Zagłębiowskie Centrum Onkologii zaciąga kredyt na 90 mln zł, a miasto poręcza tę operację działkami za 58 mln zł. Radni się zgodzili

Zabezpieczeniem hipotecznym będzie 60 miejskich nieruchomości, część z nich z budynkami, o łącznej wartości 58 milionów zł. A to dopiero początek wydatków, bo banki zażądały także dofinansowania ZCO tak, by cała inwestycja mogła zostać dokończona i generowała zyski. Tak więc miasto do 2028 roku ma dofinansować dodatkowo ZCO kwotą 100 mln zł.

Nie płacili za budowę ZCO, teraz miasto i szpital mają same problemy

Sprawa jest poważna, bo chodzi o zobowiązania Zagłębiowskiego Centrum Onkologii Szpitala Specjalistycznego im. Sz. Starkiewicza, które stale rosną, a jedną z przyczyn takiej sytuacji są cztery spory sądowe z grupą Clima. To jej spółki wybudowały Zagłębiowskie Centrum Onkologii (część dzisiejszego szpitala) i je częściowo wyposażyły, ale nie otrzymały za to pełnego wynagrodzenia. Do dziś, pomimo sporów sądowych, trzeba było już zapłacić 34 mln zł, a wszystkie zobowiązania sięgają prawie 170 mln zł - plus rosnące stale odsetki. Zdaniem dyrekcji Zagłębiowskiego Szpitala Specjalistycznego oraz władz miasta, jedynym wyjściem z tej sytuacji jest właśnie zaciągnięcie kredytu przez szpital na 90 mln zł, który z dodatkowym 2,5 mln zł trafi natychmiast na konto grupy Clima w ramach ugody, która ma zostać wkrótce zawarta. Dzięki temu – w przypadku niekorzystnych rozstrzygnięć sądowych, których można się spodziewać – ZCO, którego organem założycielskim jest miasto, ma zaoszczędzić około 39 mln zł.

O tym, że sytuacja finansowa Zagłębiowskiego Centrum Onkologii jest trudna, wiadomo nie od dziś. Cieniem kładą się na tej placówce medycznej decyzje z lat poprzednich, kiedy to ówczesna dyrekcja postanowiła w 2011 roku wybudować całkiem nowy budynek na potrzeby leczenia onkologicznego. Obiekt powstał, choć nie całkowicie, ale zamiast dojść do porozumienia z wykonawcą inwestycji, grupą Clima, szpital postanowił nie płacić za tę inwestycję i wejść z nią w spór finansowy. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Rozpoczęły się spory sądowe, w efekcie których dziś potrzeba 90 milionów złotych, by dojść do porozumienia z Climą.

Już w 2017 roku raport Najwyższej Izby Kontroli pokazał, że cała inwestycja była źle zaplanowana i źle zabezpieczona finansowo. Według kontrolerów NIK-u, na skutek braku realnego źródła finansowania inwestycji i braku kontraktów z NFZ na świadczenia realizowane w nowo wybudowanym obiekcie ZCO oraz w związku z koniecznością wykonywania świadczeń, wynikającą z zobowiązań umownych wobec Ministerstwa Zdrowia i związane z tym koszty, sytuacja finansowa szpitala uległa w latach 2014-2015 pogorszeniu. Ponadto wykonawca zażądał zabezpieczenia płatności wynikających z umowy w części dotyczącej robót budowlanych, a wobec niemożliwości jego ustanowienia przez szpital - odstąpił od umowy w tej części i zażądał zapłaty za całość wykonanych robót, a następnie, korzystając z zapisów umownych, zażądał również uiszczenia jednorazowo całości pozostałego do zapłaty wynagrodzenia za dostarczony sprzęt medyczny. Na 31 sierpnia 2016 r. w sądach cywilnych toczyły się sprawy z powództwa wykonawców o zapłatę wynagrodzenia za zrealizowane dodatkowe roboty budowlane na kwotę 6 mln 839 384,87 zł, za zrealizowane roboty budowlane na kwotę 71 mln 962 236,43 zł, za dostawę sprzętu medycznego – kwota roszczenia 57 mln 683 007,18 zł oraz o zapłatę dwóch rat za dostawę sprzętu w kwocie 866 tys. 66,66 zł.

W kolejnych latach ZCO starało się regulować część tych zaległości, ale ostatecznie stanęło na tym, że dziś trzeba wypłacić spółce Clima 90 mln zł, by zakończyć wszystkie spory i rozliczenia.

- Stoimy przed historyczną chwilą. Ten kredyt wszystkiego nie załatwi, ale być może pomoże nam uniknąć trudnych chwil. Karencja w płatności przewidziana jest w pierwszych dwóch latach, wtedy szpital zapłaci tylko odsetki. By ustabilizować sytuację szpitala i przygotować go do udźwignięcia tego obciążenia, raty będą rozłożone na 18 lat, do czerwca 2040 roku. Do spłaty będzie, po zaciągnięciu kredytu, prawie 161 mln zł, a sam kredyt wyniesie prawie 71 mln zł. Początkowo szpital będzie płacił około 12 mln zł rocznie, a na koniec około 6 mln zł rocznie. Ta ugoda z grupą Clima uporządkuje jednak wiele rzeczy – mówił w trakcie środowej sesji dr nauk med Tomasz Szczepanik, dyrektor Zagłębiowskiego Centrum Onkologii w Dąbrowie Górniczej.

Miasto poręcza 90 mln zł kredytu, a odsetki od kredytu w wysokości 58 mln zł zabezpieczone są hipoteką na 60 miejskich nieruchomościach. Szpital zabezpiecza natomiast całą tę skomplikowaną operację finansową cesją kontraktów z NFZ na kwotę 148 mln zł.

Jak przyznał dyrektor Szczepanik, szpital ma trudną sytuację finansową, ale jest przygotowany do tego, by rozwijać swoje usługi, świadczyć większe kontrakty.

- Ta możliwość spłaty kredytu zależy też od państwa. To jedyne rozwiązanie, jakie my widzimy. Wpływa na to także wycena świadczeń zdrowotnych, konieczna jest ich weryfikacja. Nie będzie szans, by działalność szpitali się bilansowała, jeśli wyceny nie będą wyższe. Mamy kompleksowość usług, nie mamy konkurencji, nie rywalizujemy z innymi, bo nie mają sprzętu, personelu, dzięki czemu możemy pozyskiwać duże kontrakty, jak na przykład chirurgię onkologiczną. Dziękuję za wsparcie przy kontrakcie PET, jesteśmy w stanie go wypełniać i mam nadzieję, że go otrzymamy. Firma, która go otrzymała, ma go do końca czerwca. Może zostanie przedłużony, a może stanie się coś innego. Cieszy mnie, że ten kontrakt jest krótki. Mam nadzieję, że NFZ zobaczy, że mamy wszystko, by te usługi świadczyć także u nas – podkreślił dyrektor ZCO.

Jak dodał, negocjacje z Climą były bardzo trudne.

- Te negocjacje nie były przyjemne, bo firma nastawiona jest na zysk, ale udało się wynegocjować 92,5 mln zł. I tę sumę musimy zapłacić do 28 czerwca. Jeśli ta kwota nie wpłynie, to żadne warunki nie umowy nie zostaną utrzymane. Zamykamy wszystkie cztery sprawy z Climą i zyskujemy prawie 40 mln zł, jeśli chodzi o odsetki z części budowlanej i za sprzęt. Jeżeli byłby wyrok niekorzystny, to skutkowałoby zajęciem komorniczym 25 procent kontraktu z NFZ. To prawie 2 mln zł rocznie, spłatą odsetek należnych, a odsetki rosną dalej. Zabraliby nam także pieniądze za najem od innych podmiotów, nawet za obsługę zakładów w ramach medycyny pracy – przekonywał Tomasz Szczepanik.

Oprócz przekazania 92,5 mln zł, do 28 czerwca szpital musi spłacić jeszcze grupie Clima ponad 41,1 mln zł w miesięcznych ratach w wysokości 433 033,33 zł oraz od stycznia 2024 roku w wysokości 1 mln 299 tys. 0,99,99 zł.

Bank chce zabezpieczenia tej operacji także 100 mln zł na dokończenie budowy budynku ZCO. Miasto i szpital liczą tutaj także na montaże finansowe i pozyskanie pieniędzy z różnych źródeł zewnętrznych.

- Najpierw trzeba ukończyć OIOM oraz SOR, a potem inne kondygnacje. W 2028 oddany ma zostać blok operacyjny. Zysk z działalności medycznej może wynieść ponad 17 mln zł po realizacji inwestycji, plus 3,5 mln zł od najemców. Oddziały zabiegowe będą ten przychód generować. Inflacja wpływa także na naszą bieżącą działalność – mówił Tomasz Szczepanik.

Podkreślił także, że na koszty działalności ZCO ogromny wpływ ma wzrost kosztów żywienia pacjentów o 33 procent w przypadku porównania lat 2021 – 2022. Koszt leków podstawowych wzrósł o 30 procent. Plus wzrost płacy minimalnej.

Radni za, ale nie obyło się bez uwag

- Niezapewnione zostało finansowanie tego przedsięwzięcia. Około 215 mln zł ze strony miasta jest zabezpieczone oraz prawie 150 mln zł ze strony szpitala. 34 mln zł szpital już zapłacił przy pomocy miasta za tę inwestycję. Clima zeszła o około 28 mln zł ze swoich słusznych oczekiwań finansowych. Ktoś w państwie prawa powinien ponieść tu konsekwencje. Kredyt cały 90 mln zł plus 2,5 mln przejdą na konto Climy. Na bieżący plan rozwoju szpitala nie będzie pieniędzy przez pierwsze dwa lata. Pieniądze na szpital znikały już WPF-ie, a potem wracały w okrojonej wersji. Oby te 100 mln zł pozostało na dobre – mówił radny Grzegorz Jaszczura.

- Są dokumenty, tworzone na tej sali. Wiemy, że nie pozwalały na taką skalę inwestycji, jak ostatecznie powstała. Dobrze się stało, że ugoda zostanie zawarta, a szpital dostanie fundusze, dzięki czemu będzie mógł realizować nowe świadczenia. Program naprawczy powinien zostać zaktualizowany. Mam wątpliwości, co do wstawienia jako zabezpieczenie hipoteczne kredytu budynku liceum w Strzemieszycach, ale Strzemieszyce zawsze ponoszą ofiary, więc zagłosuję za – przyznał radny Jerzy Reszke.

- Martwię się o całe miasto, także o Strzemieszyce. Takie zabezpieczenie gwarantuje, że budynek nie może zostać sprzedany. I to przez wiele lat, tak więc jest to chyba najlepsza forma zabezpieczenia. Liczę na to, że służba zdrowia będzie właściwie wyceniana, finansowana, co pozwoli na normalne funkcjonowanie i rozwój ZCO. Jesteśmy w trakcie trudnych, wielomiesięcznych negocjacji. Mam nadzieję, że wkrótce podpiszemy ugodę. Szpital został zbudowany, a nie została zapłacona za niego ani złotówka, więc Clima na prawo dochodzić swoich roszczeń. Wartość budynku ZCO - 72 mln zł z 2014 roku - jest dużo wyższa niż obecnie. Uważam, że nie możemy sobie pozwolić na to, by nie wziąć tego kredytu i nie zawrzeć ugody. Mam nadzieję, że to początek rozwiązywania problemów szpitala, ale służba zdrowia musi być inaczej finansowana – podkreślił Marcin Bazylak, prezydent Dąbrowy Górniczej.

- To, że pierwsza transza tych 20 mln ze 100 mln zł nie będzie już teraz przekazana na dobudowę SOR-u, ale dopiero za dwa lata sprawi, że wstrzymam się od głosu – podkreślił Grzegorz Jaszczura.

Jak dodał, w przypadku braku spłaty zobowiązań przez ZCO wobec banków, będą mogły być zajmowane przez nie miejskie działki. W sumie – po jego wyliczeniach – wychodzi, że 325 zł za 1 metr kw. działki.

- Jako zabezpieczenie w tym przypadku zabezpieczone zostaną także budynki szpitala miejskiego, wycenione bez operatów szacunkowych. Podsumowując, koszty ZCO to 70 mln zł odsetki, 43 mln zł dodatkowa wpłata do Climy, 90 mln zł kredyt, 100 mln zł w WPF dla ZCO, 34 mln zł już zapłacone przez szpital przy wsparciu miasta. Razem to daje 338 mn zł plus koszty sądowe, kancelarie prawne. Nie mówię tu jeszcze o kosztach zabezpieczeń szpitala 148 mln zł plus poręczenie kredytu. Widać, ile to będzie kosztowało i jakie straty jeszcze może przynieść – podsumował radny Jaszczura.

Radcy prawni Urzędu Miejskiego tłumaczyli jednak, że w przypadku braku spłaty rat kredytu w pierwszej kolejności zajęty zostanie kontrakt szpitala z NFZ, a działki miejskie mogłyby zostać spieniężone na samym końcu.

Ostatecznie za takimi rozwiązaniami, a więc zgodą na zaciągnięcie 90 mln zl kredytu przez Zagłębiowskie Centrum Onkologii, poręczenie tej operacji finansowej hipoteką ustanowioną na miejskich działkach i budynkach na kwotę 58 mln zł oraz przekazaniu w latach 2024-2028 kolejnych 100 mln zł do ZCO (po 20 mln zł rocznie) głosowała zdecydowana większość radnych, a zgodnie ze swoją zapowiedzią jedynym wstrzymującym się od głosu był Grzegorz Jaszczura. Nikt z radnych nie był przeciwny projektom uchwał w tej sprawie.