Historyczne odkrycie budowli z XIX wieku w Żorach! Podczas budowy fontanny odnaleziono mury starego ratusza

Potwierdziły się przekazy historyczne, że na żorskim rynku, przez kilka stuleci stał budynek ratusza z wieżą, który spłonął na początku XIX wieku. Choć było to już właściwie pewne od dawna, że taka budowla istniała na rynku, dopiero teraz, przy okazji budowy nowej fontanny, archeolodzy natrafili na niezwykłe odkrycie - ratusz stał kiedyś na środku rynku.

W październiku ubiegłego roku, podczas trwających prac wokół nowej fontanny, z ziemi zaczęły wyłaniać się pozostałości dawnych ceglanych fundamentów, nadpalone drewniane belki oraz kawałki ceramiki. Budowniczy natrafili również na kości zwierząt i skórzane podeszwy butów. Znaleziono również ostrogę do jazdy konnej, podkowy, toporek czy kamienną kulę.

- Ponieważ każde prace budowlane w obrębie żorskiej starówki mają obowiązkowy nadzór archeologiczny, Ewa Pańczyk poinformowała naukowców, którym go zlecono, że w tym miejscu mogą spodziewać się ciekawych rzeczy. Jeszcze przed odkryciem fundamentów ratusza, po wykopaniu sondażowego wykopu, odkryto jedną z drewnianych rur wodociągowych, położonych w latach dwudziestych XIX wieku. Takie rury znajdowano już wcześniej, w 1997 roku, przy poprzednich pracach na rynku. W końcu archeolodzy prowadzący nadzór nad budową ujrzeli pozostałości po ratuszu. Od tego momentu charakter pracy archeologów nieco uległ zmianie. Można już było mówić o pracach archeologicznych, a nie o nadzorze - informuje Tomasz Górecki z Muzeum Miejskiego w Żorach.

Z notatki z 1750 roku wiadomo, że ratusz stał na środku rynku i był masywny. Na dole znajdowała się sala obrad, zaś tuż obok archiwa.

- W sali obrad mieściła się registratura, a pomiędzy pierwszymi i drugimi schodami – pokoik kasowy. Za drugimi schodami, pod wieżą znajdował się areszt, dalej pomieszczenie, w którym odbywały się posiedzenia rady w czasach cesarskich, a potem mieścił się warsztat garnizonu. Obok areszt poprawczy, naprzeciwko kancelaria, gdzie pracował notariusz z kancelistą – tu odbywały się posiedzenia rady zimą. Na ratuszowej wieży – stary zegar z dwoma małymi dzwonami. Obok ratusza zainstalowano drewnianą wagę - czytamy w opracowaniu Tomasza Góreckiego, które znalazło się w Kalendarzu Żorskim 2023.

Nie wiadomo kiedy dokładnie zbudowano ratusz. Historycy mają jednak pewność, że pożar miasta z 15 sierpnia 1807 roku nie strawił ratusza całkowicie. Wieża i mury groziły jednak zawaleniem.

- Mimo to, jeszcze 2 września odbyło się w nim zebranie mieszkańców. Kilka dni później postanowiono o rozebraniu wieży, ale pierwsze próby jej zwalenia, które podjęto w połowie września, nie powiodły się. 22 września po południu wieża pod naporem burzy zawaliła się sama - informuje dalej Tomasz Górecki.

Pod gruzami zginęły dwie osoby. Choć początkowo była mowa o odbudowie ratusza w tym samym miejscu, ostatecznie nowy budynek stanął w południowej pierzei rynku, czyli tam, gdzie mieści się obecnie urząd miasta. Ruiny ratusza zrównano z ziemią.

- Badania geofizyczne tej części płyty rynku, gdzie odnaleziono pozostałości ratusza przeprowadzone zostaną w 2023 roku, by sprawdzić czy jest szansa na odsłonięcie dalszych odcinków murów – podkreśla Ewa Pańczyk, Miejska Konserwator Zabytków.