Święto Wojska Polskiego to pamiątka Bitwy Warszawskiej. Cud nad Wisłą jest starciem, które zmieniło losy świata

Bitwa Warszawska została stoczona w dniach 13–25 sierpnia 1920 roku. Nacierająca na Warszawę Armia Czerwona starła się z Wojskiem Polskim zgrupowanym nad Wisłą i Wieprzem. Bitwa nazywana jest Cudem nad Wisłą. Twórcą tego określenia był publicysta i polityk Stanisław Stroński, a pierwszy raz w debacie publicznej użył go Wincenty Witos. Niektórzy uważają, że bardziej odpowiednie byłaby nazwa „bitwa na przedpolach Warszawy”, ponieważ stolica Polski nie była głównym celem wojsk radzieckich, a działania wojenne prowadzone były na dużym obszarze wokół miasta.

Bez względu na to, jaką nazwę przyjąć, nie ulega wątpliwości, że Bitwa Warszawska była decydującym starciem w wojnie polsko-bolszewickiej.

- Mijają 103 lata od wielkiej bitwy, która, jak niektórzy mówią, była jedną z niewielu przesądzających o losach świata. Nie ma wątpliwości, że gdyby wtedy Armii Czerwonej udało się dotrzeć do Niemiec i innych krajów Europy Zachodniej, losy świata wyglądałyby inaczej – mówi płk Sebastian Wolszczak, komendant gliwickiego garnizonu.

Płk Wolszczak przypomina, że Rosja sowiecka przegrała wówczas z niedocenioną i lekceważoną armią kraju, o którym Stalin mówił, że jest to tylko przepierzenie przed Europą Zachodnią, a okazał się barierą nie do pokonania

- Patrzymy z dumą na tamto zwycięstwo. Doświadczenia 1920 roku doskonale pokazują nam wagę wyzwań stojących przed siłami zbrojnymi. W Bitwie Warszawskiej, jak w soczewce, skupiły się najważniejsze czynniki bezpieczeństwa narodowego. Od dobrego, strategicznego dowodzenia, poprzez wysiłek całego narodu, wszystkich instytucji i każdego obywatela oraz strategicznej racjonalności w zapewnieniu obronności – podkreśla komendant Wolszczak.

Święto Żołnierza Polskiego zostało ustanowione w 1923 roku przez gen. Stanisława Szeptyckiego, ówczesnego Ministra Spraw Wojskowych.

- W dniu tym wojsko i społeczeństwo czci chwałę oręża polskiego, której uosobieniem i wyrazem jest żołnierz. W rocznicę wiekopomnego rozgromienia nawały bolszewickiej pod Warszawą święci się pamięć poległych w walkach z wiekowym wrogiem o całość i niepodległość Polski – pisał gen. Szeptycki w rozkazie nr 126.

15 sierpnia został wybrany nieprzypadkowo. W tym dniu w 1920 roku pierwsze oddziały 21 Dywizji Górskiej rozpoczęły forsowanie Wieprza pod Kockiem. Był to początek kontrofensywy, która doprowadziła do rozbicia wojska rosyjskiego Frontu Zachodniego dowodzonego przez Michaiła Tuchaczewskiego.

Choć Święto Żołnierza nigdy nie zostało odwołane, na przestrzeni lat było obchodzone w różnych dniach roku. Po 1946 roku datę zmieniono, ponieważ 15 sierpnia przypominał o zwycięstwie Wojska Polskiego nad „bratnią” Armią Czerwoną. W latach 1947–1950 Wojsko Polskie świętowało 9 maja, czyli w rocznicę zakończenia II wojny światowej w Europie. Według czasu moskiewskiego przypadała właśnie na 9 maja. W kolejnych latach, aż do 13 sierpnia 1992 roku, Dniem Wojska Polskiego był 12 października – rocznica bitwy pod Lenino.

Obchody Święta Wojska Polskiego przywrócone zostały na 15 sierpnia Ustawą sejmową z dnia 30 lipca 1992. W tym roku po raz pierwszy w dniu 15 sierpnia odbyły się centralne uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

W trakcie święta we wszystkich kościołach polowych w Polsce odbywają się uroczyste Msze Święte w intencji poległych, a na cmentarzach pamięć żołnierzy czci Apel Poległych. Częścią obchodów są również defilady wojskowe. 15 sierpnia jest również liturgicznym świętem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dla którego ustawodawca wprowadził wolne.