Park Kulturowy "Centrum Starego Rybnika" już funkcjonuje. Dwa lata dla miasta i przedsiębiorców na dostosowanie się do jego wymogów

Jako pierwszy w Polsce wprowadził go Zgierz. Sam Kraków ma kilka ich kilka. Od niedawna - od nieco ponad dwóch tygodni - funkcjonuje on również w Rybniku. Dokładnie 1 czerwca w mieście wprowadzony został Park Kulturowy.

Jego teren obejmuje m.in. rybnicki rynek, czy deptak. Znajdują się w nim różnego rodzaju rybnickie zabytki, w tym te najnowsze - Teatr Ziemi Rybnickiej oraz okrąglak. Jest też jednak odbudowany po katastrofie budowlanej Świerklaniec, a także tzw. stary kościół - pw. Matki Boskiej Bolesnej oraz budynek będący siedzibą Starostwa Powiatowego.

Rybnicki Park Kulturowy nosi nazwę "Centrum Starego Rybnika". I taki jest też obszar, który obejmuje. Ciągnie się on od rzeki Nacyny aż do dworca kolejowego. To właśnie na tym terenie mają znajdować się na tyle cenne obiekty, że postanowiono objąć je ochroną w postaci Parku Kulturowego.

- To jest mieszanina obiektów współczesnych, zabytkowych, z różnych epok. Ta rybnicka historia wymaga zachowania i ochrony również w sensie kształtowania ładu przestrzennego - tłumaczy dr inż. Henryk Mercik, Miejski Konserwator Zabytków w Rybniku.

Jak na razie wprowadzenie Parku Kulturowego w Rybniku nie niesie za sobą widocznych zmian. Te będą musiały jednak zacząć być widoczne gołym okiem. Zapisy uchwały regulującej funkcjonowanie rybnickiego Parku Kulturowego obejmują m.in. kwestie reklam.

W ciągu najbliższych dwóch lat, już istniejące reklamy będą musiały być zgodne z wymogami Parku Kulturowego. Te natomiast, które będą się w mieście pojawiały od 1 czerwca będą musiały być z nimi zgodne od początku.

- Będziemy zwracać szczególną uwagę na wszystkie nowe rzeczy, które pojawią się w tej przestrzeni, takie jak reklama, meble miejskie, ogródki itd. Będziemy się starać, żeby to wszystko było tworzone zgodnie z zapisanymi i przyjętymi zasadami - zapowiada dr inż. Henryk Mercik.

Funkcjonowanie Parku Kulturowego oznacza więc spore zmiany dla przedsiębiorców. Ale nie tylko. Niewykluczone, że również budynki, którymi zarządzają władze Rybnika będą musiały zostać dostosowane do zapisów uchwały o Parku Kulturowym. To ma się stać w pierwszej kolejności.

- Pierwsza rzecz, jaką się zajmiemy to będzie zinwentaryzowanie zasobów miejskich: mieszkaniowych, usługowych i obiektów użyteczności publicznej i dokładne sprawdzenie czy są jakieś rzeczy, które my musimy dostosować - mówi Miejski Konserwator Zabytków w Rybniku, dodając, że dopiero później miasto chce zacząć wymagać od przedsiębiorców.

Ci zdaniem Miejskiego Konserwatora Zabytków nie powinni mieć większych problemów, aby dostosować się do wymogów Parku Kulturowego. - Wielu rybnickich przedsiębiorców widzi, że ten ład jest czymś naturalnym. Rzadko kto już teraz prowadzi biznes w sposób krzykliwy, w sposób nachalny. Najczęściej jeżeli ktoś ma lokal w centrum, stara się to robić w elegancki sposób - podkreśla dr inż. Henryk Mercik.

Nieco ponad dwa tygodnie po wprowadzeniu Parku Kulturowego w Rybniku, miasto było gospodarzem Forum poświęconego tematyce Parku Kulturowych. - Będzie ono miało formę wizyty studyjnej, która zaprezentuje problematykę obszarowej ochrony zabytków poprzez tworzenie parków kulturowych, na przykładzie miast poindustrialnych - Rybnika i Raciborza - zapowiadano jeszcze zanim odbyło się Forum w rybnickim Urzędzie Miasta.

Wzięło w nim udział wielu ekspertów, którzy docenili wprowadzenie w Rybniku Parku Kulturowego. Wrażenie robił na nich ogromny obszar, który został nim objęty.

- Park w tak szerokich granicach, obejmujący tak zróżnicowany obszar to bardzo duże dokonanie - podkreśla dr Andrzej Siwek z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, zwracając uwagę, że beneficjentami jego wprowadzenia będą przede wszystkim mieszkańcy, a miasto może na nim zyskać chociażby zainteresowanie turystów.

- To dziedzictwo, ten krajobraz on jest własny, tutejszy. Zachowanie historii, elementów krajobrazu jest przede wszystkim dla mieszkańców. Jeżeli miasto będzie dogodne dla mieszkańców, zaczną też przyjeżdżać ludzie, bo to się udziela, to procentuje - zauważa dr Andrzej Siwek.

Niewykluczone, że na wprowadzeniu Parku Kulturowego Rybnik będzie mógł też zyskiwać pieniądze. Te mogłyby być wykorzystane na dalszą ochronę zabytków. To udało się chociażby w Zgierzu, gdzie Park Kulturowy zaczął obowiązywać jako pierwszy w Polsce.

- Akurat wtedy sam zapis Parku Kulturowego pozwolił na uzyskanie dotacji, pieniędzy norweskich. To było wielkie wydarzenie dla takiego miasta jak Zgierz. Naprawiliśmy przestrzeń, tak jak historycznie wyglądała - mówi Arkadiusz Bogusławski, który w Zgierzu był pełnomocnikiem ds. Parku Kulturowego Miasta Tkaczy.