JSW produkuje też... sól! Zakład Odsalania "Dębieńsko" w Czerwionce to jedyne takie miejsce w Polsce! Oczyszcza wodę z kopalni Budryk

Jastrzębska Spółka Węglowa - na co wskazuje nawet sama jej nazwa - skupiona jest głównie wokół węgla. Ponieważ w kopalniach JSW wydobywany jest jednak w głównej mierze węgiel koksowy wykorzystywany do produkcji stali, nie nadaje się on do wykorzystywania w przydomowych kotłach. Do domów może jednak trafić inny z wyrobów produkowanych przez spółkę, a mianowicie... sól!

Ta jest efekt pracy znajdującego się w Czerwionce-Leszczynach Zakład Odsalania "Dębieńsko". Znajduje się on w posiadaniu jastrzębskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Wodnej i Rekultywacji. Ten z kolei jest częścią Jastrzębskiej Spółki Węglowej. W zakładzie podkreślają jednak, że produkcja soli nie jest jego podstawowym zadaniem.

Na dobrą sprawę jest ona tylko pewnym elementem pracy Zakładu Odsalania, jakim jest - co również sugeruje sama jego nazwa - odsalanie wód przed ich zrzutem do rzeki, którą w przypadku firmy z Czerwionki jest Bierawka. To działanie ekologiczne.

- Solanka, która do nas dopływa ma zawartość chlorków, natomiast ta, która jest już zrzucana do rzeki jest wodą odsoloną bez ich zawartości- tłumaczy Dariusz Leśnik, dyrektor ds. produkcji soli w Zakładzie Odsalania ,,Dębieńsko".

Zasolona woda trafia do Zakładu Odsalania ze znajdującej się w oddalonych o niespełna 10 kilometrów kopalni KWK Budryk. Każdego roku przez zakład ,,Dębieńsko" przepływa 1,5 miliona metrów sześciennych solanki.

- Z tych 1,5 mln metrów sześciennych pozyskiwane jest 35 tys. ton soli - wylicza Dariusz Leśnik.

Roczna produkcja soli w Zakładzie Odsalania "Dębieńsko" jest jednak niemal dwa razy większa i oscyluje wokół 60 tys. ton. Jak to możliwe? Sól Dębieńska - jak handlowo nazywa się produkowany w zakładzie w Czerwionce-Leszczynach produkt - jest wzbogacana solą z kopalni w Kłodawie.

- Musimy dokupywać sól i jeszcze delikatnie dosalać naszą sól. Stąd dodatkowe ilości - wskazuje dyrektor ds. produkcji soli, dodając, że w ten sposób proces jest optymalizowany finansowo.

Jak wyjaśniają dyrektorzy Zakładu Odsalania "Dębieńsko", zakład, produkując sól nie jest w stanie uzyskać zarobku, dzięki któremu sprzedaż produktu przewyższałaby koszt odsalania wody. Produkcja soli jest jednak w stanie nieco obniżyć te koszty.

Mimo że produkcja soli w Zakładzie Odsalania nie jest jego głównym zadaniem, przedsiębiorstwo jest drugim największym producentem soli w Polsce. Pod względem produkcji więcej soli niż w Czerwionce-Leszczynach produkuje jedynie spółka Ciech. Robi to jednak innymi sposobami. Tak jak Zakład Odsalania "Dębieńsko" - przy wykorzystaniu amerykańsko-szwedzkiej technologii odwróconej osmozy - soli nie produkuje się nigdzie indziej w Polsce, a niewykluczone nawet, że w Europie!

Proces produkcji soli w Czerwionce-Leszczynach zaczyna się wraz ze wpływem do niego rurociągami i systemem pompowym wód z KWK Budryk.

- Z tej kopalni dostajemy dwa strumienie: miernie i silnie zasolony. Jeden strumień to jest zasolenie ok. 20 gram na litr, drugi ok 40 gram na litr. To jest zmienne - informuje szefostwo zakładu.

Zakład Odsalania "Dębieńsko" pracuje 24 godziny na dobę przez 365 dni w roku. W ciągu każdego dnia z kopalnianych wód dołowych odzyskiwanych jest w nim 210 ton soli. Proces codziennie przebiega według tego samego schematu. Po przejściu etapu odwróconej osmozy solanka trafia na instalację termiczną.

- Tam przez filtrację, odparowanie wody odsolonej, następuje krystalizacja soli. Później przez wirówki soli, sól zostaje odwirowana, wysuszona do odpowiednich parametrów. I sól, która posiada parametry soli spożywczej, kierowana jest na stację konfekcji, gdzie jest pakowana - opisuje ciąg dalszy procesu Dariusz Leśnik, który szacuje, że od momentu wydobycia wody z kopalni do powstania finalnego produktu może upłynąć około 12 godzin.

Już wyprodukowana sól trafia do opakowań o różnej wielkości od 1 kilograma do tony.

- Tak zapakowana (w tonowe opakowania, tzw. big bagi - przyp. red) sól trafia do producentów tabletki solnej, do konfekcjonerów, którzy tą sól pakują w mniejsze opakowanie i dalej dystrybuują ją swoim kontrahentom. Są to sieci piekarni, gastronomia, cukiernictwo. Tego typu opakowania nabywają też producenci, którzy wykorzystują ją do procesów w ramach produkcji chemii gospodarczej - wyjaśnia Tomasz Dzierżawa, dyrektor ds. handlu i konfekcji Zakładu Odsalania "Dębieńsko".

Jednak jeszcze zanim sól zostanie zapakowana, podczas produkcji, miejscem, gdzie czuwa się nad prawidłowością całego procesu jest sterowania, nazywana centrum dowodzenia. Na szeregu komputerów jest tam dostęp do poglądu różnego etapu produkcji.

Poza sterownią jest jednak cały sztab ludzi, który również czuwa nad produkcją i jej prawidłowym przebiegiem.

- Jest obsługa elektryczna, obsługa mechaniczna, obsługa aparatury kontrolowo-pomiarowej i konfekcja i kierownik oddziału. Zawiaduje tym mistrz zmiany, osoba dozoru - mówi Dariusz Leśnik.

Również przed zapakowaniem sól z wód dołowych KWK Budryk bywa wzbogacana o jodan potasu lub substancje przeciwzbrylające. O tym decydują już jednak wymogi odbiorców. "Czystym" produktem Zakładu Odsalania jest warzona sól spożywcza, która sama w sobie zawiera sporą ilość mikroelementów.

- To, co może różnicować produkt, to czy klient życzy sobie sól z dodatkiem substancji antyzbrylającej bądź też sól jodowana. Wymóg jodowania jest wymogiem detalistów. Sól trafiająca do opakowania jednokilowego musi być jodowana. To jest związane z normami zdrowia publicznego i tego, żeby zapewnić odpowiednią dawkę jodu - zaznacza Tomasz Dzierżawa.