trudnościami walczą dziś Ślązacy?

Wyjdźmy od tego, z jakimi problemami te rodziny borykały się przed laty. Tych problemów było bardzo dużo. Była to praca na czarno, było to niskie wynagrodzenie. Był nawet taki okres, że osoby zatrudnione w przemyśle okołogórniczym i w samym górnictwie również nie mogły mówić o godnym wynagrodzeniu. Często były to rodziny wielodzietne i często problemem było utrzymanie odpowiedniego poziomu życia, w tym wyżywienie dzieci.

Dziś udało się to wyeliminować?

Mam świadomość, że te problemy całkowicie nie zniknęły, ale na pewno w wielu obszarach zostały wyeliminowane. Przypomnijmy, że w 2014 roku płaca minimalna wynosiła 1680 zł, a w jej skład wchodziły wszystkie dodatki. Od 2024 roku ta płaca minimalna wyniesie 4300 zł brutto, ponadto wyłączyliśmy wszystkie dodatki z tej podstawy wynagrodzenia.

Wspomnijmy też o szerokim wachlarzu wsparcia rodzin przez państwo. Byłam ministrem, gdy wprowadzaliśmy 500+ na pierwsze i jednocześnie na jedyne dziecko, traktując to jako inwestycję w te dzieci. Z perspektywy ostatnich lat oceniam tę decyzję, jako bardzo pozytywną. Rodziny wielodzietne mogą dziś normalnie funkcjonować, nie muszą się martwić o to, które z dzieci dostanie buty używane wcześniej przez inne dziecko.

Dla Śląska bardzo ważne są rodziny wielopokoleniowe, nie oddajemy swoich rodziców i dziadków do domu starców, tylko się nimi opiekujemy. Ja również razem z moimi dziećmi opiekowałam się moimi rodzicami. Więc bardzo ważne jest również wsparcie dla seniorów. Teraz babcia, która nie pracowała, ale wychowała więcej niż czworo dzieci, również dostała emeryturę, wcześniej tego nie było. Dziś dziadkowie mogą wesprzeć swoje wnuki, nasi tego zrobić nie mogli, bo nie mieli z czego.

Zapewne są jeszcze obszary, które wymagają poprawy. Co Pani zdaniem należy jeszcze w tym obszarze zmienić?

Należy zadbać o komfort życia seniorów. Powiedzmy szczerze – przesunęła się granica wieku dla określenia „senior”. Dziś seniorzy są bardzo aktywni, ale wnuki idą do szkoły, dzieci idą do pracy i senior zostaje sam. A nic tak bardzo nie dokucza, jak samotność. Funkcjonują domy i kluby seniora, w których można się spotkać, ale należy podkreślić, że jesteśmy społeczeństwem starzejącym się i dłużej żyjącym. Trzeba więc robić wszystko, by te lata życia uczynić jak najbardziej komfortowymi. Ważne jest, by były zabezpieczone, nie tylko od strony finansowej, ale również społecznej. By senior czuł się potrzebny, wartościowy i szanowany.

Jest Pani przewodniczącą Parlamentarnego Zespołu ds. Województwa Śląskiego. Jakie największe wyzwania stoją obecnie przed naszym regionem?

Tych wyzwań jest bardzo dużo. Musimy podnieść głowę i powiedzieć, że województwo śląskie jest nadal przemysłowym sercem Polski. Jest to region o ogromnym potencjale, bardzo różnorodny. Mamy bogatą tradycję, jesteśmy pracowici, jesteśmy przedsiębiorczy, przyciągamy inwestorów i fachowców. Na tle innych województw nasz region prezentuje się bardzo dobrze w kwestii bezrobocia i miejsc pracy, ale myślę, że konieczne jest dalsze inwestowanie w Śląsk i w polskie górnictwo. Nie możemy sobie pozwolić na zamknięcie kopalń – to jest potencjał naszego regionu.

Niedawno podpisaliśmy deklarację dla Śląska i myślę, że wszyscy parlamentarzyści ze Śląska, być może również opozycji, włączą się w realizację tej deklaracji, by nasze województwo w dalszym ciągu się rozwijało. W deklaracji podnosimy kwestię bezpieczeństwa energetycznego, którego gwarantem jest wykorzystanie rodzimego węgla, jako paliwa do czasu pełnego zabezpieczenia dostaw energii z innych źródeł. Podkreślamy także niezależność, którą daje produkcja oparta w głównym stopniu na własnych surowcach. Będziemy wspierać rozwój przemysłu, w tym sektora stalowego.

Dziś transformacja regionu o wieloletnich tradycjach przemysłowych budzi wiele emocji. Część osób mówi, że prędzej czy później Śląsk jednak będzie musiał od tego przemysłu odejść. Jak Pani widzi tę kwestię?

Myślę, że jest to odległa perspektywa. Oczywiście wszyscy mamy świadomość, że zasoby regionu nie są niewyczerpane. Wszyscy musimy się zastanawiać nad przyszłością Śląska w skali makro. Na pewno bardzo ważne jest, by zmianę gospodarczą i cywilizacyjną przyjąć w oparciu o gwarancję dobrego życia dla mieszkańców i wcześniej przyjęte ustalenia ze stroną społeczną.

Sporo zmian w województwie śląskim możemy obserwować już teraz.

Zgadza się, nasze małe ojczyzny bardzo się zmieniają. Jako województwo możemy się poszczycić ogromnym rozwojem infrastruktury, np. Katowice są wspaniale skomunikowane. Mamy rozbudowaną sieć połączeń drogowych, możemy się bezpiecznie przemieszczać z jednej części województwa do drugiej.

Jesteśmy województwem, które obfituje w stabilne, dobrze płatne miejsca pracy, nie tylko w firmach górniczych, ale również w wielu innych branżach. Jesteśmy również regionem, który daje możliwość zdobywania i podnoszenia kwalifikacji, zarówno w szkolnictwie zawodowym, jak i na uczelniach wyższych. Nasze uczelnie są wysoko oceniane, mamy się czym poszczycić. Jest to również miejsce o bogatej ofercie kulturalnej, rozrywkowej i turystycznej.

Mieszka Pani w Katowicach. W 2015 r. miasto zostało przyjęte do sieci Miast Kreatywnych UNESCO jako Miasto Muzyki. Doceniono różnorodność życia muzycznego, twórczość związanych z miastem artystów i rozbudowaną infrastrukturę służącą zarówno twórcom, jak i mieszkańcom. Faktycznie tak dużo dzieje się w tej dziedzinie?

W Katowicach przez całe lato można było rozsmakować się w różnych klimatach muzyki, w mieście odbywało się wiele różnych koncertów. Odbywa się tu również wiele imprez sportowych, między innymi w Spodku. Ale spójrzmy szerzej – na całe województwo. Sporo wydarzeń odbywa się na Stadionie Śląskim, Zabrze jest pięknym miastem, w którym dzieją się wspaniałe rzeczy, podobnie jest w Gliwicach i innych miejscach. Myślę, że włodarze tych miast, ale i społeczeństwo, poszukują różnego rodzaju atrakcji i je znajdują.

Chciałabym, żeby mieszkańcy mogli bawić się w sposób bezpieczny na rynkach swoich miast i nie bać się tego, co dzieje się na przykład we Francji. Mam również nadzieję, że nadal będziemy ze Śląska dumni, że zachowamy to, co jest tutaj wspaniałe i powinniśmy uczynić wszystko, żeby tak się stało.