Filozofia nagiego ciała. O tym Marek Szołtysek

Czy uzasadnione jest mówienie o śląskiej nagość? Bo o ile ubranie się kogoś w śląski strój ma kulturowy sens, to gołe ciało już regionalnego charakteru nie ma. Bo jak uzasadnić, że ktoś ma nogę śląską czy śląskie ucho. Nie da się. Z drugiej jednak strony sposób traktowania gołego ciała, jego ukrywanie lub nie, mówienie o nim, wstydzenie się go, nazywanie jego intymnych części, pozwala nam też nadać owej nagości aspekt kulturowy – czyli także śląski. Sądzę więc, że można niy tylko mówić o śląskiej nagości, ale nawet o całej śląskiej filozofii nagiego ciała.

Dzisiaj jednak skupię się tylko na umieszczonym obok zdjęciu zrobionym pod Gliwicami około 1950 roku. Analiza gałęzi wskazuje, że to wczesna wiosna a bohaterką jest młoda kobieta w butach i w płaszczu. Właściwie nie wiemy czy to jest jej płaszcz mini, czy może jakiś kabot, czyli marynarka albo kurtka od jej ojca, brata... Jednak wprawne oko zobaczy bez trudu, że nie jest to zdjęcie lagitymacyjne. Ta kobieta wygląda, jakby pod kabotem była „saga“ albo „po sagu“, czyli naga. Wyobraźnia każe nam kojarzyć to zdjęcie ze współczesnymi fotografiami do niektorych kalendarzach. Nagość tej fotogtafii zainteresowała mnie dlatego, że nie wyszukałem jej u kogoś na dnie szuflady, ale na wystawie pokazującej dawną codzienność pewnej podgliwickiej miejscowości. Gdy oprowadzała mnie po niej emerytowana nauczycielka i kiedy zażartowałem – O! Mocie tukej tyż sagie baby! – to w pierwszej chwili przewodniczka się zdenerwowała. Pobiegła do torebki po okulary, przygląda się i mówi: „To nie pornografia! To tylko ktoś zrobił zdjęcie kobiecie, idącej z domu do stojącego pod domem haźla, czyli ubikacji. Tak kiedyś ludzie, będąc w samej bieliźnie, zarzucali tylko na siebie jakiś płaszcz – i szli!“.

Ach! Ślązacy to ciagle nieodgadniona tajemnica. Bo jak się ma dwuznaczne, roznegliżowane paradowanie wokół domu, do skromnego kroju śląskich strojów regionalnych, gdzie kiecki były aż do kostek, a jakle bez dekoltu i pozapinane po samą szyję? Jak złożone jest więc zjawisko nagości śląskiego ciała?

Marek Szołtysek