W jaskini pod Kłobuckiem mieszka ponad 2000 skrzydlatych ssaków. Mimo zakazu wstępu ludzie wciąż próbują je „odwiedzać"

Jaskinia znajdująca się w rezerwacie przyrody Szachownica (gm. Lipie, pow. Kłobucki) jest przede wszystkim cennym siedliskiem nietoperzy, objętym ochroną obszarów Natura 2000.

- Obecność człowieka niepokoi zwierzęta co jest szczególnie istotne zimą, kiedy hibernują. Każdorazowe wybudzenie ze snu powoduje ogromną utratę energii zmagazynowanej na okres zimowy i tym samym najczęściej prowadzi do śmierci zwierząt - informuje Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach. - Mechanizm jest prosty - sygnałem do indukowania wybudzenia staje się zmiana temperatury. Nasza obecność w podziemiach podczas hibernacji zaburza równowagę cieplną obiektu. Ten ślad termiczny człowieka nawet w dużej przestrzeni może się dla nas wydawać nieznaczący, jednak dla nietoperzy ten pozornie nieodczuwalny sygnał może już powodować rozpoczęcie wybudzania. Co więcej, sygnał ten – wzmocniony przez przebudzone już nietoperze i ich odgłosy - powoduje efekt kaskadowy i wybudzanie kolejnych osobników - tłumaczy.

Zakaz wstępu do jaskini Szachownica podyktowany jest również bezpieczeństwem. Mimo zabezpieczenia stropów przed całkowitym zawaleniem się obiektu nadal istnieje ogromne ryzyko oderwania się głazów. Ponadto regularnie odspajają się pojedyncze mniejsze fragmenty łupków, które stwarzają ogromne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia zwiedzających.

- Rok temu, w czasie długiego weekendu majowego, zamontowaliśmy w jaskini „ukrytą kamerę”. Już wcześniej byliśmy świadomi zjawiska jej penetracji przez turystów, mimo to zaskoczyła nas skala nieuprawnionego wstępu – nagranie zarejestrowało ponad 100 osób, w tym 20 dzieci z rodzicami, przechodzących przez jaskinię - mówi Przemysław Skrzypiec, Zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Regionalny Konserwator Przyrody. - Zmierzamy jednak w dobrym kierunku - po nagłośnieniu sprawy zauważyliśmy, że rośnie świadomość społeczna na temat zakazów obowiązujących w rezerwacie, w tym tego najważniejszego - dotyczącego zakazu wstępu do jaskini oraz świadomość tego, że obiekt jest monitorowany zarówno przez nas, jak i przez służby leśne - podkreśla.

Przyrodnicy z RDOŚ w Katowicach zorganizowali w rezerwacie kolejną akcję informacyjną. W jej trakcie pracownicy katowickiej dyrekcji spotkali kilkadziesiąt osób, część z nich do rezerwatu wybrała się głównie z chęci zwiedzenia jaskini. Wśród nich były osoby przyjezdne z różnych części kraju, ale również mieszkańcy lokalnych miejscowości.

- Turyści informowani byli o obowiązującym zakazie i o istocie jego obowiązywania, podkreślając, że w rezerwatach to przyroda ma pierwszeństwo i musimy to uszanować - zaznacza Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że zgodnie z przepisami osoba, która umyślnie narusza zakazy obowiązujące w rezerwatach przyrody, czyli przykładowo nielegalnie wchodzi do jaskini, podlega karze grzywny albo aresztu. Co istotne, nie jest to martwy zakaz - takie kary były niejednokrotnie nakładane.

W latach 2015-2016 jaskinia znajdująca się w powiecie kłobuckim została zabezpieczona przed zawaleniem. Miało to kluczowe znaczenie dla przetrwania rzadkich gatunków nietoperzy. Podjęto również decyzję o uniemożliwieniu zwiedzania przez turystów. Zamontowano, więc liczne edukacyjne wraz z obszerną informacją przyrodniczą zarówno o obiekcie, jak i zamieszkujących go ssakach.

Obecnie jaskinia jest miejscem hibernacji 10 gatunków nietoperzy, w tym 4 gatunków chronionych prawem unijnym tj. mopek, nocek Bechsteina, nocek łydkowłosy i nocek duży.