Beskidzkie Muzeum Rozproszone już gotowe! Zobacz ZDJĘCIA. Znalazło się w nim kilka bezcennych zabytków architektury sakralnej

Na pomysł stworzenia Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego wpadł mediewista ks. dr Szymon Tracz, duszpasterz z diecezji bielsko-żywieckiej.

Głównym celem powołania takiego muzeum było ratowanie popadających w nieodwracalną ruinę, nieużywanych, ale bezcennych dla polskiej kultury drewnianych kościółków znajdujących się w Grojcu, Nidku, Osieku i Polance Wielkiej oraz drewnianego budynku dawnej szkoły parafialnej w Starej Wsi. Dodatkowo w ramach projektu przeprowadzono konserwację dwóch drewnianych świątyń parafialnych - w Gilowicach i Łodygowicach. Projekt został dofinansowany z funduszy Unii Europejskiej w wysokości ponad 16 mln zł, wkład własny wynosił 15 procent sumy dofinansowania - pieniądze zebrali wierni poszczególnych parafii.

- Muzeum składa się z trzech modułów, stąd idea rozproszona - stwierdził na dzisiejszej konferencji prasowej ks. Tracz. Dodał, że pierwszy moduł tworzy pięć budynków, drugi - kościoły w Gilowicach i Łodygowicach, a trzeci moduł - 14 kościołów drewnianych diecezji bielsko-żywieckiej, które zostały wpisane do rejestru zabytków. - Zostały one połączone za pomocą aplikacji multimedialnej w jeden wspólny szlak - dodał ks. Tracz.

Podczas tworzenia muzeum zostało przeprowadzonych wiele prac budowlano-konserwatorskich, dzięki którym udało się przywrócić zabytkowym budowlom dawny blask. Na przykład w kościele w Gilowicach wymieniono poszycie dachowe na modrzewiowe, przeprowadzona została konserwacja wnętrza świątyni. Kościół w Polance Wielkiej od końca lat 80. u. wieku nie był w ogóle ogrzewany, od 30 lat nie odprawiano w nim nabożeństw, więc jego bryła była bardzo zniszczona. Świątyni groziło zawalenie, dlatego została wzmocniona konstrukcja budowli, udało się wymienić poszycie dachu z eternitu na gont, zadbano o detale architektoniczne w środku i na zewnątrz. Z kolei w kościele w Nidku m.in. wymieniono całe poszycie dachu.

- W kościele w Grojcu przeprowadzono ogromnym nakładem pracy konserwację wnętrza, polichromii ściennych, ołtarzy, które były zniszczone przez wilgoć - wyjaśnił ks. Tracz. Dodał, że wyremontowany został także budynek starej szkoły parafialnej w Starej Wsi, gdzie utworzono klasę lekcyjną i mieszkanie nauczyciela.

Dzięki tym działaniom obiekty odzyskały swój niepowtarzalny, historyczny charakter. Po zakończeniu prac konserwatorskich w wymienionych świątyniach, obok zachowania pierwotnych funkcji liturgicznych, urządzono ekspozycje muzealne skupione na konkretnym temacie przewodnim.

Wielką wartością dodaną przeprowadzonego projektu było odsłanianie skrywanych przez wieki tajemnic drewnianych świątyń, które w znacznej mierze poszerzyły wiedzę o sztuce sakralnej Podbeskidzia. Między innymi odkryto nieznane krypty grzebalne w kościele w Polance Wielkiej. Tam także oraz w Nidku odsłonięto fragmenty polichromii ściennych z XVII wieku, a na strukturze ołtarza głównego w Osieku oryginalną dekorację malarską, naśladującą cesarski porfir, która nie występuje w tej części Polski. Równocześnie w Osieku, dzięki specjalistycznym badaniom, była możliwa rekonstrukcja późnorenesansowej dekoracji malarskiej stropu w prezbiterium i nawie z drugiej połowy XVI wieku, imitującej kasetony z rozetami.

Ks. Tracz stwierdził, że tworzenie muzeum trwało i długo, i krótko. Prace konserwatorskie rozpoczęły się w 2019 roku i były prowadzone w trudnym okresie pandemii. Prace projektowe przebiegały w szybkim, wręcz szalonym tempie. To, że udało się doprowadzić projekt do końca w tak krótkim czasie, to - jak podkreślił duchowny - zasługa wielu ludzi, którzy zaangażowali się w tworzenie Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego.

- Świątynie będą normalnie otwarte dla zwiedzających - podkreślił ks. Tracz, zapraszając do odwiedzenia Beskidzkiego Muzeum Rozproszonego.