ALOJZY LYSKO O ŚLĄSKU PISZE JUŻ 50 LAT
Usłyszał pan jakieś nowe słowa śląskie?
Mnóstwo! W domu mam specjalną skrzynkę, do której z żoną wrzucamy zapisane na karteczkach słowa nowo poznane, albo już całkiem zapomniane.
Ostatnie wpisy dotyczą...?
Wie pani co znaczy - wytrzywiały?
Pierwszy raz słyszę.
A ja pierwszy raz usłyszałem w sylwestra. W ten jeden dzień palimy cygara. Siedzimy sobie ze swatami i on mówi: coś, pieronie, mosz te cygarety wytrzywiałe. Czyli bez zamachu, smaku. Utraciły swoją świeżość. Wie pani co ja dziś planuje robić?
Słyszę w pana głosie chrypkę. Będzie pan się kurował?
Nie, dzisiaj się byda flegowoł.
Flekowaty czyli poplamiony.
Nie flek - plama tylko flegować czyli odpoczywać po ciężkim dniu. Kolejna karteczka z nowym słowem: przypitnik.
Nie brzmi najładniej.
A to tylko znaczy: "zbędny, niepotrzebny dodatek". Też niedawno usłyszałem.
Taki kwiatek do kożucha. Teraz ja pytam: derbes?
Rajno owiynzina.
Jeronie. Owiynzina to wołowina.
Tak jest. Derbes to inaczej czysta wołowina na rolady.
Jaki jest los karteczek z nowymi czy zapomnianymi słowami śląskimi?
Jak mam chwilę czasu wkładam je do "Małego słownika gwary Górnego Śląska" Bożeny Cząstki-Szymon, Jerzego Ludwiga i Heleny Synowiec. Nie ma ich w tym słowniku.
Pod ręką mam skrzyneczkę, bo od razu zapisujemy z żoną, jak tylko w czasie rozmowy wpadnie nam w ucho słowo, które nie znamy bądź wyszło z użycia. Najpierw sprawdzam w słowniku, czy już tam jest. Jeśli nie, wkładam karteczkę z wyjaśnieniem.
W czasie pracy twórczej często zagląda pan do słowników gwarowych?
Tak, ilekroć mam wątpliwości, jak poprawnie należy zapisać dane słowo, czy wyrażenie.
Myśli pan, że słowniki gwarowe pozwolą lepiej poznać Śląsk?
Odpowiem, jak napisał jeden z recenzentów mojej książki. Polska nie zna Śląska. Póki nie pozna, nie zrozumie.
Tematyki śląskiej nie brakuje w publicznych mediach, na estradach całej Polski.
Nie chodzi o wypowiedzi różnych wesołków kreujących rzeczywistość na swoje potrzeby estradowe. Chodzi o to, żeby zanurzyć się w codzienność prawdziwą i poznać, jaką piękną posługujemy się mową, jaką śpiewną. Chodzi o to, żeby poznać wyrazisty obraz tej ziemi, jego kulturę i tradycję .
Rozmawiała: Teresa Semik
* CZYTAJ KONIECZNIE:
*REKORDOWY 20. FINAŁ WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY W WOJ. ŚLĄSKIM
*NAJŁADNIEJSZE SZOPKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO - ZOBACZ ZDJĘCIA
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
WIELKI KONKURS. Pokaż zimę na Śląsku i wygraj narciarski WEEKEND!Wybieramy NAJFAJNIEJSZĄ CHOINKĘ w woj. śląskim. ZAGŁOSUJ na swoją!
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?