Język regionalny

Czy polski rząd zrozumie kiedyś, że Ślązacy to nie heloci z czarnymi gębami i ograniczonymi prawami? Tak, jak tylko wróci z Radomia. A kiedy wróci z Radomia? Problem w tym, że na razie się do Radomia nie wybiera.

Zamieściłem coś takiego na Facebooku, gdy rzeczywiście byłem wzburzony postępowaniem pana prezydenta, podpisującego ustawę przekazującą 2 mld zł państwowym mediom. Stało się to wtedy, gdy było mnóstwo pilnych obszarów wymagających finansowego wsparcia, przede wszystkim służba zdrowia. I podkreślam, jako Ślązak, że to określenie w moim języku nie jest wulgarne, a raczej oznacza „partacza” - mówi Marek Plura, senator Koalicji Obywatelskiej, dzisiejszy Gość DZ i Radia Piekary.

Presja w sprawie języka śląskiego ma sens. Pokazuje to postawa dzisiejszej opozycji, która, po doświadczeniach z obecną władzą, zmieniła swoje myślenie o państwie i odmiennościach - mówi Henryk Mercik ze Śląskiej Partii Regionalnej.

Czy śląska godka zdobędzie status języka regionalnego? 8 stycznia 2018 w Sejmie odbyła się dyskusja na ten temat. Organizująca ją Nowoczesna planuje złożyć w parlamencie projekt ustawy zapewniający śląszczyźnie takie same przywileje jak język kaszubski.

Dziś Gościem Dnia DZ i Radia Piekary jest Monika Rosa, posłanka Nowoczesnej. W studiu Radia Piekary powiedziała Marcinowi Zasadzie o tym, z czego wynikają gorsze ostatnio notowania jej partii, czy Nowoczesna jest w stanie samodzielnie stanąć do wyborów samorządowych oraz w jaki sposób zamierza zabiegać o status języka regionalnego dla śląszczyzny.

Czwarta próba uznania śląszczyzny za język regionalny. Trzy poprzednie były nieudane. Takim przywilejem dysponują w Polsce tylko Kaszubi.

Prof. Zbigniew Kadłubek i portal Gryfnie.com badają pochodzenie śląskich słów. Sięgają do języka niemieckiego, greckiego, włoskiego...

Dziś podczas wyjazdowej sesji Sejmiku Województwa Śląskiego radni wojewódzcy mają podjąć uchwałę o ochronie gwar w regionie. W związku z tym poseł Marek Plura Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Piastówanio Ślónskij Godki wystosował apel.

Wprowadzenia na uczelniach etnofilologii, czyli filologii mniejszości narodowych, etnicznych i języka regionalnego chcą posłowie sejmowej komisji mniejszości. W tej sprawie wystosowali w czwartek dezyderat do ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

Początek marca przyniósł kolejną falę namiętnych dyskusji nad uznaniem śląszczyzny za język regionalny. Przygasłą już debatę ożywiła ekspertyza profesora Franciszka Marka, pierwszego rektora Uniwersytetu Opolskiego. W opinii padły nader ostre sformułowania, niektórych posłów nazwano w niej warchołami, rozwalającymi jedność państwa polskiego.

W jednym z wrześniowych numerów "Dziennika Zachodniego" (Opinie/Nasze sprawy) miałem sympatyczną dla mnie okazję opublikowania własnych przemyśleń i doświadczeń z językami regionalnymi.

Dyskusje wokół tożsamości śląskiej, wyników spisu czy języka regionalnego nieraz wyprowadzają na manowce. Zwłaszcza gdy próbuje się przenosić w naszą rzeczywistość fakty z odległej przeszłości. Dzieje się tak również dlatego, że mamy kłopot z okreś-leniem tej kategorii ludności, którą nazywamy mianem "śląskiej" lub "górnośląskiej". Co ma o tym decydować? Miejsce urodzenia? Pochodzenie przodków? Deklaracja woli?

Poseł Marek Plura w piątek, 30 marca, złożył w Sejmie projekt ustawy o języku śląskim. Pod wnioskiem podpisało się 65 posłów. - Pierwsze czytanie w lipcu będzie miało kontekst historyczny - mówi Dziennikowi Zachodniemu Marek Plura.

Dziś odebrałam informację, że dochodzenie umorzono wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa – poinformowała w piątek, 9 kwietnia, Monika Rosa, posłanka Nowoczesnej z Katowic.

W piątek 9 kwietnia w Katowicach przy ul. Plac Oddziałów Młodzieży Powstańczej odbyła się konferencja prasowa europosła Łukasza Kohuta oraz posłanki Moniki Rosy w ramach kampanii "Niech nas zobaczą - Jesteśmy narodowości Śląskiej". Akcja dotyczy Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021r. - 10 lat temu prezes Kaczyński nazywał Ślązaków ukrytą opcją niemiecką, straszył śląską tożsamością, tak teraz MSWiA straszy językiem śląskim. I właśnie ten moment raz na 10 lat wykorzystajmy do tego, żeby zakreślić swoją obecność w obrębie polskiego społeczeństwa - mówił Łukasz Kohut.

Tożsamość narodowa zawsze tworzy się z czegoś „anarodowego”. Dopiero świadomy, systematyczny wysiłek elit prowadzi do wykreowania poczucia przynależności do wspólnego narodu. Tak zawsze było i nie inaczej jest w przypadku narodowości śląskiej - mówi prof. Tomasz Pietrzykowski, prawnik z Uniwersytetu Śląskiego, był wojewoda śląski, współautor (z Sarą Marondel) artykułu "Inventing a Nation: The Birth and Development of the Silesian Minority in Poland" ("Wymyślenie narodu: Narodziny i rozwój śląskiej mniejszości w Polsce"), który w tym miesiącu ukaże się na łamach czasopisma naukowego "International Journal of Minority and Group Rights".

Mam nadzieję, że wygranym nie będzie pandemia. Tę przykrą statystykę spis zapewne wykaże. Nie wiem, czy spis jest od wykazywania wygranych, ale liczę, że wygrają Ślązacy - jeśli pokażą, że stanowią liczącą się liczbowo i jakościowo siłę społeczną. Że wytrwają w swoich działaniach i przy nadarzającej się okazji osiągną swoje cele. Powrót do dobrej regionalności wyjdzie nam wszystkim na zdrowie - mówi prof. Tadeusz Sławek, były rektor Uniwersytetu Śląskiego, jeden z najwybitniejszych reprezentantów współczesnej myśli humanistycznej w Polsce, w rozmowie z Marcinem Zasadą.

Rozmowa z Grzegorzem Buchalikiem, który jest tłumaczem komiksu "Kajko i Kokosz we Krajinie Borostraszkōw" wydanego przez Egmont w języku śląskim.

Ślonsko Sztama pojawiła się przed biurem Prawa i Sprawiedliwości w Katowicach. Regionaliści napisali list do premiera. Po polsku, bo ślonski godki nie rozumie, choć jest "posłem z Katowic". Apelują o odrzucenie stanowiska MSWiA, które dostrzega w języku śląskim zagrożenie i sprzeciwia się uznaniu go za oficjalny język regionalny.

Spis będzie punktem odniesienia także dla nas, na Śląsku, nie dajmy się więc tym wszystkim szantażom moralnym ubranym w kpiny, żarciki na Fejsbuku, teatralne zdziwienia albo wręcz groźby - pisze Marek Twaróg, redaktor naczelny DZ. - Spiszmy się zgodnie z rzeczywistością, bez wygrażania komuś i bez słuchania podszeptów. No i miejmy świadomość, że władzy i propagandzie ręka nie zadrży – z pewnością zinterpretują wyniki, jak im wygodnie.

W latach 1922-1939 przez środek Górnego Śląska biegła granica polsko-niemiecka. Przykładowo Rybnik, Katowice, Tarnowskie Góry czy Lubliniec były po polskiej stronie, a Racibórz, Bytom, Gliwice czy Zabrze były po stronie niemieckiej. Ale było coś jeszcze dziwniejszego. Centrum współczesnego Zabrza było w Niemczech, a niektóre jego dzisiejsze dzielnice - jak Makoszowy czy Pawłów – były w Polsce.

- Jestem zdeklarowaną Ślązaczką, więc wpiszę narodowość śląską. Jestem stąd, tu się urodziłam, tu pracuję, Śląsk to mój dom. Wiążą mnie z nim korzenie, historia, praca, wartości, właściwie wszystko w moim życiu - mówi Dorota Tobiszowska, senator PiS, dzisiejszy Gość DZ i Radia Piekary.