Zajrzyj do środka remontowanego Pałacu w Baranowicach. To jedna z większych inwestycji w Żorach

Kompleksowa renowacja zabytkowego pałacu z XVII wieku rozpoczęła się w lipcu minionego roku. Możliwa jest dzięki pozyskaniu przez Miasta Żory ponad 13 milionów złotych dofinansowania ze środków Unii Europejskiej.

Prace rozpoczęły się od robót rozbiórkowych – zdemontowano drewniane podłogi i stropy, a także pokrycie dachu, kominy, elementy ścian oraz fragmenty betonowych podłóg. Skuto także wewnętrzne tynki oraz starannie usunięto i zabezpieczono historyczne płytki ceramiczne, których część zostanie wkomponowana w nowe wnętrza.

Wykute zostały nowe otwory w ścianach, a także zamontowano wzmocnienia nad nowymi przebiciami i otworami drzwiowymi wewnątrz Pałacu w Baranowicach.

Niestety, podczas prac okazało się, że stan techniczny budynku jest gorszy niż można było wcześniej sądzić - znacznemu zniszczeniu uległy drewniane stropy, co niekorzystnie wpływało na konstrukcję całego budynku. Dlatego też decyzją nadzoru branży konstrukcyjnej oraz za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zadecydowano o zamianie stropów drewnianych na żelbetowe w systemie Rectolight.

Ze względu na osłabienie konstrukcji cały budynek na czas remontu wymagał także spięcia ankrami, aby wzmocnić pękające ściany wewnętrzne oraz zewnętrzne i ustabilizować całą konstrukcję.

Obecnie w poszczególnych pomieszczeniach trwa wymiana stropów. Uzupełniane są też ubytki w ścianach, a część z nich dodatkowo wzmocniono przez wstawienie wieńców żelbetowych. Ponadto miejsca, gdzie ściany były mocno popękane są przemurowywane.

Choć ogólny stan budynku nie był najlepszy, to Pałac w Baranowicach skrywał także wiele miłych niespodzianek.

– Podczas prac na ścianach wewnętrznych oraz stropach odkryliśmy wiele fragmentów pięknych, zabytkowych polichromii. Część z nich ukrytych było pod kolejnymi warstwami farby, a inne odnaleźliśmy na przykład na ściankach, które schowane były za innymi, domurowanymi później ścianami wewnętrznymi. Prace nie były łatwe, bo na przykład musieliśmy wyburzyć niestabilną ścianę wewnętrzną, by odsłonić i zachować cenne zdobienia. Wierzymy jednak, że efekty wynagrodzą te trudy - mówi Julia Mazur z firmy ARS LONGA Konserwacja Dzieł Sztuki i Obiektów Zabytkowych.

Te polichromie, które mogły pozostać w swojej oryginalnej lokalizacji, zostały profesjonalnie zabezpieczone, natomiast inne elementy zostały w odpowiedni sposób zdemontowane i przekazane do pracowni konserwatorskiej. Tam są przenoszone na nowe podłoże, aby w odpowiednim czasie na powrót ozdobić wnętrza pałacu.

– Zależy nam na maksymalnym zachowania wartości zabytkowej Pałacu i wyeksponowaniu historycznych warstw malarskich w największym możliwym zakresie. Odkryte przez nas zachowane pozostałości warstw malarskich dają wyobrażenie o tym, jaki charakter miał wystrój wnętrz pałacu. Zastosowano w nim popularne pod koniec XIX i w początkach XX wieku szablony, które wówczas rozpowszechnione były przez liczne wydawnictwa. Dzięki tej wiedzy możliwa będzie rekonstrukcja wystroju wnętrz możliwie bliska oryginałowi – dodaje Julia Mazur.

Fachowcy z krakowskiej firmy ARS LONGA Konserwacja Dzieł Sztuki i Obiektów Zabytkowych podkreślają, że Zespół Parkowo-Pałacowy w Baranowicach to miejsce z ogromnym potencjałem.

– Choć może teraz jeszcze tego nie widać, zwłaszcza patrząc na budynek z zewnątrz, to Pałac w Baranowicach już niebawem będzie obiektem, który zdecydowanie warto będzie odwiedzić. Wnętrza będą nawiązywały do historii tego miejsca i zachwycały, a w połączeniu z parkiem, który również przejdzie renowację powstanie wspaniała przestrzeń służąca mieszkańcom – podkreśla Julia Mazur.

Chcąc w jak największym stopniu nawiązać do historycznego wyglądu obiektu, wykonawcy zwracają się z prośbą do mieszkańców Żor, którzy np. uczyli się w budynku baranowickiego Pałacu, gdy mieściła się tam szkoła.

Jeśli posiadają Państwo w swoich zbiorach zdjęcia, na których widać wnętrza Pałacu albo budynek z zewnątrz, to bardzo prosimy o ich przesłanie na adres [email protected] lub dostarczenie do Biura Promocji, Kultury i Sportu Urzędu Miasta Żory, tel. 32 43 48 295.

Szczególnie cenne będą zdjęcia przedstawiające klatkę schodową i znajdującą się w niej balustradę.

sc]Pałac w Baranowicach odzyska dawny blask

Zabytkowy pałac zostanie odrestaurowany od fundamentów aż po dach, przy zachowaniu jego pierwotnego układu architektonicznego. Inwestycja pozwoli na uratowanie przed zniszczeniem niepowtarzalnego obiektu, stanowiącego wyjątkowy przykład architektury pałacowej na terenie Żor i tej części województwa śląskiego.

Efekty prac będą widoczne zarówno na zewnątrz, gdzie podczas remontu elewacji odtworzone zostaną historyczne detale oraz stolarka drzwiowa i okienna, jak i w środku, gdzie zaplanowano m.in. rekonstrukcję pochodzących z około 1900 roku polichromii.

Po renowacji pałac w Baranowicach ma szansę stać się jednym z ważnych ośrodków na artystycznej mapie Polski. W budynku przewidziano część z wielofunkcyjnymi salami działań artystycznych, część gastronomiczną oraz część wystawienniczą. Pełna oferta pałacu przeznaczona będzie dla wszystkich mieszkańców regionu, z uwzględnieniem organizacji pozarządowych, grup artystycznych oraz środowisk biznesowych.

Cała inwestycja ma kosztować ok. 16,6 mln zł. Realizują ją konsorcjum firm ARS LONGA Konserwacja Dzieł Sztuki i Obiektów Zabytkowych J.D.M. Mazur, Sp. J z Krakowa oraz Wodpol Sp. z o.o. z Żywca.

Pałac w Żorach-Baranowicach pochodzi z XVII wieku. - W latach 1846-1847 został przebudowany przez Emila von Duranta, po tym jak osiadł w Baranowicach i ożenił się z córką właścicieli tego terenu. Zachowały się zdjęcia, jak wewnątrz wyglądał pałac. Co ciekawe, dawniej wejście do niego było od strony północnej. Była aleja drzew, brama. W parku w stylu angielskim było 500 różnych drzew - opowiadał wielokrotnie Jan Delowicz z Muzeum Miejskiego w Żorach.

Zobacz ruiny pałacu w Baranowicach

W trakcie swojej długiej historii pałac w Baranowicach pełnił różne funkcje, w tym m.in. ośrodka wczasowego i szkoły. Pamiętają to najstarsi mieszkańcy tej dzielnicy.

- Tutaj uczyło się i wychowało kilka pokoleń mieszkańców Baranowic. Jeszcze 30 lat temu po korytarzach tego budynku biegały dzieci, grano w piłkę w parku. Niestety, później pod prywatnym inwestorem obiekt zaczął popadać w ruinę, a mieszkańcy zaczęli pytać, kiedy będzie jak dawniej. Mam nadzieję, że ten obiekt i park za dwa lata osiągną swoją świetność - mówił kilka miesięcy temu Krzysztof Mentlik, radny z dzielnicy Baranowice w Żorach.

Mimo kilku zmian w strukturze własności w latach 90’ XX wieku i przeprowadzaniu doraźnych remontów, pałac popadał w ruinę. W 2008 roku przejęty został przez miasto Żory. Wkrótce obiekt odzyska dawny blask.